Λόφος Παπούρα: Το ομφάλιο πεδίο του Δία

Μια πρόκληση Πολιτισμού στο κατώφλι του σύγχρονου υπό κατασκευή Αερολιμένα στο Καστέλλι Ηρακλείου Κρήτης.

Το κίνημα Δημοκρατίας μιλά για τον λόφο Παπούρα και τα έργα του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι

του Κινήματος Δημοκρατίας

Τι ακριβώς γίνεται αυτή τη στιγμή στο Καστέλλι Ηρακλείου, στο μεγάλο αναπτυξιακό έργο του σύγχρονου διεθνούς αεροδρομίου;

Πόσο ξαφνικό, περίεργο ή απρόσμενο είναι να προκύψουν καθυστερήσεις ή αλλάγες στο έργο λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων στην περιοχή;

Μπορούν να συνυπάρξουν, από τη μια η μελέτη και υλοποίηση του αεροδρομίου κι από την άλλη η διατήρηση και ανάδειξη ενός εξαιρετικής σπουδαιότητας αρχαιολογικού ευρήματος;

Σε αυτά τα ερωτήματα υπάρχει απάντηση.

Ας το πάρουμε όμως από την αρχή.

Η περιοχή της Πεδιάδας, στον Δήμο Μινώα Πεδιάδας, όπου έχει χωροθετηθεί ο νέος αερολιμένας, συνιστά ένα ιδιαίτερα πυκνό αρχαιολογικό τοπίο, με καταγεγραμμένες Μινωικές Φρυκτωρίες και άλλες σημαντικές δομές των προϊστορικών κοινωνιών της Κρήτης.

Στο Λόφο Παπούρα, στο πλαίσιο εργοταξιακών εργασιών για την εγκατάσταση του ραντάρ του αεροδρομίου, ήρθε στο φως μια μοναδική μνημειακή κατασκευή διαμέτρου 48 μέτρων, που φέρει χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε εξελιγμένες κοινωνικές και τελετουργικές χρήσεις. Παρουσιάζει εξεζητημένη κάτοψη παρόμοια αυτής του Μινωϊκού Λαβύρινθου, ενώ επιπλέον ενδέχεται να σχετίζεται με το μυθολογικό Ομφάλιο Πεδίο του Δία, δηλαδή το μέρος όπου έπεσε ο ομφάλιος λώρος

του Δία όταν η μητέρα του η Ρέα, τον μετέφερε στην Κρήτη για να τον κρύψει από τον πατέρα του τον Κρόνο. Η Μνημειακότητά του το καθιστά τοπόσημο στην περιοχή της Πεδιάδας.

Η προστασία και ανάδειξη ενός τέτοιου μνημείου δεν αποτελεί εμπόδιο αλλά ουσιώδη όρο για κάθε σοβαρό σχεδιασμό που διεκδικεί να είναι βιώσιμος και πολιτισμικά ενήμερος. Οι τεχνικές λύσεις δεν καλούνται απλώς να «ανεχθούν» το παρελθόν, αλλά να ενσωματώσουν ενεργά τη σημασία του.

Μπροστά λοιπόν στο αυξημένο ενδεχόμενο, ο λόφος Παπούρα να φέρει αρχαιότητες, τίθενται οι εξής προβληματισμοί:

• Γιατί δεν υπάρχουν εξαρχής οι τουλάχιστον τρεις εναλλακτικές προτάσεις οργάνωσης της μελέτης που προδιαγράφονται από την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ευελιξία επιλογών απέναντι στα απρόοπτα του έργου;
• Ποιες εναλλακτικές θέσεις ραντάρ εξετάσθηκαν και απορρίφθηκαν και για ποιούς λόγους;
• Πόσο, πραγματικά, μοναδική και αμετακίνητη, για λόγους ασφαλείας και λόγους ανυπέρβλητους τεχνικούς, είναι η επιλογή του Λόφου Παπούρα για τη θέση του ραντάρ;
•  Είναι η μοναδικότητα της επιλογής τέτοια που… αν ο Λόφος Παπούρα δεν υπήρχε, αυτό θα σήμαινε την αδυναμία υλοποίησης του διεθνούς αεροδρομίου Ηρακλείου;

Παρά τις αρχικές βεβαιώσεις για την προστασία του Μνημείου, τελικά η νέα μελέτη χωροθετεί τις εγκαταστάσεις του ραντάρ σε μόλις λίγα μέτρα εκατέρωθεν του μνημείου περικλείοντάς το ασφυκτικά. Αυτή η επιλογή αλλοιώνει το Μνημείο και το καθηλώνει σε ένα νεκρό μη επισκέψιμο χώρο, γύρω από την ζώνη υψηλής ασφαλείας του Ραντάρ.

Αντί η Ελληνική Κυβέρνηση να το δεί σαν μια μοναδική ευκαιρία ακτινοβολίας του Πολιτισμού μας, προετοιμάζει μια ακόμη «παταγώδη» αποτυχία της!

Είναι πανικός, είναι ανικανότητα, είναι ανευθυνότητα; Ή συνδυασμός όλων;

• Γιατί ενώ είναι ήδη παγκοσμίως αντιληπτό, ότι το εύρημα του Λόφου Παπούρα, συνιστά μια μοναδική αρχαιολογική ανακάλυψη, ωστόσο δεν παρατηρούμε τις ανάλογες αντιδράσεις προστασίας του και προσαρμογής του έργου;
• Γιατί υπάρχει τέτοια επιμονή να αγνοηθεί και να υποτιμηθεί το μέγεθος της αξίας του μνημείου, κι ακόμη παραπέρα τα περιθώρια αρχαιολογικής ανάδειξης και τουριστικής προβολής;
• Γιατί αγνοείται ότι το τοπίο γύρω από το Μνημείο συνιστά μέρος του Μνημείου και ότι απαιτείται ανάλογη αρχαιολογική ζώνη προστασίας;
• Γιατί αγνοείται η επισκεψιμότητα του Μνημείου;

Αναγκαζόμαστε να διαχειριστούμε τα εγκλήματα Πολιτισμού αυτής της κυβέρνησης και να απαιτούμε τα αυτονόητα.

Την Τετάρτη 9 Ιουλίου, η μελέτη της νέας πρότασης χωροθέτησης του ραντάρ, περνάει για έγκριση από το ΚΑΣ – Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Για άλλη μια φορά, σε άψογη συνεργασία με την Υπουργό Πολιτισμού κ.Μενδώνη, θα επιχειρηθεί η έγκριση μιας μελέτης χωρίς την αναγκαία τεκμηρίωση και παραβιάζοντας τον αρχαιολογικό νόμο.

Και ενώ οι Κυβερνητικοί παράγοντες χορεύουν το χορό της αλαζονείας, 114 υπογραφές από επιστήμονες πανεπιστημίων και ονόματα της παγκόσμιας αρχαιολογικής κοινότητας, συγκεντρώθηκαν για να διεκδικήσουν από το ΚΑΣ το αυτονόητο της διάσωσης του Λόφου Παπούρα και του μοναδικού Μνημείου του.

Το Κίνημα Δημοκρατίας παίρνει θέση στο πλευρό της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, των φορέων και της τοπικής κοινωνίας που σθεναρά στηρίζουν την διάσωση, την προστασία και ανάδειξη του Λόφου Παπούρα και του μνημείου του.

Από θέσεως αδυνατούμε να δεχθούμε, τόσο σε τεχνικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο, ότι, δεν μπορεί να υπάρξει μια πολύ καλύτερη λύση για την εξασφάλιση του έργου του νέου διεθνούς αεροδρομίου Ηρακλείου, την υλοποίηση του οποίου στηρίζουμε σθεναρά.

Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει την πολιτισμική συνείδηση. Ο πολιτισμός μιας χώρας δεν μετριέται με το πλήθος των κατασκευών, αλλά με τον τρόπο που τις εντάσσει στο πολιτισμικό της τοπίο. Και η αποτελεσματικότητα ενός κράτους αποδεικνύεται όταν καταφέρνει να προάγει τον πολιτισμό όχι ως φραγμό, αλλά ως θεμέλιο της προόδου