Ραγδαία αύξηση αφίξεων από Λιβύη

Ραγδαία αύξηση μεταναστευτικών ροών καταγράφεται τις τελευταίες εβδομάδες στην Κρήτη, με τις ελληνικές Αρχές να εκτιμούν ότι το νησί εξελίσσεται πλέον σε βασική πύλη εισόδου προσφύγων προς την Ευρώπη. Μόνο από την Πέμπτη, στο νησί αποβιβάστηκαν 543 άτομα που ξεκίνησαν από τη Λιβύη, ανεβάζοντας το σύνολο των αφίξεων για το 2025 σε περίπου 4.000, αριθμός που ισοδυναμεί σχεδόν με το 80% των αφίξεων που είχαν καταγραφεί συνολικά το 2024.

Η διαδρομή από το λιβυκό λιμάνι της Τομπρούκ προς την Κρήτη καθιερώνεται πλέον ως μια νέα, σταθερή οδός προς την Ευρώπη, με τις αρχές και τις τοπικές κοινωνίες να βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής.

Σύμφωνα με το συνδικάτο των λιμενικών της Κρήτης, στο οποίο αναφέρεται και το διεθνές πρακτορείο DPA, περίπου 5.100 άτομα είχαν φτάσει στην Κρήτη μόνο το 2024, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω των ευνοϊκότερων καιρικών συνθηκών και των πιο ήρεμων θαλασσών.

Η πίεση στο νησί είναι ήδη αισθητή, καθώς η Κρήτη —παραδοσιακά εκτός των βασικών μεταναστευτικών διαδρομών, σε αντίθεση με τα Δωδεκάνησα ή τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου— υποδέχεται πλέον σχεδόν το ένα τρίτο των αφίξεων μεταναστών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, μέχρι τις 18 Μαΐου, 11.305 άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ελλάδα δια θαλάσσης από την αρχή του έτους. Πέρυσι, το αντίστοιχο σύνολο ήταν περίπου 54.000 αφίξεις, κυρίως σε Λέσβο, Σάμο και Κω.

Κρήτη: Βίντεο από την στιγμή που βάρκα με μετανάστες φτάνει στην Γαύδο

Επικίνδυνη διαδρομή

Πολλοί από τους μετανάστες που φτάνουν στην Κρήτη προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες ή χώρες που αντιμετωπίζουν έντονα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, όπως το Σουδάν, η Ερυθραία, η Συρία και το Αφγανιστάν.

Η διαδρομή μέσω Λιβύης θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς πολλοί πρόσφυγες έχουν περάσει μήνες ή και χρόνια σε άτυπα κέντρα κράτησης, εκτεθειμένοι σε κακομεταχείριση και εκβιασμούς από διακινητές.

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο, και ειδικότερα τον Κανονισμό του Δουβλίνου, οι αιτούντες άσυλο οφείλουν να υποβάλουν αίτηση στο πρώτο κράτος-μέλος της ΕΕ στο οποίο φτάνουν.

Αυτό επιβαρύνει χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, που λόγω γεωγραφικής θέσης αποτελούν τα πρώτα σημεία εισόδου στην Ένωση. Η Αθήνα έχει επανειλημμένα ζητήσει από την Ε.Ε. δικαιότερη ανακατανομή των αιτούντων άσυλο, με δέσμευση όλων των χωρών-μελών, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στα σχέδια του Βερολίνου να επιστρέψει πρόσφυγες στην Ελλάδα, με το επιχείρημα ότι έχουν ήδη λάβει άσυλο εδώ.

Το πρόβλημα αποκτά και ανθρωπιστική διάσταση, καθώς οι δομές φιλοξενίας στην Κρήτη δεν είναι σχεδιασμένες για τόσο μεγάλο όγκο.

Κάτοικοι και τοπικές αρχές ζητούν περισσότερη ενίσχυση από το κράτος και την Ε.Ε., ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαχείριση των προσφύγων, αλλά και να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή στις περιοχές υποδοχής.

Καθώς το καλοκαίρι πλησιάζει, η Κρήτη φαίνεται πως θα βρεθεί στο επίκεντρο της μεταναστευτικής πίεσης στην Ανατολική Μεσόγειο, δοκιμάζοντας όχι μόνο τις αντοχές των υποδομών, αλλά και την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκριθεί συλλογικά σε μια χρόνια πρόκληση.