Του Στέλιου Ανδρουλάκη – Μια από τις βασικές αρχές στα Χρηματοοικονομικά είναι Η εξής : “Ένα ευρώ στο μέλλον έχει μικρότερη αξία από ένα ευρώ σήμερα.” Αυτή η αρχή στηρίζεται κυρίως στην ύπαρξη του πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός , η τάση για μια συνεχιζόμενη αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών είναι αυτός που μέρα με την μέρα αποδυναμώνει την πραγματική αξία του χρήματος . Η πραγματική αξία μια νομισματικής μονάδας είναι η δύναμη που έχει να εξουσιάζει συγκεκριμένη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών.
Στην παρακάτω ανάλυση μας θα γίνει αντιληπτή η επίδραση του πληθωρισμού στην πραγματική αξία του χρήματος. Ξεκινάμε την ανάλυση μας με τα γεγονότα της τελευταίας πενταετίας. Από το 2019-2023 έχουν γίνει σημαντικές αυξήσεις στα αγαθά και τις υπηρεσίες που συνθέτουν το λεγόμενο καλάθι του νοικοκυριού. Οι σημαντικότερες από αυτές τις αυξήσεις έχουν σημειωθεί στα είδη Διατροφής 29,8% αύξηση για το σύνολο της πενταετίας και στην Στέγαση 16,2%. (ΕΛΣΤΑΤ).
Στο παραπάνω διάγραμμα απεικονίζονται όλες οι αλλαγές που έχουν υποστεί οι κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το καλάθι του νοικοκυριού από το 2019-2023. Όπως παρατηρούμε μόνο οι επικοινωνίες έχουν παρουσιάσει πτώση σε αντίθεση με όλες τις άλλες κατηγορίες στις οποίες έχουμε άνοδο.
Αξίζει να σημειώσουμε πως την κατάστασή επιβαρύνει ακόμα περισσότερό και η αύξηση των επιτοκίων τα τελευταία χρόνια. Αν ρίξουμε μια ματιά στην εξέλιξή του Euribor θα καταλάβουμε πως το κόστος του χρήματος έχει εκτιναχθεί.
Με βάση το Euribor γίνεται και ο υπολογισμός όλων των επιτοκίων δανεισμού αφού οι τράπεζες παίρνουν το Euribor ως επιτόκιο αναφοράς και πάνω σε αυτό προσθέτουν και το ποσοστό της πληρωμής τους . Το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί αφορά κυρίως τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο στα οποία έχουν παρατηρηθεί αυξήσεις των τοκοχρεωλυτικών δόσεων ακόμα και στο διπλάσιο.
Για να αποκτήσουμε μια πιο σωστή εικόνα για την ακρίβεια θα πρέπει να μπούμε σε βαθύτερη ανάλυση του πληθωρισμού των αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το καλάθι του νοικοκυριού. Για τους λόγους αυτούς αναλύθηκαν τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στην ΕΛΣΤΑΤ και δημιουργήθηκαν τα παρακάτω διαγράμματα που θα μας δώσουν μια καλύτερη εικόνα της υπάρχουσας κατάστασης.
Διάγραμμα 1
Στο διάγραμμα 1 έχουμε συμπεριλάβει τις ποσοστιαίες μεταβολές των τιμών σε (Ψωμί, αλεύρι και δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά και προϊόντα ζαχαροπλαστικής. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι σε προϊόντα βασικής κατανάλωσης όπως αλεύρι – δημητριακά και ψωμί οι αυξήσεις στο σύνολό της πενταετίας είναι 39,68% και 29,67% αντίστοιχα.
Διάγραμμα 2
Στο διάγραμμα 2 διάλεξα να βάλω όλα τα Κρέατα και τα παράγωγα τους καθώς αποτελούν μια πολύ βασική διατροφική κατηγορίας για πάρα πολλά νοικοκυριά. Η κατανάλωση τους στις μέρες μας λόγω αλλαγής των διατροφικών συνηθειών είναι σχεδόν καθημερινή. Εδώ παρατηρούμε μια εκτόξευσή τιμών σε αρνί και κατσίκι που αγγίζει το 47,08% με το χοιρινό να ακολουθεί στο 33,37% και το μοσχάρι στο 30,46%. Τέλος τα πουλερικά στο 27,16%. Το παράδοξό είναι πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που παράγει κυρίως Αιγοπρόβατα. Αυτό σημαίνει πως το κόστος παραγωγής στην χώρα μας εκτινάχθηκε από τις αυξήσεις σε που υπέστησαν μια σειρά από προϊόντα που χρησιμοποιούνται στον πρωτογενή τομέα της Οικονομίας. Αυτό με την σειρά του θα καταστήσει τα προϊόντα της Ελληνικής Οικονομίας Λιγότερο ανταγωνίστηκα αυξάνοντας τις εισαγωγές από το εξωτερικό και χειροτερεύοντας το Εμπορικό Ισοζύγιο της χώρας.
Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ
Διάγραμμα 3
Στο διάγραμμα 3 επέλεξα να απεικονιστεί η μεταβολή στο ενεργειακό κόστος που τόσο πολύ μας απασχόλησε και μας απασχολεί τα τελευταία χρόνια με την απελευθέρωσή της ενέργειας. Βασικός στόχος της απελευθέρωσης της ενέργειας ήταν να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός και οι καταναλωτές να καρπωθούν καλύτερες τιμές. Εδώ βλέπουμε το φυσικό αέριο να έχει εκτοξευθεί στο 100,41%!!!! πάνω , ακολουθεί ο ηλεκτρισμός με 34,06% και το πετρέλαιο θέρμανσης με 30,53%. Το ενεργειακό κόστος είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα της αύξησης του κόστους πολλών αγαθών στην Οικονομία τόσο σε επίπεδο επιχειρήσεων όσο και σε επίπεδο νοικοκυριών.
Διάγραμμα 4
Τέλος αφήσαμε το κόστος των καυσίμων που και αυτό με την σειρά του αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα της αύξησης του κόστους παραγωγής πολλών επιχειρήσεων αλλά και του βιοτικού επιπέδου των νοικοκυριών. Αξίζει να σημειωθεί πως στα καύσιμα έχουμε πληθωριστικές τάσεις για πάρα πολλά χρόνια πολύ περισσότερα από την πενταετία που αναλύουμε. Και εδώ οι αυξήσεις είναι εξαιρετικά υψηλές αν δούμε το πετρέλαιο κίνησης 27,27% και την βενζίνη 21,78%.
Τι παρατηρούμε από την παραπάνω ανάλυση;
Αρχικά ότι τα νούμερα μπορεί να μας μπερδέψουν και μάλιστα πολύ. Στο παρακάτω διάγραμμα έχουμε τον γενικό πληθωρισμό της πενταετίας 2019-2023.
Πόσο αυτά τα ποσοστά ανταποκρίνονται με την καθημερινή μας επαφή στις διαφορές αγορές; Μα φυσικά καθόλου γιατί το ύψος του γενικού πληθωρισμού θα προκύψει από τις μεταβολές των τιμών σε όλα τα αγαθά που συνθέτουν το καλάθι. Στην πραγματικότητα όμως το κάθε νοικοκυριό έχει το δικό του καλάθι που αποτελείται από ένα μείγμα αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το δικό του πληθωρισμό. Έχοντας όλοι μας επαφή με συγγενείς και φίλους αλλά και από τις καθημερινές μας συζητήσεις διαπιστώνουμε πως στην μεγάλη πλειονότητα των νοικοκυριών το καλάθι αποτελείται κατά κύριο λόγο από αγαθά και υπηρεσίες που αναφέρθηκαν στα πιο πάνω διαγράμματα. Συνεπώς ο πληθωρισμός για την μεγαλύτερή μερίδα των νοικοκυριών είναι σαφώς μεγαλύτερος από τον γενικό. Τέλος σημειώνουμε πως οι πληθωριστικές πιέσεις δεν έχουν σταματήσει για το 2024 με την αγοραστική δύναμη των πολιτών να συρρικνώνεται ακόμα περισσότερο.
Απαντώντας και στο αρχικό μας ερώτημα πόσο έχει επηρεαστεί η πραγματική αξία του χρήματος θα έλεγα πως ποιο σωστό θα ήταν ο καθένας εξατομικευμένα να απαντήσει στο ερώτημα «τι αγαθά μπορούσε να συμπεριλάβει στο καλάθι του νοικοκυριού πριν το 2019 και τι αγαθά περιλαμβάνει το ίδιο καλάθι με δεδομένη την ίδιο ποσότητα χρήματος».
Ο κ. Στέλιος Ανδρουλάκης είναι Οικονομολόγος – Λογιστής Α’ Τάξης
Διαβάστε επίσης
