«Ανοίγουν» οι πόρτες εξόδου κάτω από τα 62 έτη – Αναλυτικά τα κριτήρια για τις συντάξεις

Σταθερά υψηλές, δηλαδή πάνω από τις 200.000, παρέμειναν οι αιτήσεις συνταξιοδότησης και το 2024 επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη χρονιά την αυξημένη τάση εξόδου που έχει καταγραφεί την τελευταία πενταετία. Αρκεί να σημειωθεί ότι αθροιστικά από το 2020 έχουν αποχωρήσει πάνω από 990.000 ασφαλισμένοι ασκώντας μεγάλη οικονομική πίεση στους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών ταμείων.

Η έκρηξη στις συνταξιοδοτήσεις

Η έκρηξη των συνταξιοδοτήσεων αποδίδεται – εν πολλοίς – στην ωρίμανση δικαιωμάτων πολλών ασφαλισμένων γεννημένων την δεκαετία 1955 – 1965, αλλά και στη δυνατότητα που παρέχεται – πλέον – σε συνταξιούχους να συνεχίσουν να εργάζονται, χωρίς να χάνουν μέρος της σύνταξής τους.

Ταυτοχρόνως, σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει οι επιπτώσεις του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος που επαναφέρουν στο τραπέζι το ενδεχόμενο αύξησης των γενικών ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης μετά το 2027, γεγονός που ωθεί όσους έχουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΦΚΑ οι αιτήσεις συνταξιοδότησης κατά το 2024 έφθασαν τις 201.000 αριθμός ιδιαιτέρως υψηλός παρότι δεν ξεπέρασε το ρεκόρ του έτους 2021, όταν υποβλήθηκαν συνολικά 212.151 αιτήσεις.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι την τελευταία πενταετία έχουν συνταξιοδοτηθεί περίπου ένα εκατομμύριο εργαζόμενοι (συνολικά υποβλήθηκαν 990.357 αιτήσεις αποχώρησης). Αναλυτικά το 2020 υποβλήθηκαν 175.705 αιτήσεις συνταξιοδότησης, το 2021 κοντά στις 212.151 αιτήσεις, το 2022 υποβλήθηκαν 211.133 αιτήσεις, το 2023 κατατέθηκαν 190.368 αιτήσεις συνταξιοδότησης και το 2024 περίπου 201.000 αιτήσεις.

Οι εκκρεμείς συντάξεις

Στο μεταξύ, ο συνολικός αριθμός εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης συνέχισε να μειώνεται και κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024, ακολουθώντας την πορεία που καταγράφεται τα τελευταία έτη.

Σύμφωνα με στοιχεία του e-ΕΦΚΑ, που περιλαμβάνονται στην έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής ο συνολικός αριθμός εκκρεμών αιτήσεων για κύρια σύνταξη (δεν περιλαμβάνονται εκείνες που αφορούν συνταξιοδότηση με διεθνείς κανόνες) άγγιξε τον Σεπτέμβριο του 2024 τις 43.874, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο κατά 1.674 αιτήσεις.

Ωστόσο, το πλήθος των αιτήσεων κύριας συνταξιοδότησης συνεχίζει την πτωτική του πορεία σε ετήσια βάση, καθώς κατέγραψε μείωση κατά 11.600 αιτήσεις σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Παρόμοια είναι και η εξέλιξη του πλήθους των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων συνταξιοδότησης (εκκρεμείς πάνω από 90 ημέρες), το οποίο άγγιξε στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2024 τις 25.604 αιτήσεις, καταγράφοντας αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (κατά 863 αιτήσεις), αλλά μείωση κατά 11.066 αιτήσεις σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2023.

Τα όρια συνταξιοδότησης

Τις τάσεις φυγής των ασφαλισμένων προς τη σύνταξη ενισχύουν τα σενάρια για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μετά το 2027, εξαιτίας της μεγάλης επιβάρυνσης που προκαλεί στο ασφαλιστικό σύστημα το δημογραφικό πρόβλημα. Ήδη η υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει την επανεξέταση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης – από το έτος αυτό – σε συνδυασμό με το προσδόκιμο επιβίωσης στη χώρα μας.

Ήδη, μέτρα όπως, η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης, η παράταση του εργασιακού – ασφαλιστικού βίου και η μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης, έχουν κάνει την εμφάνισή τους στο δημόσιο διάλογο. Οι δηλώσεις αρμοδίων κυβερνητικών παραγόντων αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αλλαγές, τις οποίες – ωστόσο – τοποθετούν μετά το συγκεκριμένο έτος (2027).

Τα μέτρα για το ασφαλιστικό, επανήλθαν στην επικαιρότητα με την πρόσφατη αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, η οποία περιγράφεται στην αντίστοιχη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η έκθεση κατ’ ουσίαν έθεσε επί τάπητος τις δυσοίωνες δημογραφικές εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό βέβαια με τις περιορισμένες γεννήσεις και τη γήρανση του πληθυσμού, έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Η έκθεση αναφέρει για την χώρα μας το ενδεχόμενο η θεσμοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης να αυξηθεί στα 67,5 έτη από τα 62 έτη που είναι σήμερα – με 40 έτη ασφάλισης.

Στο μεσοδιάστημα και μέχρι το 2030, προτείνεται η αύξηση του σημερινού ορίου του 62ου έτους της ηλικίας με 40 χρόνια ασφάλισης στα 63,5 έτη. Ταυτοχρόνως το γενικό όριο ηλικίας που σήμερα είναι στα 67 έτη, ενδέχεται να φθάσει στα 68,5 έτη το 2030 και τα 72,5 έτη το 2070.

«Ανοίγουν» οι πόρτες εξόδου κάτω από τα 62 έτη – Αναλυτικά τα κριτήρια

Περίπου 30.000 είναι οι εναπομείναντες ασφαλισμένοι, κυρίως μητέρες ανηλίκων, δημόσιοι υπάλληλοι και ασφαλισμένοι με καθεστώς βαρέων και ανθυγιεινών, που δικαιούνται συνταξιοδότηση πριν από την ηλικία 62 ετών, έναν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τη διετία 2010-2012. Σύμφωνα με «Τα Νέα» δικαίωμα να αποχωρήσουν πριν από τη συμπλήρωση του 62ου έτους για τη λήψη πλήρους ή μειωμένης σύνταξης έχουν χιλιάδες «παλιοί» ασφαλισμένοι το 2025. Πρόκειται για ασφαλισμένους κυρίως σε ΙΚΑ, Δημόσιο και στα ταμεία ΔΕΚΟ – τραπεζών που ασφαλίστηκαν για πρώτη φορά πριν από το 1993.

Αναλυτικά οι κατηγορίες ασφαλισμένων που έχουν δικαίωμα για συνταξιοδότηση πριν από τα 62

Συνταξιοδότηση από το ΙΚΑ:

Γυναίκες που είχαν συμπληρώσει ως το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο και έκλεισαν το 55ο έτος της ηλικίας του έως το 2018.
Γυναίκες που είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο είτε το 2010 είτε το 2011 και έκλεισαν τα 50 το 2017 ή τα 52.
Γυναίκες που είχαν στο ΙΚΑ 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο το 2012 και συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018.
Άνδρες και γυναίκες που συμπληρώνουν 10.500 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ έως το 2012.
Γυναίκες που συμπλήρωσαν το 2010, το 2011 και το 2012 τις 3.600 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα και 4.500 ημέρες στο σύνολο.

Ταμείο ΔΕΚΟ και τραπεζών

Άνδρες και γυναίκες ασφαλισμένοι πριν από το 1982 σε όλα τα ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ, τραπεζών και Τύπου) που συμπλήρωσαν 35ετία ως και το 2021 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με όριο ηλικίας 61,6 ετών.
Μητέρες που είχαν την 25ετία με ανήλικο τέκνο το 2012 και έκλεισαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 αποχωρούν με πλήρη σύνταξη με όριο ηλικίας ως 61 ετών.

Δημόσιο

Ασφαλισμένοι γεννημένοι έως και τον 12/1963 me 25ετία έως και 31/12/2010, που συμπληρώνουν 35 έτη συνολικά μέχρι και τις 31/12/2018, με όριο ηλικίας συνταξιοδότησης 61 ετών και 6μηνών.
Ασφαλισμένοι γεννημένοι έως τον 12/1963 με 25ετία έως και 31/12/2011, που συμπληρώνουν 36 έτη συνολικά μέχρι τις 31/12/2019 με όριο ηλικίας συνταξιοδότησης 61 ετών και 6μηνών.
Ασφαλισμένοι γεννημένοι έως τον 12/1963 με 25ετία έως και 31/12/2010, που συμπληρώνουν 35 έτη συνολικά μέχρι τις 31/12/2019 με απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης 61 ετών και 6μηνών.
Ασφαλισμένοι γονείς με ανήλικο τέκνο το 2011 και 25ετία γεννημένοι έως τον 12/1963 με όριο ηλικίας συνταξιοδότησης 59 ετών και 6μηνών.
Ασφαλισμένοι γονείς με ανήλικο τέκνο το 2012 και 25ετία γεννημένοι έως τον 12/1963 με όριο ηλικίας συνταξιοδότησης 59 ετών και 6μηνών.
Τρίτεκνοι δημόσιοι υπάλληλοι γεννημένοι από τον 1/1965 έως και τον 7/1965 με 21 έτη το 2011, με απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης 58 ετών και 5 μηνών.
Τρίτεκνοι δημόσιοι υπάλληλοι γεννημένοι από τον 1/1962 έως και τον 7/1962 με 23 έτη το 2012, με απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης 58 ετών και 5 μηνών, καθώς και οι γεννημένοι το 1963 με απαιτούμενη ηλικία συνταξιοδότησης το 61ο έτος.