Κρήτη: SOS για τη δημογραφική κρίση – Ποιος νομός αποτελεί «φωτεινή» εξαίρεση με αύξηση στις γεννήσεις (στατιστικά)

Πού οφείλεται ο δημογραφικός «εφιάλτης»

Νησί που «γερνάει» η Κρήτη, μιας και τα τελευταία χρόνια οι θάνατοι ξεπερνούν τις γεννήσεις στις περισσότερες περιοχές (Ηράκλειο, Χανιά και Λασίθι) ενώ «φωτεινή» εξαίρεση αποτελεί το Ρέθυμνο, όπου οι γεννήσεις παρουσίασαν αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Τα σημάδια γήρανσης του πληθυσμού στο νησί δημιουργούν μεγάλη ανησυχία για μια νέα δημογραφική κρίση.

Το δημογραφικό της χώρας αποτελεί μεγάλο ζήτημα με το οποίο θα έρθουμε αντιμέτωποι στο μέλλον, καθώς ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται χρόνο με τον χρόνο.

«Καμπανάκι» κινδύνου χτυπάει για τη συνεχή μείωση του πληθυσμού, τη γήρανση της κοινωνίας αλλά και την υπογεννητικότητα, ο σταθερά μεγαλύτερος αριθμός θανάτων σε σύγκριση με τις γεννήσεις.

Παρά το γεγονός ότι η Κρήτη παρουσιάζει μια ελαφρά μείωση πληθυσμού της τάξεως του 0,9%, στο Ρέθυμνο οι γεννήσεις συνεχίζουν να ξεπερνούν τους θανάτους, με αποτέλεσμα να «μετράει» 55.636 κατοίκους στην απογραφή του 2021, από 55.525 κατοίκους το 2011. Μάλιστα το 2024 στο Ρέθυμνο αντί για μείωση, υπήρξε αύξηση στις γεννήσεις κατά 2,8%.

freepik

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Φαράγγι Αμπά: Νεκρός εντοπίστηκε ο 40χρονος ορειβάτης

Δημογραφικό: Οι γεννήσεις και οι θάνατοι για το 2024 στην Κρήτη

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, επιβεβαιώνεται η αρνητική διαπίστωση πως η Ελλάδα και η Κρήτη «γερνάνε», μιας και καταγράφονται περισσότεροι θάνατοι από ότι γεννήσεις στο νησί.

Ειδικότερα, το 2024, στην Κρήτη καταγράφηκαν 5.174 γεννήσεις, παρουσιάζοντας μείωση 5,9% σε σχέση με το 2023. Οι θάνατοι έφτασαν τους 6.605, μειωμένοι κατά 1,0%.

Στο Ηράκλειο σημειώθηκαν 2.544 γεννήσεις μειωμένες κατά 6,2% και 3.180 θάνατοι (+2,2%).

Στο Λασίθι καταγράφηκαν 519 γεννήσεις, με μείωση 11,3%, και 947 θάνατοι, μειωμένοι κατά 4,1%.

Στο Ρέθυμνο, οι 815 γεννήσεις σημείωσαν αύξηση 2,8%, ενώ οι θάνατοι ήταν 810, με μείωση 6,5%.

Στα Χανιά, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 1.296, μειωμένες κατά 8,2%, και οι θάνατοι ήταν 1.668, μειωμένοι κατά 2,3%.

Πού οφείλεται ο δημογραφικός «εφιάλτης» που επικρατεί στη χώρα

Η μεταβολή του φυσικού ισοζυγίου της χώρας από θετικό σε μονίμως αρνητικό οφείλεται -σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών- σε δυο λογούς:

• οι θάνατοι αυξάνονται συνεχώς, αν και κερδίσαμε σχεδόν 17 χρονιά ζωής ανάμεσα στο 1951 και το 2024. Η αύξηση λοιπόν του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με την γήρανση του πληθυσμού, την αύξηση δηλαδή του πλήθους ατόμων άνω των 65 ετών (από 520.000 το 1951 φτάνουν τα 2,5 εκατομ. σήμερα) δημιουργούν τις συνθήκες για αύξηση του αριθμού των θανάτων
• οι γεννήσεις τις τελευταίες δεκαετίες μειώθηκαν σημαντικά (148.000 το 1980 και 68.500 το 2024), καθώς οι γυναίκες που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1955 και το 1985 κάνουν όλο και λίγο λιγότερα παιδιά και σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία. Για παράδειγμα ενώ η αναλογία ήταν 2 παιδιά κατά μέσο ορό για όσες γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1940 και το 1960, πλέον είναι λιγότερα από 1,5 για όσες γεννήθηκαν γύρω από το 1985.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, κ. Βύρων Κοτζαμάνης, «από το 2009 και μετά έχουν αρχίσει να έρχονται σε ηλικία τεκνοποίησης άτομα που είναι όλο και λιγότερα σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές. Γιατί είναι λιγότερα; Επειδή προέρχονται από γενιές που γεννήθηκαν σε περιόδους ήδη μειωμένων γεννήσεων. Ποιοι μπαίνουν σήμερα, το 2025, σε ηλικία τεκνοποίησης; Αυτοί που γεννήθηκαν πριν από 25-30 χρόνια. Οι γεννήσεις όμως δεν άρχισαν να μειώνονται το 2010· άρχισαν να μειώνονται ήδη από το 1980. Το 1980 είχαμε 145.000 γεννήσεις, ενώ στη δεκαετία του 1990 πέσαμε στις 100.000, δηλαδή 45.000 λιγότερες. Αυτοί που γεννήθηκαν τότε είναι τώρα οι γονείς της νέας γενιάς. Επομένως, έχουμε όλο και λιγότερα άτομα σε αναπαραγωγική ηλικία».

Ταυτόχρονα, όπως προσθέτει, αυτοί οι άνθρωποι κάνουν λιγότερα παιδιά από όσα επιθυμούν. «Επιθυμούν πάνω από δύο, αλλά κάνουν κατά μέσο όρο 1,4 – 1,5».

Μάλιστα, για να δείξει πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει η εικόνα, χρησιμοποιεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα: «Ας υποθέσουμε ότι, με ένα μαγικό ραβδί, ο δείκτης γονιμότητας το 2025 ανέβαινε από το 1,25 στο 2, μια τεράστια, συνταρακτική αλλαγή. Ξέρετε τι θα γινόταν; Δεν θα είχαμε παραπάνω από 97.000 γεννήσεις ετησίως. Δηλαδή, ακόμα και τότε, θα είχαμε αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων της τάξης των 20 έως 30 χιλιάδων τον χρόνο».

Πηγή: freepik

Οι ενδείξεις για το μέλλον των γεννήσεων στη χώρα

Αναλύοντας τα δεδομένα των γεννήσεων στη χώρα μας, ο καθηγητής, όπως τόνισε στο iefimerida.gr, εκτιμά ότι στο μέλλον αυτές θα είναι πολύ λιγότερες συγκριτικά με τους θανάτους, για πολλά χρόνια ακόμη, ακόμη και εάν υιοθετηθούν τα ευνοϊκότερα μέτρα για την οικογένεια.

«Αναφορικά με τις γεννήσεις, υπογράμμισε πως «τα επόμενα 40 χρόνια, θα είναι πολύ λιγότερες από τους θανάτους, ό,τι κι αν κάνουμε. Το ερώτημα είναι: Τι σημαίνει πολύ λιγότερες; Μπορεί να παραμείνουν σταθερά γύρω στις 58-60 χιλιάδες τον χρόνο, ό,τι κι αν κάνουμε, ακόμη δηλαδή κι αν πάρουμε τα πιο ευνοϊκά μέτρα για την οικογένεια και το παιδί. Αυτό σημαίνει ότι θα δώσουμε τη δυνατότητα στα ζευγάρια να κάνουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν, κάτι που τώρα δεν συμβαίνει, αφού υπάρχει απόσταση μεταξύ του αριθμού των παιδιών που τα νέα ζευγάρια θέλουν να κάνουν και του αριθμού που πραγματικά κάνουν. Αυτή η απόσταση είναι μεγάλη στη χώρα μας, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι δύο αριθμοί είναι πολύ πιο κοντά».

Ο ίδιος κατέληξε λέγοντας: «Ακόμη κι αν δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογένεια και το παιδί, οι γεννήσεις θα εξακολουθήσουν να είναι λιγότερες από τους θανάτους. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει ότι τα επόμενα 40 χρόνια οι θάνατοι θα κυμαίνονται στις 128-130 χιλιάδες ετησίως, ενώ οι γεννήσεις θα κυμαίνονται μεταξύ 65 και 75 χιλιάδων. Αυτό είναι το εύρος. Δηλαδή, εάν δεν κάνουμε κάτι, θα είναι κατά μέσο όρο γύρω στις 65.000, ενώ εάν λάβουμε ορισμένα μέτρα, θα κυμανθούν γύρω στις 75.000. Το άνοιγμα, δηλαδή, θα είναι 48 έως 58 χιλιάδες άτομα κατ’ έτος, κατά μέσο όρο».