Ποια είναι η κατσούνα, από πού προέρχεται και γιατί…πονάει περισσότερο;

Η ιστορία της μαγκούρα των βοσκών στην Κρήτη

Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επεισοδίων στην Κρήτη μεταξύ αγροτών και αστυνομικών δυνάμεων ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε επίθεση ενός άνδρα κατά αστυνομικού της δύναμης των ΜΑΤ με… κατσούνα.

Ποια είναι όμως η κατσούνα και από πού προέρχεται;

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Κρητών Αιγάλεω, η κατσούνα έχει τη δική της ιστορία. Από το ξύλο αμπελιτσάς κατασκευάζονται παραδοσιακά οι μαγκούρες των βοσκών στην Κρήτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Τροχαίο με ανατροπή νταλίκας και εγκλωβισμό οδηγού – Μετέφερε λάδια στην Ιόνια Οδό

O μεγάλος αριθμός κλαδιών κάνει την μαγκούρα να έχει πολλούς ρόζους (εξογκώματα). Για αυτό το χτύπημά με την κατσούνα πονάει περισσότερο.

Το Κρητικό Ραβδί αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του στρατιωτικού σώματος των Κρητικών. Ηλικιωμένοι και νέοι Βοσκοί Κρητικοί κρατούσαν συνεχώς μια Κατσούνα για να τους βοηθά στο περπάτημα και κυρίως να ανεβαίνουν στις ορεινές περιοχές, όπου έβοσκαν τα ζώα τους. Ήταν πολύτιμο εργαλείο για την μεταφορά του σακουλιού τους, που περιείχε το καθημερινό κολατσιό και νερό.

Πολύτιμες χρήσεις της Κατσούνας ακόμη ήταν να καθαρίζουν οι βοσκοί με αυτήν τα μονοπάτια τους, αλλά και να εγκλωβίζουν με τη ράχη της τα ζώα τους που θέλουν να τους ξεφύγουν, ενώ σε εμπόλεμες εποχές αποτελούσε και όπλο εναντίον του εχθρού.

Ακόμα και σήμερα, η Κατσούνα χρησιμοποιείται από πολλούς βοσκούς και κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, ενώ συμβολίζει ταυτόχρονα την Κρητική υπερηφάνεια και παράδοση.

Το μυστικό της κατσούνας

«Το μυστικό της κατσούνας κρύβεται στη λίγωση του φεγγαριού», λέει ο Κώστας Βαμβουκάκης από τον Κρουσώνα. «Αν θες η κατσούνα να είναι γερή, τα ξύλα θα τα κόψεις στη λίγωση του φεγγαριού» Το μυστικό του τεχνίτη αποκάλυψε ο Κώστας Βαμβουκάκης από τον Κρουσώνα ο οποίος μίλησε στο MadeinCreta: «Ο χρόνος έχει 12 λιγώσεις . Εγώ και στις 12 λιγώσεις, όλα τα χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, κόβω τα ξύλα μου. Διότι αν το κόψεις στη γέμωση, σε δυο μήνες η βέργα μαμουνιά, ανθρακά και σπάει, όσο χοντρό και να’ναι το ξύλο». Την ποιότητα της πρώτης ύλης την τόνισε ο κ. Κώστας με μια μαντινάδα: «Όλα τα ξύλα του βουνού δε μοιάζει το’να τ’ άλλο το να κάνουν εικόνισμα και κάρβουνο το άλλο». «Ψάχνω στα δάση το ντρέτο ξύλο. Στο Μάραθος, τη Δαμάστα, το Γενί Γκαβέ, στα Αγρίδια, στα Απλαδιανά, στο Βόσακο μπαίνω μέσα για να ψάξω να βρω και όποιο μου αρέσει το κόβω».

Η δεύτερη δύσκολη δουλειά είναι το «γυρίδι».

Ο παραδοσιακός τεχνίτης περιγράφει ότι το ξύλο έχει την ιδιαιτερότητά του. Μπορεί να θεωρείται κατάλληλο αλλά να μην γυρίζει. Και το γυρί της κατσούνας είναι το δεύτερο δύσκολο στάδιο για τον τεχνίτη. Μάλιστα ο ίδιος λέει, ότι έκανε τρία χρόνια για να πετύχει «το γυρί δακτυλίδι». Τώρα κατόπιν παραγγελίας φτιάχνει και τετράγωνο γυρί ή τρία διαδοχικά μόνο για διακοσμητικούς λόγους….