Ποιος είναι ο επικίνδυνος μύκητας Candidozyma auris που εξαπλώνεται στα ελληνικά νοσοκομεία – Τι συμβαίνει στην Κρήτη

Ο Νίκος Τζανάκης, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας μίλησε στο Cretaone.gr για τον επικίνδυνο μύκητα

Τα νοσοκομεία της χώρας και ιδιαίτερα της Κρήτης βρίσκονται αντιμέτωπα με έναν αόρατο, αλλά θανατηφόρο εχθρό: τον Candidozyma auris. Πρόκειται για έναν μύκητα που, έχει μετατραπεί σε εφιάλτη για τα συστήματα υγείας. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) για το 2024, ο μύκητας Candidozyma auris (πρώην Candida auris) συνεχίζει να εξαπλώνεται ραγδαία σε νοσοκομεία όλης της Ευρώπης, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τόσο τους ασθενείς όσο και τα συστήματα υγειονομικής φροντίδας.

Για τον μύκητα Candidozyma auris μίλησε στο CretaOne ο Νίκος Τζανάκης, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, εξηγώντας γιατί η εξάπλωσή του προκαλεί έντονη ανησυχία στην ιατρική κοινότητα.

Όπως τονίζει ο κ. Τζανάκης, ο συγκεκριμένος μύκητας «Είναι γνωστός εδώ και χρόνια, αλλά πλέον παρουσιάζει μια εξαιρετικά ανησυχητική συμπεριφορά». Η πρώτη του ιδιότητα που προκαλεί προβληματισμό, είναι η ικανότητά του να εξαπλώνεται «τρομακτικά γρήγορα» σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα, εποικίζοντας τόσο επιφάνειες όσο και ασθενείς, ιδιαίτερα σε μονάδες εντατικής θεραπείας, ογκολογικές και αιματολογικές κλινικές.

Η δεύτερη, εξίσου επικίνδυνη, ιδιότητα είναι ότι δεν είναι ανθεκτικός στα αντιμυκητιακά φάρμακα και μπορεί να προκαλέσει βαριές λοιμώξεις σε σοβαρά άρρωστους ασθενείς. «Είναι του γένους τις cadida και δεν τον πιάνουν εύκολα τα φάρμακα, γι’ αυτό και αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα», σημειώνει.

Εθνική διασπορά μέσα σε πέντε χρόνια

Ο Candidozyma auris έχει εξαπλωθεί διεθνώς, με πολλά περιστατικά να καταγράφονται σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ρουμανία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Γερμανία. Από το 2020, ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται ραγδαία μέχρι το 2023, όταν και αναφέρθηκαν 1.346 ετήσια κρούσματα από 18 χώρες ΕΕ/ΕΟΧ. Παρά την αύξηση αυτή, οι καταγεγραμμένοι αριθμοί κρουσμάτων αντικατοπτρίζουν μόνο την κορυφή του παγόβουνου, καθώς δεν υπάρχει συστηματική επιτήρηση σε πολλές χώρες.

Τα περιστατικά σε αυτές στις χώρες που προαναφέρθηκαν, είναι πάρα πολλά και χρειάζεται πολύ κόπος για να εκριζωθεί αυτός ο μικροοργανισμός από τα νοσοκομεία. Στην Ελλάδα, η κατάσταση έχει λάβει πλέον ανησυχητικές διαστάσεις. «Από μεμονωμένα περιστατικά, μέσα σε πέντε χρόνια φτάσαμε σε εθνικού επιπέδου διασπορά», αναφέρει ο καθηγητής, επισημαίνοντας πως έχουν ήδη καταγραφεί θάνατοι στη χώρα.

Αναλυτικά οι αριθμοί με τα κρούσματα: 

Ισπανία: 1.807 κρούσματα

Ελλάδα: 852 κρούσματα

Ιταλία: 712 κρούσματα

Ρουμανία: 404 κρούσματα

Γερμανία: 120 κρούσματα

Σε αντίθεση, η Δανία κατάφερε να ελέγξει τον μύκητα με άμεση και αυστηρή εφαρμογή μέτρων μόλις εντοπίστηκε το πρώτο κρούσμα, με αποτέλεσμα εδώ και χρόνια να μην έχει αναφέρει νέο περιστατικό.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Γιατί είναι τόσο δύσκολος ο έλεγχος

Ο C. auris μπορεί να παραμείνει ζωντανός για μεγάλα διαστήματα σε επιφάνειες και ιατρικό εξοπλισμό, γεγονός που τον καθιστά ιδιαίτερα ανθεκτικό. Επιπλέον, δεν όλα τα απολυμαντικά είναι αποτελεσματικά, επομένως ο τακτικός καθαρισμός από μόνος του δεν αρκεί.

Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν πυρετό και ρίγη, αλλά τα συμπτώματα ποικίλλουν και δεν συνδέονται πάντα άμεσα με τον μύκητα. Για ακριβή διάγνωση απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος.

Ο C. auris έγινε γνωστός, το 2009 στην Ιαπωνία και, σύμφωνα με το ECDC, συνήθως χρειάζονται μόνο λίγα χρόνια από την πρώτη εμφάνισή του σε μια χώρα μέχρι να εξαπλωθεί ευρέως. Η μετάδοση γίνεται κυρίως μέσω ασθενών που έχουν νοσηλευτεί σε χώρες όπου ο μύκητας είναι ήδη διαδεδομένος.

Πώς διαγιγνώσκεται;

Οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις ενδέχεται να μπερδέψουν τον C. auris με άλλους μύκητες, γεγονός που καθυστερεί τη σωστή θεραπεία. Απαιτούνται προηγμένα διαγνωστικά εργαλεία ,όπως η μοριακή αλληλουχία και η φασματομετρία μάζας MALDI-TOF, για την επιβεβαίωση της λοίμωξης. Αυτή η διαγνωστική δυσκολία είναι μέρος του λόγου για τον οποίο τα κρούσματα συχνά ανιχνεύονται με καθυστέρηση.

Ανάγκη για εθνική στρατηγική

Ο κ. Τζανάκης υπογραμμίζει ότι οι ασθενείς που έχουν εποικιστεί από τον μύκητα πρέπει να νοσηλεύονται σε απομονωμένα δωμάτια, με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό να ακολουθεί αυστηρά τις οδηγίες των επιτροπών λοιμώξεων.

«Όποιος εποικιστεί με αυτόν τον μικροοργανισμό, πολύ δύσκολα γίνεται ανάνηψη. Οδηγείται σε οργανική αποσάθρωση και τελικά στον θάνατο. Δεν έχουμε φάρμακα για να τον καταπολεμήσουμε», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο ίδιος κάνει έκκληση για μια συντονισμένη εθνική προσπάθεια, υπό την καθοδήγηση των αρμόδιων οργανισμών και επιτροπών λοιμώξεων, με στόχο τη μείωση ή και την εξάλειψη του προβλήματος. «Αν εφαρμοστούν με ακρίβεια τα μέτρα που θα υποδείξουν οι ειδικοί, ίσως τα επόμενα 2-3 χρόνια να δούμε θετικά αποτελέσματα», καταλήγει.