Ανησυχητική μελέτη: Κορωνοϊός και γρίπη «ξυπνούν» καρκινικά κύτταρα

Διπλάσιο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο

Μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2025 στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό JAMA φέρνει στο φως νέα ευρήματα, τα οποία ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν την κατανόηση των επιπτώσεων των λοιμώξεων στους επιζώντες του καρκίνου.

Η καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής, παθολόγος (Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, η δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος-ογκολόγος) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής-Ογκολογίας-Αιματολογίας) αναφέρουν ότι κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας, σύμφωνα με τον καθηγητή Εντατικής Θεραπείας στο University College London, Hugh Montgomery, άρχισαν να καταγράφονται αναφορές για ασυνήθιστα αυξημένα περιστατικά μεταστατικού καρκίνου, κυρίως του μαστού και του εντέρου.

Η επικρατούσα εξήγηση απέδιδε το φαινόμενο στις καθυστερήσεις των ιατρικών ελέγχων και θεραπειών λόγω πανδημίας. Ωστόσο, όπως τόνισε ο ίδιος, «οι καρκίνοι δεν εξελίσσονται έτσι», δεν περνούν από ένα μικρό εξόγκωμα σε τελικό στάδιο μέσα σε τρεις μήνες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ηράκλειο: Σε εκκλησία εθεάθη ο αγνοούμενος γιατρός μία μέρα μετά την εξαφάνισή του – «Έκανε κάτι στάσεις γρήγορες»

Αυτό τον οδήγησε να ερευνήσει μια εναλλακτική υπόθεση:
Μπορούν οι αναπνευστικοί ιοί, όπως η γρίπη και η COVID-19, να «ξυπνούν» αδρανή καρκινικά κύτταρα και να προκαλούν μετάσταση;

Μία πρόσφατη έρευνα στο περιοδικό Nature ξεκίνησε με πειράματα σε ποντίκια, τα οποία έφεραν γενετικά προγραμματισμένα αδρανή καρκινικά κύτταρα (από τον μαστό) εγκατεστημένα σε πνεύμονες και άλλα όργανα.

Κανονικά, αυτά τα κύτταρα παραμένουν αδρανή για περίπου έναν χρόνο. Όμως, όταν τα ποντίκια εκτέθηκαν στον ιό της γρίπης, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι μέσα σε λίγες ημέρες τα κύτταρα ενεργοποιήθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν. Σε δύο εβδομάδες είχαν εξελιχθεί σε μεταστατικούς όγκους.

Το ίδιο συνέβη και με λοίμωξη από SARS-CoV-2: μέσα σε 28 ημέρες, παρατηρήθηκε «εντυπωσιακή αύξηση» των καρκινικών κυττάρων.

«Η ιογενής λοίμωξη επιταχύνει σημαντικά την ανάπτυξη αυτών των κυττάρων», δήλωσε ο John Alcorn, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.

Για να ελέγξουν αν ισχύει και στον άνθρωπο, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από δύο μεγάλες βάσεις:

• UK Biobank: Σε πάνω από 4.800 καρκινοπαθείς σε ύφεση, όσοι είχαν θετικό τεστ COVID-19 το 2020 είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο.

• Flatiron Health: Από περίπου 37.000 γυναίκες σε ύφεση από καρκίνο του μαστού, όσες νόσησαν από COVID-19 εμφάνισαν αυξημένες πιθανότητες μεταστάσεων στους πνεύμονες.

Οι ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη και η COVID-19 προκαλούν έντονη φλεγμονή. Οι επιστήμονες εστίασαν σε μία πρωτεΐνη-κλειδί, την ιντερλευκίνη-6 (IL-6), που αυξάνεται κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης. Αν και βοηθά στην άμυνα του οργανισμού, όταν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα, η IL-6 μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξή τους.

Στα ποντίκια, η IL-6 φάνηκε να είναι καθοριστικός παράγοντας στην αφύπνιση των καρκινικών κυττάρων.

Ωστόσο, ακόμη και μετά την επιστροφή των επιπέδων της στο φυσιολογικό, τα καρκινικά κύτταρα συνέχισαν να αναπτύσσονται. Αυτό δείχνει ότι εμπλέκονται και δευτερογενείς μηχανισμοί.

Ένας τέτοιος μηχανισμός φαίνεται να αφορά τα Τ-λεμφοκύτταρα: Τα CD4 Τ-κύτταρα καταστέλλουν τα CD8 Τ-κύτταρα, τα οποία είναι υπεύθυνα για την εξόντωση των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, δημιουργείται ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την εξάπλωση του καρκίνου.

Παρά τη σαφή σύνδεση που φαίνεται να αναδεικνύεται, οι επιστήμονες τονίζουν ότι απομένουν πολλά ερωτήματα. Θέλουν να ερευνήσουν:

• Αν ισχύει το ίδιο για άλλους ιούς

• Αν αφορά άλλους τύπους καρκίνου

• Αν σχετίζεται με άλλα όργανα, όπως το ήπαρ, όπου συχνά εγκαθίστανται λανθάνοντα καρκινικά κύτταρα

Μέχρι να υπάρξουν σαφείς απαντήσεις, οι ειδικοί υπογραμμίζουν τη σημασία της πρόληψης.
Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης και της COVID-19 δεν εξαλείφει τον κίνδυνο, αλλά μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες σοβαρής λοίμωξης. Ο καθηγητής Montgomery τονίζει:

«Η προσοχή δεν πρέπει να μετατραπεί σε φόβο που περιορίζει τη ζωή των επιζώντων του καρκίνου».

Πηγή: Protothema.gr