Ψήφισμα του συλλόγου ΔΕΠ ΕΛΜΕΠΑ: Ενάντια στο νομοσχέδιο «Ενίσχυση της ασφάλειας στα ΑΕΙ»

Το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα στον Αύγουστο

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου ΔΕΠ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, με απόφαση που ελήφθη κατά πλειοψηφία, εκφράζει την κατηγορηματική του αντίθεση προς τη λογική και το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου για την «Ενίσχυση της ασφάλειας στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα – Τροποποίηση Ν. 4957/2022 – Τροποποίηση Ποινικού Κώδικα», το οποίο κατατέθηκε στη μέση του καλοκαιριού προς δημόσια διαβούλευση και αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα στον Αύγουστο.

Πρόκειται για μια αυταρχική θεσμική παρέμβαση, που υπονομεύει τον δημόσιο, δημοκρατικό και αυτοδιοίκητο χαρακτήρα του ελληνικού πανεπιστημίου. Το σχέδιο νόμου υιοθετεί μια υπερβολικά περιοριστική και πειθαρχική προσέγγιση, επιχειρώντας την ενοποίηση διατάξεων πειθαρχικού, διοικητικού και ποινικού χαρακτήρα με τρόπο που γεννά σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη συνταγματική του νομιμότητα αλλά και τη θεμελιώδη αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας.

Οι προβλεπόμενες πειθαρχικές ποινές για τους φοιτητές επιβάλλονται για εξαιρετικά αόριστα πειθαρχικά παραπτώματα, όπως η «παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας» ή η «διατάραξη της εν γένει λειτουργίας» του ιδρύματος. Κάτω από τέτοιες ευρείες έννοιες μπορεί να υπαχθούν αυθαίρετα φοιτητικές κινητοποιήσεις, δημόσιες τοποθετήσεις ή και ανακοινώσεις συλλογικών οργάνων. Αυτή η ασάφεια δεν προκαλεί μόνο ανασφάλεια και σύγχυση, αλλά ενδέχεται να λειτουργήσει ως εργαλείο αποκλεισμού φοιτητών που εκφράζουν κριτική ή διαφωνία με τις επιλογές της διοίκησης.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η πρόβλεψη για υποχρεωτική, ελάχιστη ποινή αναστολής της φοιτητικής ιδιότητας — ακόμη και πριν από την έκδοση τελεσίδικης απόφασης — για ορισμένες από αυτές τις παραβάσεις, μεταξύ αυτών και η (ιδιαίτερα ασαφής) «παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας».

Επιπλέον, σε περίπτωση αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για τα ίδια παραπτώματα, προβλέπεται υποχρεωτικά η πειθαρχική ποινή της οριστικής διαγραφής. Μάλιστα, με προσθήκη στον ποινικό κώδικα νομοθετείται ότι όποιος παροτρύνει, υποκινεί, ενθαρρύνει ή διευκολύνει πράξεις διατάραξης της ακαδημαϊκής λειτουργίας με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω διαδικτύου ή δημόσιας δήλωσης διώκεται ποινικά.

Όλες αυτές οι ρυθμίσεις, που εξομοιώνουν φοιτητικές δράσεις με εγκληματικές συμπεριφορές, πλήττουν ευθέως το αυτοδιοίκητο των Α.Ε.Ι., ενώ η πρόβλεψη για οριστική διαγραφή έρχεται σε κατάφωρη αντίφαση με το γεγονός ότι ακόμη και άτομα καταδικασμένα για κακουργήματα έχουν —και ορθά— το δικαίωμα να συνεχίσουν τις σπουδές τους ακόμη και μέσα από το σωφρονιστικό σύστημα.

Ανησυχητική είναι και η ενίσχυση του ρόλου του Υπουργού Παιδείας, που αποκτά δικαίωμα παρέμβασης σε πειθαρχικές διαδικασίες των ΑΕΙ. Παράλληλα, προβλέπονται κέντρα ελέγχου ασφαλείας υπό ιδιώτες εργολάβους, ελεγχόμενη πρόσβαση και ειδικός Εισαγγελέας για τα «εγκλήματα διατάραξης πανεπιστημιακής λειτουργίας», σαν τα πανεπιστήμια να αποτελούν «ειδική ζώνη» με ξεχωριστό ποινικό καθεστώς.

Το ίδιο αυστηροποιημένο πειθαρχικό πλέγμα επιβάλλεται και στα μέλη ΔΕΠ. Εισάγονται ποινές παύσης από διοικητικές ή συλλογικές θέσεις ευθύνης, καθώς και στέρηση του δικαιώματος υποψηφιότητας για αντίστοιχες θέσεις. Ο Υπουργός αποκτά τη δυνατότητα παρέμβασης στις πειθαρχικές διαδικασίες εντός αυστηρών προθεσμιών, ενώ μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας διαμορφώνεται ένα διαρκές πλαίσιο επιτήρησης και ελέγχου.

Οι διατάξεις αυτές, αντί να ενισχύσουν την εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων, στοχεύουν στη φίμωση, στην αποθάρρυνση της ακαδημαϊκής κριτικής και στη διοικητική πειθάρχηση όσων τοποθετούνται δημόσια. Όμως, εμείς, ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, γνωρίζουμε ότι ένα αυταρχικό θεσμικό πλαίσιο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πρόληψη, την παιδαγωγική προσέγγιση, το διάλογο, την κοινωνική μέριμνα και τη δημοκρατική καλλιέργεια του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος.

Το πανεπιστήμιο οφείλει να αποτελεί χώρο ελευθερίας, κοινωνικής ένταξης, επιστημονικής δημιουργίας και προστασίας των ευάλωτων, όχι πεδίο επιβολής δυσανάλογων μέτρων πειθαρχικού ελέγχου. Δυστυχώς, η απουσία ουσιαστικού διαλόγου με την πανεπιστημιακή κοινότητα πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου εντείνει την αποξένωση των ιδρυμάτων από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, υποβαθμίζει τον ρόλο της πανεπιστημιακής αυτοδιοίκησης και οδηγεί σε πρόχειρες και αποσπασματικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

Ο Σύλλογος ΔΕΠ ΕΛΜΕΠΑ:

Ζητά την άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου για την «Ενίσχυση της Ασφάλειας στα ΑΕΙ». Καλεί το Υπουργείο Παιδείας σε ουσιαστικό και θεσμικά κατοχυρωμένο διάλογο με τις Συγκλήτους, τους φοιτητικούς συλλόγους και τα συλλογικά όργανα των εργαζομένων, για τα πραγματικά προβλήματα των πανεπιστημίων: την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση σε μέλη ΔΕΠ, Τεχνικό και Διοικητικό προσωπικό, την έλλειψη φοιτητικών εστιών.

Υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία στα ΑΕΙ δεν είναι μόνο θεσμική απαίτηση, αλλά προϋπόθεση για την ελευθερία της επιστήμης, την κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, έννοιες που δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν σε περιβάλλον φόβου και επιτήρησης.

Το παρόν ψήφισμα εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου ΔΕΠ ΕΛΜΕΠΑ και αποστέλλεται στη Διοίκηση του Ιδρύματος, τα μέσα ενημέρωσης και τους φοιτητικούς συλλόγους.