Ίσως η αρχαιότερη επιγραφική αναφορά στον Ιησού Χριστό – Το κεραμικό του 1ου αιώνα από το βυθό

Το κύπελλο μοιάζει με αντικείμενα που απεικονίζονται σε αιγυπτιακά ειδώλια, τα οποία χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες πρόγνωσης

Ένα κεραμικό κύπελλο που ανασύρθηκε από το αρχαίο λιμάνι της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο το 2008 από την ομάδα του Γάλλου θαλάσσιου αρχαιολόγου Φρανκ Γκοντιό έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον. Το αντικείμενο, σχεδόν άθικτο εκτός από μία λαβή που λείπει, φέρει ελληνική επιγραφή: διά Χριστοῦ ὁ γοϊσταῖς. Αυτό έχει μεταφραστεί ως «μέσω του Χριστού ο μάγος» ή «ο μάγος από/δια του Χριστού», η ο «Διά Χριστού ο γοτευτής/ψάλτης».

Η επιγραφή αυτή θεωρείται από πολλούς η πρώτη άμεση αναφορά στον Χριστό εκτός χριστιανικών γραφών. Ο ειδικός της Καινής Διαθήκης, δρ. Τζερεμάια Τζόνστον, εξήγησε ότι το αντικείμενο χρονολογείται στον 1ο αιώνα μ.Χ.. «Η φήμη του Ιησού ήταν ότι θεράπευε, έκανε θαύματα και έδιωχνε δαιμόνια. Το κύπελλο αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει την παράδοση αυτή», σημείωσε.

Μαγικές πρακτικές στην Αλεξάνδρεια

Σύμφωνα με τον Γκοντιό, η επιγραφή πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για να προσδώσει κύρος σε τελετές μαντείας. Το κύπελλο μοιάζει με αντικείμενα που απεικονίζονται σε αιγυπτιακά ειδώλια, τα οποία χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες πρόγνωσης. Στα αρχαία εγχειρίδια περιγράφεται ότι οι ιερείς έριχναν λάδι σε νερό και εισέρχονταν σε έκσταση για να λάβουν οράματα. Η επίκληση στο όνομα του Χριστού, που ήδη θεωρείτο θαυματουργός, θα μπορούσε να ενισχύσει την αξιοπιστία της διαδικασίας.

Η εύρεση έγινε σε χώρο που περιλάμβανε και το νησί Αντιρρόδος, σήμερα βυθισμένο, όπου πιθανολογείται ότι βρισκόταν το παλάτι της Κλεοπάτρας. Τον 1ο αιώνα η Αλεξάνδρεια αποτελούσε κοσμοπολίτικο κέντρο, όπου ειδωλολατρικές, ιουδαϊκές και χριστιανικές παραδόσεις συνυπήρχαν και αλληλεπιδρούσαν.

Διαφωνίες μεταξύ ειδικών

Ωστόσο, η ερμηνεία της επιγραφής δεν είναι αποδεκτή από όλους. Ο Μπέρτ Σμιθ, καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στην Οξφόρδη, υποστήριξε ότι ίσως πρόκειται για αφιέρωση από κάποιον ονόματι «Χρηστός» προς θρησκευτική ομάδα με την ονομασία «Ογοϊσταί».

Ο Κλάους Χάλοφ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ελληνικών Επιγραφών στο Βερολίνο, πρόσθεσε ότι το όνομα μπορεί να σχετίζεται με λατρείες ελληνικών και αιγυπτιακών θεοτήτων όπως ο Ερμής, η Αθηνά και η Ίσιδα. Μάλιστα, ιστορικοί της εποχής αναφέρουν θεότητα με το όνομα «Οσόγο» ή «Ογόα», κάτι που θα μπορούσε να συνδέεται με την επιγραφή.

Άλλοι ερευνητές, όπως ο Στιβ Σίνγκλετον, θεωρούν ότι ο όρος χρηστός σημαίνει απλώς «καλός» ή «ευγενικός», και πως η φράση μπορεί να αποδοθεί ως «διά της καλοσύνης για τους μάγους». Ο Γκιόργκι Νέμεθ από το Πανεπιστήμιο Έτβες Λοράντ πρότεινε ακόμη πιο πρακτική εξήγηση: το κύπελλο να χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή αλοιφών, με το «Διαχρηστός» να παραπέμπει σε μύρο και όχι στον βιβλικό Ιησού.

Αν τελικά η επιγραφή αναφέρεται πράγματι στον Ιησού Χριστό, τότε το εύρημα θα αποτελεί το παλαιότερο υλικό τεκμήριο της ύπαρξής του εκτός της χριστιανικής παράδοσης, ήδη από τον 1ο αιώνα μ.Χ. Αυτό θα σήμαινε ότι η φήμη για τα θαύματα και τη δράση του είχε φτάσει στην Αίγυπτο λίγες μόλις δεκαετίες μετά τη δημόσια δράση του.

Μια τέτοια επιβεβαίωση θα οδηγούσε τους ιστορικούς σε αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος και της γεωγραφίας της πρώιμης χριστιανικής επιρροής, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της Αλεξάνδρειας ως γέφυρα μεταξύ παγανισμού, ιουδαϊσμού και χριστιανισμού.

newsbomb.gr