Πώς θα λειτουργεί η νέα Μονάδα Καύσης Απορριμμάτων στην Κρήτη

Οι επεκτάσεις στο Ηράκλειο και το μεγάλο ερώτημα της ανακύκλωσης

Πλήρη επιβεβαίωση του ρεπορτάζ μας για τη δημιουργία Μονάδας Καύσης Απορριμμάτων στο Ηράκλειο, η οποία θα καλύψει όλη την Κρήτη και μέρος του νοτίου Αιγαίου, με 150.000 τόνους ετησίως για την παραγωγή ενέργειας, φέρνει ο σχεδιασμός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ευθυγραμμισμένος με τον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης για τη διαχείριση αποβλήτων. Ο σχεδιασμός ενδέχεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες εβδομάδες.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του cretaone.gr έχει «κλειδώσει» και η ακριβής τοποθεσία (σ.σ. η θέση θα προταθεί από τους ενδιαφερόμενους αναδόχους, τον εξής ένα) της συγκεκριμένη μονάδας στην Κρήτη για τη λειτουργία της οποίας δρομολογήθηκαν και οι απαραίτητες «δημόσιες επενδύσεις» στην υφιστάμενη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) στο Αμάρι στο Ρέθυμνο, αλλά και σε αυτή που δημιουργείται στο Ηράκλειο ώστε να παράγουν και «καύσιμο» από τα απορρίμματα, τροφοδοτώντας τη νέα Μονάδα καύσης.

Πώς θα λειτουργεί η νέα Μονάδα

Η μονάδα στο Ηράκλειο θα εξυπηρετεί το σύνολο της Κρήτης, καθώς και νησιωτικές περιοχές του Νότιου Αιγαίου, όπως η Σαντορίνη, η Ρόδος και η Κάρπαθος.

Η πρόταση για την Ελλάδα προβλέπει την ετήσια καύση περίπου 1,3 εκατομμυρίων τόνων απορριμματογενών καυσίμων ΑΕΠΥ (για την Κρήτη 150.000), που προέρχονται από την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων σε υφιστάμενες ή νέες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων (RDF/SRF). Τα RDF και SRF είναι προϊόντα της επεξεργασίας σύμμεικτων σκουπιδιών, δηλαδή κοινά σκουπίδια που έχουν υποστεί επεξεργασία σε Μονάδες Διαχείρισης Απορριμμάτων (π.χ. Αμάρι) και έχουν μετατραπεί σε ένα είδος πέλετ. SRF είναι καλύτερης ποιότητας και το RDF είναι υποδεέστερης ποιότητας. Παράλληλα, επιπλέον των 1,3 εκατ. τόνων, 150.000 τόνοι υψηλότερης ποιότητας καυσίμου θα συνεχίσουν να διοχετεύονται στην τσιμεντοβιομηχανία, η οποία ήδη αξιοποιεί ενεργειακά μέρος των απορριμμάτων.

Η Μονάδα στο Ηράκλειο θα υλοποιηθεί μέσω συμβάσεων παραχώρησης διάρκειας 25 ετών με τη συμμετοχή ιδιώτη επενδυτή, στον οποίο θα εξασφαλίζεται εγγυημένη ποσότητα απορριμματογενούς υλικού για επεξεργασία, καθώς και προβλεπόμενη τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.

Το κόστος για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα κυμαίνεται από 100 έως 140 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων, ήτοι 18.000.000 ευρώ με μία μέση τιμή 120 ευρώ/τόνο, χωρίς την πρόβλεψη ειδικού “premium gate fee” 10 ευρώ/τόνο για πλεονάζουσες ποσότητες. Με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής προσφέρει ένα «γενναίο» κίνητρο στο Δημόσιο για ανεξάντλητη καύσιμη ύλη στη Μονάδα, πλέον της συμβατικής υποχρέωσης του τελευταίου. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα πωλείται στο δίκτυο με εγγυημένη τιμή 80,92 ευρώ/MWh, ενώ θα προκύπτουν και έσοδα από την πώληση σκραπ μετάλλων (50 ευρώ/τόνο).

Μολονότι, αναγνωρίζεται πως το συνολικό κόστος της ενεργειακής αξιοποίησης είναι υψηλότερο από αυτό της ταφής έως και 25%, χαρακτηρίζεται ως απευκταίο αναπόφευκτο μέτρο για τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τους στόχους της ΕΕ για τη διαχείριση των αποβλήτων μας, σύμφωνα με τους οποίους η δέσμευση της χώρας είναι να θάβει μόνο το 10% των σκουπιδιών που παράγει.

Στον αντίποδα, σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις στο σχεδιασμό δεν γίνεται καθόλου αναφορά στους άλλους στόχους μείωσης της παραγωγής σκουπιδιών, της κυκλικής οικονομίας και της αύξησης του ποσοστού ανακύκλωσης και του ποσοστού κομποστοποίησης. Ενδεικτικά, υπενθυμίζεται πως βασικός στόχος και Οδηγία για την Ελλάδα είναι η επίτευξη 60% ποσοστού ανακύκλωσης μέχρι το 2030, και 65% μέχρι το 2035.

Επίσης, παρά το γεγονός ότι ως βέλτιστη τεχνολογία επιλέγεται η καύση με κινούμενη σχάρα, η οποία διασφαλίζει υψηλή ενεργειακή απόδοση και συμμόρφωση με τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά πρότυπα της Ε.Ε. (BREF, IPPC), η τεχνολογία αυτή σύμφωνα με τους ειδικούς παράγει υπόλειμμα (τοξική τέφρα) κατά περίπου 30% του εισερχόμενου προς καύση υλικού, δηλαδή τοξικό απόβλητο το οποίο πρέπει να ταφεί σε ειδικούς χώρους ΧΥΤΕΑ ( χώροι υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων) και με συγκεκριμένο πρωτόκολλο.

Όπως επισημαίνουν πηγές στο cretaone.gr αν η κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση δεν λύσουν με κίνητρα το θέμα στη διαλογή στην πηγή, θα αυξηθούν τα απορρίμματα που καταλήγουν στην καύση, με ο,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον και την κλιματική κρίση. Επίσης, οι Μονάδες καύσης μετά από τις ημερομηνίες ορόσημα της ΕΕ, εν προκειμένω από το 2030, θα συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας ρύπων, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος (ως και 250 ευρώ/τόνο). Αυτό το κόστος θα επιβαρύνει τους δημότες.

«Από τη μία η ελληνική κυβέρνηση προωθεί ένα στρατηγικό σχέδιο για μείωση της ταφής απορριμμάτων. Από την άλλη, ωστόσο, η επιλογή της καύσης ως κεντρικής μεθόδου διαχείρισης δημιουργεί εξάρτηση από μια ακριβή και περιβαλλοντικά αμφίβολη επιλογή, η οποία συν τοις άλλοις αντιτίθεται στις σύγχρονες τάσεις της ΕΕ, που ενισχύουν την πρόληψη και την ανακύκλωση. Με βεβαιότητα καταλήγουμε στην εξής πορεία έως το 2050: Κάκιστη διαλογή στην πηγή, ιδίως στη διαλογή οργανικών αποβλήτων, που οδηγεί σε χαμηλής ποιότητας ανακυκλώσιμα υλικά στις μονάδες επεξεργασίας, που οδηγεί σε χαμηλή ανάκτηση ανακυκλώσιμων, άρα σε τεράστιες ποσότητες υπολειμμάτων που θα οδηγούνται στις μονάδες καύσης με καταβολή ενός εξαντλητικού gate fee», επισημαίνουν.

Θάβουν στην Κρήτη 120 φορτηγά πλαστικού από την «υπερσύγχρονη» Μονάδα στο Αμάρι

Το πρόβλημα της διαλογής στην πηγή, αλλά και της αδυναμίας ανάκτησης καλής ποιότητας ανακυκλώσιμου υλικού από τις υφιστάμενες Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), με αποτέλεσμα να θάβεται στους ΧΥΤΑ μαζί με τα σύμμεικτα σκουπίδια, είχε αναδείξει πρόσφατα με εκτενές ρεπορτάζ το cretaone.gr.

«Η επίτευξη του στόχου 65% ποσοστού ανακύκλωσης είναι εφικτή μόνο με διαλογή στη πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών, και μάλιστα με το σύστημα συλλογής πόρτα -πορτα , γιατί μόνον έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί υψηλή καθαρότητα υλικών. Ενδεικτικά, από μόνο του το υλικό ανακύκλωσης σε ανοιχτούς κάδους, δηλαδή σε μπλε κάδους χωρίς κλειστό το καπάκι, αλλοιώνεται από τη βροχή και τη σκόνη και κατά συνέπεια καταλήγει μετά και από επεξεργασία στις χωματερές. Τώρα θα πηγαίνει για καύση και η τέφρα του σε ειδικούς χώρους. Το μόνο σίγουρο: Η καύση δεν συνυπολογίζεται στο ποσοστό ανακύκλωσης, επομένως έχει μηδενική συνεισφορά στο ποσοστό ανακύκλωσης», εξηγούν οι ίδιες πηγές.

Η επόμενη φάση περιλαμβάνει τη σύνταξη Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η οποία θα τεθεί σε διαβούλευση με τους πολίτες, τις τοπικές κοινωνίες και τους θεσμικούς φορείς της Κρήτης να εκφράσουν απόψεις, ενστάσεις και προτάσεις. Τότε, βέβαια, ο κύβος θα έχει ριφθεί και μάλιστα ανεπιστρεπτί.