Ηράκλειο: Η μάστιγα του σχολικού εκφοβισμού – Ο λόγος που δεν έρχονται στην επιφάνεια τα περιστατικά

Ο σχολικός εκφοβισμός στο Ηράκλειο παραμένει ένα φαινόμενο που δύσκολα αποτυπώνεται πλήρως

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια πραγματικότητα που επηρεάζει χιλιάδες παιδιά στην Ελλάδα, όμως στο Ηράκλειο, όπως και σε άλλες περιοχές, συχνά παραμένει αόρατος. Παρά τις αναφορές στις τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης, πολλές περιπτώσεις δεν καταγράφονται επίσημα, με αποτέλεσμα το μέγεθος του προβλήματος να υποεκτιμάται.

Η έλλειψη συστηματικής καταγραφής και ευαισθητοποίησης καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την αντιμετώπιση του φαινομένου, που μπορεί να πάρει πολλές μορφές, από σωματική και λεκτική βία μέχρι κοινωνικό αποκλεισμό και διαδικτυακό εκφοβισμό.

Το Cretaone.gr με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Σχολικού Εκφοβισμού, σήμερα Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025, επικοινώνησε με την κ. Φωτεινή Παπαδάτου, ψυχολόγο στο «Χαμόγελο του Παιδιού», για τα περιστατικά που καταγράφονται σε επίπεδο Ηρακλείου αλλά και σε όλη την Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την εθνική τηλεφωνική γραμμή SOS 1056 του «Χαμόγελου του Παιδιού», καταγράφονται περίπου 2 κλήσεις από παιδιά κάθε 3 ημέρες, που αφορούν σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού. Παρόλα αυτά, πολλές περιπτώσεις παραμένουν καταγεγραμμένες μόνο σε πανελλαδικό επίπεδο, χωρίς συγκεκριμένη αποτύπωση της κατάστασης σε τοπικό επίπεδο, γεγονός που δυσχεραίνει τη λήψη στοχευμένων μέτρων.

Η Φωτεινή Παπαδάτου, ψυχολόγος στο «Χαμόγελο του Παιδιού», επισημαίνει: «Τα πραγματικά περιστατικά είναι πολύ περισσότερα από όσα καταγράφονται. Υπάρχουν παιδιά που φοβούνται να μιλήσουν ή δεν αναγνωρίζουν ότι αυτό που τους συμβαίνει είναι εκφοβισμός».

Ο σχολικός εκφοβισμός και η έλλειψη κατανόησης

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η αδυναμία αναγνώρισης του σχολικού εκφοβισμού. Όπως αναφέρουν ειδικοί του «Χαμόγελου του Παιδιού», υπάρχει σύγχυση μεταξύ επιθετικών συμπεριφορών και εκφοβισμού, με αποτέλεσμα να μην λαμβάνονται οι κατάλληλες παρεμβάσεις. Ο εκφοβισμός δεν αφορά μόνο τη σωματική βία, αλλά περιλαμβάνει και μορφές όπως η κοινωνική απομόνωση, η διάδοση φημών και ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying).

Σύμφωνα με τη Φωτεινή Παπαδάτου: «Το παιδί που εκφοβίζεται πολλές φορές αισθάνεται μόνο του. Δεν μιλάει γιατί φοβάται είτε ότι δεν θα γίνει πιστευτό είτε ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει».

Εκπαίδευση και πρόληψη

Το «Χαμόγελο του Παιδιού» πραγματοποιεί επισκέψεις σε σχολικές μονάδες του Ηρακλείου, ανταποκρινόμενο σε αιτήματα εκπαιδευτικών και γονέων. Την ίδια στιγμή, η πρόληψη είναι καθοριστικής σημασίας, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες, καθώς τα περιστατικά εμφανίζονται εντονότερα στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού και στο Γυμνάσιο. Ωστόσο, η έλλειψη χρόνου στα σχολεία – κυρίως στα Λύκεια – για δράσεις ευαισθητοποίησης αποτελεί ένα εμπόδιο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου.

Η Φωτεινή Παπαδάτου τονίζει: «Η ευαισθητοποίηση δεν πρέπει να αφορά μόνο τα παιδιά, αλλά και τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Πρέπει να τους δώσουμε τα εργαλεία για να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα».

Η σιωπή των παιδιών και η ανάγκη για δομές στήριξης

Ένα ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι πολλά παιδιά δεν μιλούν για τις εμπειρίες τους, είτε επειδή φοβούνται ότι δεν θα γίνουν πιστευτά είτε επειδή δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτό που βιώνουν είναι εκφοβισμός. Η ύπαρξη μίας σταθερής ερευνητικής δομής, όπως ένα παρατηρητήριο για τον σχολικό εκφοβισμό, θα μπορούσε να προσφέρει αξιόπιστα δεδομένα και να οδηγήσει στη λήψη ουσιαστικών μέτρων προστασίας, σύμφωνα με την κ. Παπαδάτου.

Το Ηράκλειο και η πανελλαδική εικόνα

Η βία στα σχολεία δεν περιορίζεται σε μεγάλες ή μικρές κοινωνίες, αλλά σχετίζεται με κοινωνικοοικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Στην Κρήτη, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το φαινόμενο υπάρχει, ανεξάρτητα από το αν έρχεται συχνά στη δημοσιότητα. Οι πιέσεις στην οικογένεια, η οικονομική ανασφάλεια και η έλλειψη επαρκούς επίβλεψης από τους γονείς αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη τέτοιων συμπεριφορών.

Ο σχολικός εκφοβισμός στο Ηράκλειο παραμένει ένα φαινόμενο που δύσκολα αποτυπώνεται πλήρως. Η ανάγκη για συστηματική καταγραφή, ενημέρωση και εκπαίδευση τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων είναι επιτακτική. Μόνο μέσα από μια συλλογική προσπάθεια σχολείων, γονέων και φορέων, μπορεί να υπάρξει ουσιαστική προστασία των παιδιών και μείωση των περιστατικών εκφοβισμού στις σχολικές κοινότητες.