Σαν σήμερα – 23 Απριλίου 1935: Η έναρξη της δίκης του Βενιζέλου

Η έναρξη της δίκης του Ελ. Βενιζέλου και των συγκατηγορούμενών του για το Κίνημα της 1ης Μαρτίου

Στις 23 Απριλίου 1935 άρχισε η δίκη του Ελευθέριου Βενιζέλου και των υπόλοιπων συγκατηγορούμενων πολιτικών αρχηγών για τη συμμετοχή τους στο Κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935. Το Κίνημα αυτό αποτέλεσε την τελευταία δυναμική προσπάθεια των βενιζελικών να επανέλθουν στην εξουσία και να ενισχύσουν τα ερείσματά τους στον κρατικό μηχανισμό και το στράτευμα. Την πολιτική ηγεσία του κινήματος ανέλαβαν πολιτικοί του βενιζελικού χώρου, στους οποίους συγκαταλεγόταν και ο ίδιος ο Ελ. Βενιζέλος καθώς και ο αυτοεξόριστος στο Παρίσι μετά το Κίνημα του 1933 Νικόλαος Πλαστήρας. «Το από πολλού εξαγγελλόμενον Βενιζελοπλαστηρικόν κίνημα εξεδηλώθη χθες και οι βενιζελοπλαστηρικοί με τας δημοκρατικάς οργανώσεις αυτών τας οποίας ίδρυσαν προς τον σκοπόν αυτόν αιματοκύλισαν ακόμη μίαν φοράν την Ελλάδα, αποπειραθέντες να καταλύσουν το νόμιμον αυτό καθεστώς της γαλήνης, της ησυχίας και της αναδιοργανώσεως, το οποίον κατόπιν τόσων μόχθων και τόσων αγώνων απέκτησεν ο ελληνικός λαός», έγραφε η «Καθημερινή» της 2ας Μαρτίου υποστηρίζοντας ανοιχτά την κυβέρνηση υπό τον Παναγή Τσαλδάρη.

Οι κινηματίες δικαιολόγησαν την εκδήλωση του κινήματος διακηρύσσοντας ότι σκοπός τους ήταν να προλάβουν την παλινόρθωση της μοναρχίας, προσπαθώντας να πείσουν την κοινή γνώμη ότι η Αβασίλευτη Δημοκρατία διέτρεχε άμεσο κίνδυνο. Οι συνέπειες του κινήματος βέβαια ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες με τις επιδιώξεις τους: πραγματοποιήθηκαν μεγάλες εκκαθαρίσεις στο στράτευμα και τέθηκε σε κίνηση η διαδικασία για την παλινόρθωση της μοναρχίας. Μέχρι τις 14 Μαΐου παραπέμφθηκαν σε δίκη 1.130 στρατιωτικοί και πολίτες, εκ των οποίων καταδικάστηκαν σε θάνατο οι 60 και σε ισόβια φυλάκιση οι 57. Βέβαια, η καταδίκη σε θάνατο εφαρμόστηκε μόνον στον επίλαρχο Σταμάτιο Βολάνη, τον αντιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα και τον υποστράτηγο Μιλτιάδη Κοιμήση.

Όπως έγραψε η «Καθημερινή» της 24ης Απριλίου, το έκτακτο Στρατοδικείο για τους πολιτικούς αρχηγούς αποτελούνταν «εκ των κ.κ. Σακελλαρίου υποναυάρχου ως προέδρου, Καβράκου συν/χου του πεζικού, Στάη συν/χου του πυροβολικού, Φίλη συν/χου του ιππικού και Στεργιοπούλου αντισυνταγμ. του μηχανικού ως μελών. Την έδραν του κυβερνητικού επιτρόπου κατέχει ο συνταγματάρχης του μηχανικού κ. Στρίμπερ. Συμπράττων κυβ. επίτροπος είνε ο δικαστ. σύμβουλος κ. Σταματόπουλος. Γραμματεύς του Στρατοδικείου ωρίσθη ο κ. Δρουλίσκος, φρούραρχος δε ο ταγματάρχης κ. Κατσίχτης». Από τη δίκη απουσίαζαν -μεταξύ άλλων- οι δύο ηγετικές μορφές του κινήματος, ο Ελ. Βενιζέλος και ο Νικ. Πλαστήρας, οι οποίοι και καταδικάστηκαν ερήμην σε θάνατο.

Προσπαθώντας να εκκαθαρίσει τον κρατικό μηχανισμό από τους βενιζελικούς, την 1η Απριλίου η κυβέρνηση Τσαλδάρη προέβη στην κατάργηση της Γερουσίας και στην άρση των εγγυήσεων για τους δικαστικούς και τους δημοσίους υπαλλήλους. Σχολιάζοντας την εκκαθάριση του δημοσίου από τους υποστηρικτές του βενιζελισμού, η «Καθημερινή» ανέφερε στο κεντρικό της άρθρο στις 5 Μαΐου: «Πρέπει να τελειώνωμεν. Αφ’ ης πέραν παντός δρόμου υποδειχθέντος προεκρίθη ο φέρων προς την κοινοβουλευτικήν ομαλότητα, πρέπει πλέον εις τον δρόμον αυτόν να εισέλθωμεν γρήγορα και να τον βαδίσωμεν με βήμα ταχύ. Αι Επιτροπαί των Εκκαθαρίσεων, τα Στρατοδικεία, αι Ανακρίσεις, τα Πειθαρχικά Συμβούλια και αυτοί ακόμη – ας μας επιτραπή η ανομοιογενής προσθήκη – αυτοί οι Συνδυασμοί, πρέπει να τελειώνουν τας εργασίας των, να κλείουν, ν’ αναγγέλλωνται και να τελειώνωμεν. Διότι δύο ήδη μήνας μετά την καταστολήν του Κινήματος το Κράτος ολόκληρον ζη ακόμη εν επαναστάσει και την επανάστασίν του αυτήν ζουν ακόμη όλαι αι διοικήσεις, όλαι αι υπηρεσίαι, όλοι οι κλάδοι, ολόκληρος η δημόσια ζωή και αυτός ακόμη ο πολιτευόμενος κόσμος της χώρας, ο οποίος δεν γνωρίζει αν θα γίνουν, πότε θα γίνουν και αν τον ενδιαφέρουν προσωπικώς αι εκλογαί».

Μέσα σε έντονα φορτισμένο πολιτικό κλίμα, τα βενιζελικά κόμματα απείχαν από τις εκλογές της 9ης Ιουνίου 1935. Τη συντριπτική πλειοψηφία των εδρών της νέας Βουλής εξασφάλισε το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο συνεργάστηκε με το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, ενώ το ΚΚΕ έλαβε σχεδόν το 10% των ψήφων του εκλογικού σώματος.

Πηγή: kathimerini.gr

Διαβάστε επίσης:

Σαν σήμερα – 22 Απριλίου 1928: Ο μεγάλος σεισμός της Κορίνθου

Σαν σήμερα: Το Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967

Σαν σήμερα – 20 Απριλίου 1979: Ανακοινώνεται το δημοψήφισμα στην Αίγυπτο για την συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ

Σαν σήμερα – 19 Απριλίου 1961: Η επιχείρηση ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο αποτυγχάνει παταγωδώς

Σαν σήμερα – 18 Απριλίου 1941: Αυτοκτονεί ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής