Στη Λιβύη σήμερα ο Γιώργος Γεραπετρίτης – Η δύσκολη ατζέντα και το σύνθετο περιβάλλον

Το «αγκάθι» του τουρκολιβυκού μνημονίου

Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης καλείται να αντιμετωπίσει μια απαιτητική ατζέντα συνομιλιών με αξιωματούχους της δυτικής Λιβύης.

Με φόντο το έκνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και την πρόσφατη ρηματική διακοίνωση της κυβέρνησης της Τρίπολης στον ΟΗΕ, με την οποία αμφισβητεί ευθέως τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα, ο Γιώργος Γεραπετρίτης αναμένεται να επισκεφθεί την Τρίπολη προκειμένου να συναντηθεί με αξιωματούχους της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά. Είχε προηγηθεί το ταξίδι του στη Βεγγάζη και η συνάντησή του με τον στρατάρχη Χαφτάρ.

Η χώρα της Βόρειας Αφρικής είναι ένα πεδίο μεγάλων αντιπαραθέσεων τοπικών και διεθνών συμφερόντων. Τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα είναι δύο, εκείνο της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU) στα δυτικά και την Τρίπολη υπό τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα και το δεύτερο στην ανατολική πλευρά της Λιβύης, την Βεγγάζη, η οποία ελέγχεται υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.

Στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αξιολογούνται όλες οι εξελίξεις προκειμένου η Αθήνα να είναι εφοδιασμένη με όλα τα πιθανά σενάρια.

Το ζητούμενο είναι η διπλωματική προσέγγιση Ελλάδας -Λιβύης, την οποία η Τρίπολη διαρκώς δυσκολεύει. Η Αθήνα αποκρούει την προκλητική ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας πώς απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες ή ανυπόστατες συμφωνίες χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας.

«Είναι μία κίνηση άνευ οποιουδήποτε αποτυπώματος γι ΄αυτό και η αντίδραση μας θα είναι αποτελεσματική και πλήρως ορισμένη και συγκεκριμένη», αναφέρει ο κυβερνητικός Εκπρόσωπος , Παύλος Μαρινάκης. Υπενθυμίζεται πώς στους χάρτες που επισυνάπτονται στη Ρηματική Διακοίνωση της Τρίπολης, αποτυπώνεται η οριοθετική γραμμή που υιοθετεί η Λιβύη ως συνέχεια του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, η οποία ουσιαστικά εξαφανίζει την ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) νοτίως της Κρήτης.

Στη Ρηματική Διακοίνωση της γειτονικής χώρας , οι συγκεκριμένες περιοχές αναφέρονται ως «αντικείμενο της άλυτης διαφοράς μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας» αλλά και ως «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές». Η Ελλάδα έχει διαμηνύσει πώς θα συνεχίσει τη δραστηριότητα της στην περιοχή στη βάση της μέσης γραμμής μέχρι να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.

Συνεπώς, στο τραπέζι αναμένεται να τεθεί το εκκρεμές θέμα της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τη Λιβύη, τη στιγμή που η Ελλάδα έχει εκδηλώσει την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.

Το συγκεκριμένο ζήτημα έθεσε την προηγούμενη Κυριακή, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας και στον στρατάρχη Χαφτάρ. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη συνάντησή τους στη Βεγγάζη, ο Γιώργος Γεραπετρίτης επικοινώνησε στον ισχυρό άνδρας της Ανατολικής Λιβύης την πρόταση για τεχνοκρατικές ομάδες, προκειμένου συζητήσουν το εν λόγω θέμα. Δεν αποκλείεται το ίδιο να επιχειρήσει και στην δυτική Λιβύη.

Η Αθήνα επισημαίνει πως παρά τις αμφισβητήσεις της λιβυκής πλευράς, το γεγονός πως στο κείμενο της ρηματικής διακοίνωσης γίνεται επίκληση του διεθνούς δικαίου και των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας αφήνει ανοιχτά τα περιθώρια περί διαλόγου των δύο πλευρών.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να υπάρξει επίσημη απάντηση από την ελληνική πλευρά στον Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Συγχρόνως φέρεται να προετοιμάζεται και η επίσκεψη στην Αθήνα του προέδρου του Κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ, Ακίλα Σάλεχ, σε μια προσπάθεια αποτροπής του ενδεχομένου κύρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου από την Ανατολική πλευρά.

Το «αγκάθι» του τουρκολιβυκού μνημονίου

Με τη ρηματική Διακοίνωση η Λιβύη όχι μόνον αμφισβητεί ευθέως τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα, βάσει της οποίας έχουν χαραχθεί τα οικόπεδα νότια και δυτικά της Κρήτης, τα οποία προσφέρθηκαν για αδειοδότηση ερευνών, αλλά είναι και η πρώτη φορά που αποτυπώνει σε επίσημο έγγραφο τη διεκδίκησή της εις βάρος της Ελλάδας, προβάλλοντας τις αξιώσεις του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Η κυβέρνηση Ντμπειμπά της Τρίπολης, επικαλείται το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο καταγγέλοντας μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας Άγκυρας -Τρίπολης το 2019, η Αθήνα αναζήτησε τρόπους να το αμφισβητήσει και να περιορίσει τις συνέπειές του. Πρόκειται για ένα μνημόνιο που δεν αναγνωρίζει κανείς στη διεθνή κοινότητα, παρά μόνον οι δύο πλευρές που υπέγραψαν, δηλαδή η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά και η κυβέρνηση Ερντογάν.

Λίγες ημέρες πριν την πρώτη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών στη Λιβύη, η Άγκυρα μέσω πηγών του Υπουργείου Άμυνας της γείτονος, επανέλαβε πώς «το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι νόμιμο» και «προστατεύει τα δικαιώματα της Τουρκίας και της Λιβύης στην περιοχή», απορρίπτοντας παράλληλα τις θέσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας.

Ωστόσο, η Αθήνα από τη πρώτη στιγμή διεθνοποίησε το συγκεκριμένο ζήτημα. Σημειωτέον, στην επιστολή που έστειλε η χώρα μας προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες του 2022, υπογραμμίζεται πώς το τουρκολιβυκό μνημόνιο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον Οδικό Χάρτη του 2020 για την επίλυση της λιβυκής σύγκρουσης, σύμφωνα με τον οποίο η εξωτερική πολιτική του λιβυκού κράτους θα πρέπει να διεξάγεται «με τρόπο που θα διατηρεί τις φιλικές και ειρηνικές σχέσεις με τους περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους και σε συμφωνία με τους κανόνες της καλής γειτονίας και αμοιβαίων συμφερόντων».

Ωστόσο, το ερώτημα είναι πώς θα κινηθεί από εδώ και στο εξής η φιλοτουρκική κυβέρνηση Ντμπεϊμπά μετά και την επίσκεψη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Στην ατζέντα θα βρίσκονται επίσης το μεταναστευτικό με φόντο τις αυξανόμενες ροές από τη Λιβύη προς την Κρήτη αλλά και η αναβάθμιση των διμερών σχέσεων.

Πηγή: cnn.gr