Ποιος είναι ο λόγος

Βάσει του Τυπικού και της παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας, την περίοδο από το Σάββατο του Λαζάρου έως και την Κυριακή του Θωμά δεν πραγματοποιούνται μνημόσυνα με κόλλυβα.

Ακόμα και το απλό Τρισάγιο μπορεί να τελεστεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και χωρίς τη χρήση κόλλυβων.

Η Εκκλησία αυτή την περίοδο επικεντρώνεται στην Ανάσταση του Χριστού, επομένως η τέλεση μνημοσύνων, που φέρει πένθιμο χαρακτήρα, δεν συνάδει με το πανηγυρικό και ελπιδοφόρο πνεύμα της Αναστάσιμης περιόδου. Η Ανάσταση του Λαζάρου, η οποία γιορτάζεται το Σάββατο πριν την Κυριακή των Βαΐων, προεικονίζει τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου.

Η ιστορία της Ανάστασης του Λαζάρου

Ο Λάζαρος, φίλος του Χριστού και αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας, φιλοξένησε τον Ιησού πολλές φορές στη Βηθανία. Όταν ασθένησε, οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού, που όμως καθυστέρησε σκόπιμα να φτάσει, ώστε να φανερωθεί η δόξα του Θεού. Όταν έφτασε, τέσσερις ημέρες μετά τον θάνατο του Λαζάρου, δάκρυσε, προσευχήθηκε και με φωνή δυνατή είπε: «Λάζαρε, δεύρο έξω». Ο τετραήμερος νεκρός βγήκε από τον τάφο τυλιγμένος με σάβανα. (Κατά Ιωάννην, κεφ. 11)

Η Ανάσταση του Λαζάρου έγινε μπροστά σε πλήθος κόσμου και προανήγγειλε την Ανάσταση του Ιησού, σηματοδοτώντας την αρχή των παθών Του. Παράλληλα, ήταν και η αφορμή για την ένταση του μίσους των αρχιερέων, που πλέον επεδίωκαν και τον θάνατο του Λαζάρου.

Η μετέπειτα ζωή του Λαζάρου

Η παράδοση αναφέρει ότι ο Λάζαρος ήταν 30 ετών όταν αναστήθηκε και έζησε άλλα 30 χρόνια, φτάνοντας στην Κύπρο, όπου και τελείωσε τον επίγειο βίο του το 63 μ.Χ.. Ο τάφος του στην Κύπρο έφερε την επιγραφή: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού». Το 890 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός μετέφερε τα λείψανά του στην Κωνσταντινούπολη και συνέθεσε ιδιόμελα για την εορτή του.

Η σιωπή του Λαζάρου και το «ένα γέλιο»

Ένα χαρακτηριστικό που αναφέρει η παράδοση για τον Λάζαρο είναι ότι δεν γέλασε ποτέ μετά την ανάστασή του, παρά μόνο μία φορά, όταν είδε κάποιον να κλέβει μια πήλινη γλάστρα και σχολίασε: «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο».Η μορφή του Λαζάρου και το θαύμα της ανάστασής του αποτελούν ισχυρό θεολογικό και πνευματικό σύμβολο της ελπίδας και της αναστάσεως, και γι’ αυτό το λόγο αποφεύγεται η πένθιμη λατρευτική πράξη των μνημοσύνων κατά την περίοδο αυτή, που έχει τόσο αναστάσιμο όσο και προαναγγελτικό χαρακτήρα.