Συχνά νιώθουμε πως οι ατομικές μας επιλογές δεν έχουν πραγματικό αντίκτυπο. Είναι όμως έτσι;

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναρωτιούνται τι μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν το περιβάλλον, όχι απλά ως σύνθημα, αλλά ως ουσιαστική στάση ζωής. Κι ενώ η ανάγκη για δράση είναι πια δεδομένη, συχνά νιώθουμε πως οι ατομικές μας επιλογές δεν έχουν πραγματικό αντίκτυπο. Είναι όμως έτσι;

Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση: οι καθημερινές μας αποφάσεις δεν είναι παντοδύναμες, αλλά ούτε και αμελητέες. Ας δούμε τι έχει σημασία.

Η ενέργεια που καταναλώνουμε

Το ρεύμα που χρησιμοποιούμε για να ζεστάνουμε το σπίτι μας, να φορτίσουμε το κινητό ή να δούμε μια ταινία στο laptop δεν παράγεται μόνο του. Αν προέρχεται από λιγνίτη, η επιβάρυνση για το περιβάλλον είναι σημαντική. Αντίθετα, αν προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η επίδραση μειώνεται αισθητά.

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται σε παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας που προσφέρουν “πράσινο ρεύμα”. Είναι μια επιλογή που δεν απαιτεί αλλαγές στην καθημερινότητά μας, αλλά έχει ουσία, εφόσον ο πάροχος επενδύει όντως σε καθαρές πηγές ενέργειας.

Την ίδια στιγμή, σημαντικό βήμα είναι και ο περιορισμός χρήσης ρεύματος για θέρμανση. Το φυσικό αέριο, για παράδειγμα, παραμένει μέχρι σήμερα μια σχετικά οικονομική και πιο φιλική προς το περιβάλλον επιλογή. Στην αγορά υπάρχουν πλέον αρκετές τέτοιες λύσεις, όπως ο πάροχος φυσικού αερίου nrg, που δίνει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να καλύπτουν τις ανάγκες τους πιο αποδοτικά.

Οι συσκευές που επιλέγουμε

Δεν χρειάζεται να ανακαινίσει κανείς το σπίτι του για να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας. Αντικατάσταση των παλιών λαμπτήρων με LED, έλεγχος της μόνωσης, πιο συνειδητή χρήση της θέρμανσης και του κλιματιστικού, αγορά ενεργειακά αποδοτικών συσκευών: όλα αυτά δεν είναι “σπουδαίες κινήσεις”, αλλά έχουν αθροιστικό αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα, η IEA (International Energy Agency) εκτιμά ότι οι αντλίες θερμότητας έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά τουλάχιστον 500 εκατομμύρια τόνους το 2030 – ποσό ίσο με τις ετήσιες εκπομπές CO2 όλων των αυτοκινήτων στην Ευρώπη σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για τους λέβητες φυσικού αερίου νέας γενιάς ή για τα προγράμματα επιδότησης που στηρίζουν τη μετάβαση σε πιο αποδοτικές λύσεις, όπως το “Εξοικονομώ”.

Οι μετακινήσεις που κάνουμε

Ο τρόπος που μετακινούμαστε έχει άμεση σχέση με την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές ρύπων. Τα αυτοκίνητα, ιδίως όσα λειτουργούν με βενζίνη ή πετρέλαιο, συμβάλλουν σημαντικά στο πρόβλημα. Εναλλακτικές λύσεις, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο ή τα ηλεκτρικά οχήματα, προσφέρουν σημαντικά οφέλη, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται με ενεργειακές πηγές χαμηλών ρύπων.

Αξίζει να αναφέρουμε πως τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν σήμερα μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους, συγκριτικά με τα συμβατικά. Όμως το πραγματικό κέρδος για το περιβάλλον προκύπτει όταν συνολικά μειώνουμε την ανάγκη για ατομικές μετακινήσεις.

Οι συλλογικές λύσεις που στηρίζουμε

Ακόμα κι αν εφαρμόσουμε όλες τις καλές πρακτικές στην καθημερινότητά μας, η κλίμακα των προβλημάτων που αφορούν την ενέργεια και το περιβάλλον ξεπερνά το ατομικό επίπεδο. Οι πολιτικές αποφάσεις, η κατεύθυνση των επενδύσεων και η στρατηγική των μεγάλων βιομηχανιών έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.

Για παράδειγμα, η Carbon Majors είναι μια database με δεδομένα από το 1854 έως σήμερα, η οποία παρακολουθεί τις εκπομπές ρύπων 122 παραγωγών πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και τσιμέντου. Πάνω από το 70% αυτών των παγκόσμιων εκπομπών CO2 ιστορικά μπορεί να αποδοθεί σε μόλις 78 ιδιωτικές και κρατικές βιομηχανίες!

Αυτό δεν σημαίνει πως η ατομική ευθύνη χάνει τη σημασία της, αλλά μας δείχνει πως πρέπει να στηρίζουμε και θεσμικές αλλαγές, είτε μέσω της ψήφου μας είτε μέσω της πίεσης που μπορούμε να ασκήσουμε ως καταναλωτές.