16 Νοεμβρίου 1973: Το «άγνωστο» Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης

Ηρακλειώτες – τότε – φοιτητές που συμμετείχαν στα γεγονότα μιλούν στο cretaone.gr

Μισός αιώνας συμπληρώνεται από την εμβληματική και πλέον ιστορική εξέγερση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε προς υπεράσπιση των δικαιωμάτων των φοιτητών αλλά και την απελευθέρωση της κοινωνίας από το χουντικό καθεστώς.

Αποτέλεσε την πιο κορυφαία αντιδικτατορική εξέγερση, καθώς οδήγησε στην πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών που επέμενε η χώρα από το 1967.

Από τις αρχές του 1973, η ανάγκη για επανάσταση άρχισε σιγά σιγά να κάνει την εμφάνιση της, με διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις σπουδαστών σε ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας, οι οποίες κορυφώθηκαν με την ιστορική κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Μια από αυτές αποτέλεσε και η κατάληψη του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης, που ξεκίνησε την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, ως ένδειξη συμπαράστασης στην εξέγερση της Αθήνας.

Στο cretaone.gr μίλησαν δύο γνωστοί πολίτες του Ηρακλείου οι οποίοι το 1973 ήταν φοιτητές στη Θεσσαλονίκη, και μας διηγήθηκαν την δική τους ιστορία, ακριβώς όπως την έζησαν. Η κ. Μαρίνα Ανδρονά, φοιτήτρια τότε της Νομικής, μοιράστηκε μαζί μας το κλίμα της εποχής και τις δυσκολίες της καθημερινότητας. «Ήμουν φοιτήτρια τότε και ζούσα στις φοιτητικές εστίες. Ήμουν αναγκασμένη κάθε βράδυ να δίνω το παρών. Η περίοδος εκείνη ήταν πλήρως αστυνομοκρατούμενη. Είχαμε προσαρμοστεί στο να φοβόμαστε. Δεν είχαμε ελευθερίες».

Σύμφωνα με την ίδια, «αγωνιστήκαμε χωρίς να περιμένουμε κάτι, νιώσαμε ελεύθεροι μήνες μετά. Ήταν τρομερά συγκινητικό όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία στην χώρα».

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης, είναι μια άγνωστη σχεδόν ιστορία της πολυτάραχης εκείνης εποχής.

Από την πλευρά του, ο κ. Κώστας Ανδρονάς, εξίσου φοιτητής στο 3ο έτος της σχολής τότε, αφηγήθηκε την ιστορία του έτσι όπως την έζησε και την θυμάται, ξεκινώντας από την απόφαση των φοιτητών να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. «Κλειστήκαμε στη σχολή την Παρασκευή 16 Νοέμβρη του 1973 έπειτα από Γενική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε, μετά την ενεργή κατάληψη στην Αθήνα».

Μάλιστα, αναφέρει και την λειτουργία ενός ραδιοφωνικού σταθμού, για να έχουν τη δυνατότητα οι φοιτητές να μεταδίδουν μηνύματα προς το λαό της Θεσσαλονίκης. «Δημιουργήσαμε έναν ραδιοφωνικό σταθμό ο οποίος έμενε ενεργός όλη μέρα και όλη νύχτα, στον οποίο έπαιζαν επαναστατικά τραγούδια. Ο κόσμος, οι απλοί πολίτες μας βοήθησαν πολύ, μας έφερνε τρόφιμα και τσιγάρα και μας παρότρυνε να συνεχίσουμε».

Το πρώτο μήνυμα του Ραδιοφωνικού Ελεύθερου Ραδιοσταθμού του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης ανακοίνωνε:

«Προσοχή, προσοχή! Εδώ ραδιοσταθμός του ελεύθερου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σας μιλούμε από το Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης. Βρισκόμαστε στο τρίτο προπύργιο της νέας ελεύθερης Ελλάδας. Σας μεταφέρουμε τον αγωνιστικό παλμό των χιλιάδων φοιτητών της Θεσσαλονίκης . Αυτή τη στιγμή επαληθεύουμε την παράδοση, που μας θέλει στην πρώτη γραμμή του αγώνα για τη λαϊκή κυριαρχία…».

«Δεν ήμουν μέσα στο πανεπιστήμιο τις ημέρες της κατάληψης, θυμάμαι όμως πως ήταν πολύ δύσκολο για μας να πληροφορηθούμε. Ακόμα και για μήνες μετά δεν μπορούσαμε να ξέρουμε με σιγουριά ούτε ποιος κυβερνά την χώρα. Γνωρίζω όμως πως δεν έγιναν συγχρόνως οι καταλήψεις, το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης εξεγέρθηκε λίγο μετά της Αθήνας, στην προσπάθεια να συμπαρασταθεί στον αγώνα» δήλωσε η κ. Μαρίνα Ανδρονά, σχετικά με το χρονοδιάγραμμα των καταλήψεων και την σειρά που εξελίχθηκαν τα γεγονότα.

Στην συνέχεια, έκανε λόγο σχετικά με κάποια «λαϊκά δικαστήρια» υπεράσπισης της ελευθερίας του λαού όπως δηλώνει, με αρκετούς πολίτες να διώκονται ποινικά εξαιτίας της αδρανής στάσης που κράτησαν κατά την κατάληψη. «Για καιρό μετά την εξέγερση, πραγματοποιήθηκαν κάποια περίεργα λαϊκά δικαστήρια, στα οποία βρέθηκαν κάποιοι για να απολογηθούν που δεν συμπαραστάθηκαν στον αγώνα, γιατί θεωρήθηκε συνεργασία εξαιτίας αδράνειας».

Σχετικά με την στάση της αστυνομία και του πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κατά την διάρκεια των γεγονότων, ο κ. Κώστας Ανδρονάς είπε «Ο τότε πρύτανης του πολυτεχνείου, ήταν άκρως χουντικόφιλος. Είχε δώσει εντολή στους αστυνομικούς να μας χτυπούν και να μας συλλαμβάνουν».

Οι φοιτητές, με συνθήματα και παλμό, εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους στους εξεγερμένους του ΕΜΠ.

Η εκκένωση της εξέγερσης πραγματοποιήθηκε τα ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου, όταν ξεκίνησαν οι απειλές ότι άρματα μάχης θα αρχίσουν τον κανονιοβολισμό της Σχολής. «Στις τρείς τα ξημερώματα μας επιτέθηκαν τα ΛΟΚ. Αργότερα έμαθα από ένα φίλο που ήταν στις ειδικές δυνάμεις τότε, ότι είχε δοθεί εντολή να περικυκλώσουν το πανεπιστήμιο τα ξημερώματα του Σαββάτου. Εγώ έφυγα από το πανεπιστήμιο και κλείστηκα για τρεις ημέρες στο σπίτι μου επειδή φοβόμουν. Βγήκα μονάχα για να τηλεφωνήσω στους γονείς μου ώστε να μην ανησυχούν» τόνισε ο κ. Ανδρονάς.

«Παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας μετά την λήξη της κατάληψης, εγώ είχα βγει έξω από το πανεπιστήμιο την επομένη, στις 17 του Νοέμβρη», μοιράζεται η κ. Μαρίνα «Θυμάμαι πολύ έντονα και καθαρά, τους δρόμους γύρω από το πανεπιστήμιο, ερημωμένοι και γεμάτοι με ρούχα και παπούτσια. Αντικείμενα, που οι άνθρωποι πετούσαν από πάνω τους στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν. Ήταν ένα πεδίο μάχης»

Στο τέλος της συζήτησης, ο κύριος κ. Κώστας, απάντησε συμπερασματικά για τα γεγονότα του πολυτεχνείου «50 χρόνια μετά νιώθω πως εν μέρη έχουμε δικαιωθεί, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε για τα δικαιώματα μας με όλους τους πιθανούς δημοκρατικούς τρόπους».

Η κ. Μαρίνα, μοιράστηκε τις ανησυχίες της και τους προβληματισμούς της, σχετικά με την επανάσταση του τότε και την εξέλιξη των ανθρώπων εκείνης της εποχής «Με θλίβει βαθιά ότι η γενιά του πολυτεχνείου μεταλλάχτηκε, παρότι έζησε την πιο λαμπρή περίοδο της δημοκρατίας και της ειρήνης. Νιώθω πως δεν στρώσαμε τον σωστό δρόμο για την επόμενη γενιά, δεν κάναμε το πρέπον για τα παιδιά μας».