Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Νέες παρατυπίες στις πιστοποιήσεις βιολογικών

Οι ελεγκτές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης εντόπισαν μεγάλες παρατυπίες στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα

Την πρωτοκαθεδρία στη «φάμπρικα» του σκανδάλου των παράνομων αγροτικών επιδοτήσεων φαίνεται ότι κατέχουν τα βιολογικά ελληνικά προϊόντα, με την «πράσινη στροφή» της ελληνικής γεωργίας να κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που φέρνει στο φως η Realnews, η νέα υπόθεση στο πολυεπίπεδο «πάρτι» υπεξαίρεσης αγροτικών ενισχύσεων σχετίζεται με σοβαρές παρατυπίες στις αιτήσεις των φετινών βιολογικών προγραμμάτων και με αμφισβητούμενες πιστοποιήσεις που δίνονταν από τους εγκεκριμένους από το κράτος φορείς ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικής γεωργίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 22.245 δικαιούχους του προγράμματος βιολογικής γεωργίας -για τους οποίους εκδόθηκε απόφαση ένταξης- οι 9.000, δηλαδή περίπου το 40,5%, έπειτα από ελέγχους που έχουν διασταυρωθεί φαίνεται να έχουν χρησιμοποιήσει απαγορευμένες ουσίες, καταστρατηγώντας τις αυστηρές προϋποθέσεις της βιολογικής παραγωγής.

Ετσι, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, τουλάχιστον το 50% του συνόλου των αιτούντων για τα προγράμματα βιολογικής γεωργίας, κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας έχει δηλώσει ψευδή στοιχεία ή έχει αποχωρήσει οικειοθελώς. Το τρίτο και πιο κομβικό στοιχείο του σκανδάλου αφορά τους φορείς πιστοποίησης, οι οποίοι, αντί να λειτουργούν ως θεματοφύλακες της αξιοπιστίας των βιολογικών προϊόντων, φέρονται να έχουν μετατραπεί σε κρίκο μιας αλυσίδας αδιαφάνειας και εικονικών ελέγχων.

Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι συγκεκριμένοι φορείς, με τον τρόπο που λειτουργούσαν τουλάχιστον μέχρι πρότινος, δυσφημίζουν ολόκληρο τον κλάδο των βιολογικών παραγωγών, οι οποίοι παράγουν πιο ποιοτικά προϊόντα με μεγαλύτερο κόστος. Ηδη, σε τρεις εξ αυτών έχει ανακληθεί η άδεια λειτουργίας για τουλάχιστον έξι μήνες, ενώ άλλοι πέντε φορείς ελέγχονται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ για σοβαρές μη συμμορφώσεις. Από τους 16 συνολικά φορείς πιστοποίησης που δραστηριοποιούνται στη χώρα, οι μισοί βρίσκονται υπό έλεγχο ή σε καθεστώς αναστολής. «Δεν πρόκειται απλώς για μεμονωμένα περιστατικά ή ανθρώπινα λάθη», τονίζει αξιωματούχος του υπουργείου, «αλλά για έναν ολόκληρο μηχανισμό που λειτουργούσε εκτός ελέγχου, υπονομεύοντας κάθε έννοια πιστοποίησης και διαφάνειας». Η κατάσταση αυτή απειλεί ολόκληρο το σύστημα, τινάζει στον αέρα την αξιοπιστία των βιολογικών προϊόντων, με τον καταναλωτή να αμφιβάλλει για την αυθεντικότητα των «πιο καθαρών» και ακριβών αγροτικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά.

Πηγή: freepik

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Νέα Δημοσκόπηση: Προβάδισμα 13 μονάδων για τη ΝΔ – Κόμμα Τσίπρα και Σαμαρά

Το χρονικό

Στα μέσα του καλοκαιριού, ενώ είχε ήδη ξεσπάσει το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι ελεγκτές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης εντόπισαν ασυνήθιστες αποκλίσεις στα νέα προγράμματα των βιολογικών. Η καταληκτική ημερομηνία ήταν στις 2 Ιουνίου του 2025 και οι συνολικές οριστικές αιτήσεις ανήλθαν σε 36.847, εκ των οποίων οι 23.207 αφορούσαν τη φυτική παραγωγή, οι 8.530 τη ζωική και οι 4.750 τη μελισσοκομία. Για τη φυτική παραγωγή, τελικά προχώρησαν οι 22.245 αιτήσεις, ενώ για τα άλλα δύο προγράμματα αποφασίστηκε να προηγηθούν προενταξιακοί επιτόπιοι έλεγχοι, λόγω έντονων ενδείξεων για εκτεταμένες παρατυπίες.

Στο πρόγραμμα γεωργίας, η Γενική Διεύθυνση Τροφίμων και η Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του υπουργείου διενήργησαν επιπλέον ελέγχους, ακόμα και μετά την απόφαση ένταξης, διαπιστώνοντας ότι από τους 22.245 δικαιούχους τα κριτήρια ένταξης πληρούν τελικά 21.654, δηλαδή 591 λιγότεροι. Ταυτόχρονα, η αρμόδια υπηρεσία ζήτησε από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Φυτοπροστασίας, να διεξαχθεί διασταυρωτικός έλεγχος, από τον οποίο εντοπίστηκε ότι 9.000 φέρεται να έχουν προβεί σε αγορά ουσιών που απαγορεύονται να χρησιμοποιηθούν στη βιολογική γεωργία!

Αντίστοιχα ανησυχητικά είναι και τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των δειγματοληπτικών ελέγχων στη βιολογική μελισσοκομία και στην κτηνοτροφία. Στη μελισσοκομία, το 43% των δικαιούχων αποχώρησε οικειοθελώς, καθώς εντοπίστηκαν παρατυπίες στις δηλώσεις τους. Στη βιολογική κτηνοτροφία, το ποσοστό των δηλώσεων με παρατυπίες εκτινάσσεται στο 67%! Οπως διευκρινίζουν στελέχη του υπουργείου: «Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ποινικές ευθύνες, καθώς οι δηλώσεις δεν αφορούν άμεση είσπραξη χρημάτων, αλλά είναι πλασματικές δηλώσεις επιλεξιμότητας με στόχο τη μελλοντική ένταξη και πληρωμή. Ωστόσο, πρόκειται για ένα εκτεταμένο φαινόμενο εξαπάτησης».

Χρονοδιάγραμμα

Μάχη με τον χρόνο δίνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι οι αγροτικές ενισχύσεις ύψους έως 718 εκατ. ευρώ θα πληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους.

Παρά το γεγονός ότι ολόκληρο το σχέδιο εκταμιεύσεων έχει καταρτιστεί, η κατάσταση παραμένει περίπλοκη, καθώς οι έλεγχοι συνεχίζονται, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να κινούνται αργά. Το ένα μέτωπο είναι οι αγρότες, που παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις και αναμένουν τα χρήματά τους, και το άλλο ο δημοσιονομικός κίνδυνος για τη χώρα, σε περίπτωση που αυξηθεί η εθνική συμμετοχή στις πληρωμές των αγροτικών ενισχύσεων.

Με απλά λόγια, η Ελλάδα μπορεί να μη κινδυνεύει άμεσα με κοινοτικά πρόστιμα στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά όσο η κυβέρνηση καθυστερεί τις πληρωμές -ξεπερνώντας προθεσμίες της Ε.Ε.- η χώρα κινδυνεύει με μείωση της ενωσιακής συμμετοχής και αύξηση της εθνικής συμμετοχής στις επιδοτήσεις, γεγονός που θα επιβαρύνει τον Προϋπολογισμό. Σημειωτέον ότι από τους τρέχοντες ελέγχους μπορεί να προκύψουν παρατυπίες που ενδέχεται να μειώσουν τελικά το ποσό των 718 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου, οι πληρωμές θα καταβληθούν ως εξής:

Πληρωμές προγραμμάτων «de minimis», ύψους 75 εκατ. ευρώ. Η μία δράση αφορά επιδότηση για την απώλεια εισοδήματος από τον «Daniel» για τα φερτά υλικά, ύψους 12 εκατ. ευρώ, και η άλλη ενίσχυση για ζωοτροφές, ύψους 63 εκατ. ευρώ. Τα ποσά αυτά αναμένεται να έχουν καταβληθεί έως το τέλος Οκτωβρίου.

Πληρωμές παλαιότερων βιολογικών προγραμμάτων, ύψους 65 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για την τελευταία δόση των προγραμμάτων της περιόδου 2022-2024 για αγρότες μελισσοκομίας, κτηνοτροφίας και γεωργίας. Η συγκεκριμένη πληρωμή εκτιμάται ότι θα έχει καταβληθεί έως τις 15 Οκτωβρίου.

Υπόλοιπα 2024, ύψους 78 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνουν εκκρεμείς πληρωμές για διορθώσεις, συνδεδεμένες ενισχύσεις, οικολογικά σχήματα και τσεκ. Το υπουργείο εκτιμά ότι η πληρωμή θα γίνει μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.

Προκαταβολή βασικής ενίσχυσης 2025, ύψους 500 εκατ. ευρώ. Από τον Νοέμβριο αναμένεται η καταβολή της προκαταβολής, που αντιστοιχεί στο 70% της συνολικής βασικής ενίσχυσης.

Πηγή: freepik

Κατανομή βοσκοτόπων από το 2016

Εγγραφα που δείχνουν ότι «μοιράζονταν» εκτάσεις από την ηπειρωτική χώρα στη νησιωτική ακόμα και πριν από εννέα χρόνια κατατέθηκαν στην εξεταστική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Πάγια διαδικασία ήδη από το 2016 ήταν η κατανομή από τον ΟΠΕΚΕΠΕ βοσκοτόπων της ηπειρωτικής Ελλάδας σε κτηνοτρόφους της Κρήτης, όπως και το περίφημο «συμφωνώ» του εκάστοτε αρμόδιου υπουργού.

Όπως προκύπτει από τα έγγραφα που φέρνει στο φως η Realnews και κατατέθηκαν από τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Φίλιππο Φόρτωμα, στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, ήδη από το 2016 μέχρι και τουλάχιστον μέχρι το 2020 το κράτος, με τη σύμφωνη γνώμη του εκάστοτε υπουργού, μοίραζε σε κτηνοτρόφους βοσκοτόπια όχι απλώς σε όμορες περιοχές με εύκολη μετακίνηση, αλλά από την ηπειρωτική χώρα στη νησιωτική.

Η πρώτη σχετική υπογραφή με την επισήμανση «συμφωνώ» φαίνεται να μπαίνει στο έγγραφο με ημερομηνία 9/8/2016, το οποίο συντάσσει ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Αθανάσιος Καπρέλης, με αποδέκτη τον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ Ευάγγελο Αποστόλου.

Το έγγραφο έχει θέμα «Κατανομή των επιλέξιμων εκτάσεων βοσκοτόπων έτους 2016».

Στο έγγραφο, ο Αθ. Καπρέλης ενημερώνει τον υπουργό ότι από την ανανέωση του υποβάθρου σε διάφορες περιοχές της χώρας, η οποία ενσωματώθηκε στο γεωπληροφοριακό σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ για τις Αιτήσεις Ενιαίας Ενίσχυσης (ΑΕΕ) του 2016, προέκυψαν μειώσεις των επιλέξιμων εκτάσεων βοσκοτόπων σε συγκεκριμένες χωρικές ενότητες (Κρήτη, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη), ενώ σε άλλες χωρικές ενότητες υπήρξε αύξηση (Πελοπόννησος).

Καταλήγοντας, ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ πρότεινε δύο λύσεις στον υπουργό ζητώντας του οδηγίες σε σχέση με το ποια από τις δύο μεθόδους θα έπρεπε να εφαρμοστεί στην κατανομή του 2016.

Η πρώτη μέθοδος έδειχνε ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί οριζόντια μείωση των ενεργοποιημένων δικαιωμάτων και της πληρωμής , δηλαδή «κούρεμα» σε όλους τους παραγωγούς Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (πλην Θάσου και Σαμοθράκης) και Κρήτης.

Η δεύτερη προέβλεπε διανομή κοινοτικού βοσκοτόπου σε άλλη χωρική ενότητα από αυτή που δηλώνει την εκμετάλλευση ο παραγωγός, κατά παρέκκλιση της προαναφερόμενης ΚΥΑ 873/65098, ως εξής:

1. Η χωρική ενότητα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (πλην Θάσου και Σαμοθράκης) υπολείπεται κατά 1.850 εκτάρια, εκ του λόγου τούτου να διανεμηθεί βοσκότοπος στους παραγωγούς από τη χωρική ενότητα Δυτικής Μακεδονίας.

2. Η χωρική ενότητα Κρήτης υπολείπεται κατά 8.000 εκτάρια, εκ του λόγου τούτου να διανεμηθεί βοσκότοπος στους παραγωγούς από τη χωρική ενότητα Πελοποννήσου.

Οπως προκύπτει από το έγγραφο, ο υπουργός, αντί της οριζόντιας μείωσης σε όλους τους παραγωγούς, έχει επισημάνει χειρόγραφα τη δεύτερη μέθοδο, δηλαδή της κατανομής βοσκοτόπων της Πελοποννήσου στην Κρήτη υπογράφοντας με την ένδειξη «συμφωνώ». Ακολουθεί ένα ακόμη «συμφωνώ» του Ε. Αποστόλου έναν χρόνο αργότερα. Με σχεδόν πανομοιότυπη διατύπωση, ο Αθ. Καπρέλης επισημαίνει τον κίνδυνο για τις χωρικές ενότητες στις οποίες καταγράφεται έλλειψη βοσκοτόπων να υπάρξει οριζόντια μείωση στην ενίσχυση όλων των παραγωγών ακόμα και άνω του 10% αν η κατανομή μείνει εντός της χωρικής ενότητας. «Κατόπιν τούτων και για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος προτείνεται η κατανομή των επιλέξιμων βοσκοτόπων στις αιτήσεις του 2017 σε ειδικές περιπτώσεις να γίνει με τη διανομή βοσκοτόπου σε άλλη χωρική ενότητα από αυτή που δηλώνει την εκμετάλλευσή του ο παραγωγός», ανέφερε ο Αθ. Καπρέλης στο έγγραφο που επίσης απέσπασε το «συμφωνώ» του υπουργού. Ενδεικτικά αναφέρεται η κατανομή βοσκοτόπων από την Κρήτη στην Πελοπόννησο, από τη Λέσβο στη Χίο και από τη Σκόπελο στην Αλόννησο.

Το 2018 ακολουθεί ένα ακόμα υπουργικό «εγκρίνεται» για την κατανομή βοσκοτόπων, από τον νέο υπουργό Σταύρο Αραχωβίτη. Το 2019 η κυβέρνηση αλλάζει, αλλά η πρακτική μένει ίδια. Μετά το πρώτο «συμφωνώ» του Μάκη Βορίδη στο σχετικό έγγραφο του Αθ. Καπρέλη, ακολουθεί το 2020 και νέο «συμφωνώ» του Μ. Βορίδη έπειτα από σχετικό αίτημα του τότε προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Φανή Παππά. Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο «συμφωνώ» του Μ. Βορίδη αποτέλεσε βασικό στοιχείο στη δικογραφία η οποία διαβιβάστηκε στη Βουλή εναντίον του από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.

Παραγραφή

Σε ποινικό επίπεδο, οι υπογραφές των υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν ενδιαφέρον, διότι σε κάθε περίπτωση ακόμα και τυχόν ποινικά αδικήματα εκείνης της περιόδου έχουν παραγραφεί προ πολλού.

Οσον αφορά το πρώτο «συμφωνώ» του Μ. Βορίδη, αυτό κρίθηκε επί της ουσίας καθώς η Νέα Δημοκρατία απέρριψε την πρόταση της αντιπολίτευσης για σύσταση προανακριτικής και ως εκ τούτου οποιαδήποτε νέα πρόταση η οποία μπορεί να βασιστεί στα ίδια στοιχεία είναι απαράδεκτη.

Ζήτημα γεννάται για το δεύτερο «συμφωνώ» του Μ. Βορίδη για το οποίο πάντως δεν υπάρχει στη Βουλή κάποια ποινική δικογραφία.

Σύμφωνα με μια νομική άποψη, η περίοδος του 2020 έχει παραγραφεί, καθώς τότε, παρά το γεγονός ότι είχε αλλάξει το Σύνταγμα, δεν είχε ψηφιστεί ακόμα ο νέος νόμος περί ευθύνης υπουργών.

Σε πολιτικό ωστόσο επίπεδο, τα έγγραφα δείχνουν μια παγιωμένη πρακτική ήδη από το 2016, στοιχείο το οποίο αναμένεται να αναδείξει η πλευρά της Νέας Δημοκρατίας στις προσεχείς συνεδριάσεις.

Αναβολή Τυχεροπούλου

Οσον αφορά την εξεταστική επιτροπή, για την Τετάρτη προγραμματιζόταν ίσως η πιο σημαντική συνεδρίαση, καθώς με βάση το πρόγραμμα θα έδινε το «παρών» η πρώην διευθύντρια ελέγχων του Οργανισμού, Παρασκευή Τυχεροπούλου, η οποία είναι βασική συνεργάτις της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Με αίτημά της, ωστόσο, το μεσημέρι της Παρασκευής, η Π. Τυχεροπούλου ενημέρωσε την επιτροπή ότι δεν μπορεί να παρευρεθεί τουλάχιστον μέχρι τις 22 Οκτωβρίου, λόγω της συμμετοχής της σε εν εξελίξει δίκες με την ιδιότητα της μάρτυρος.