Εργασιακά δικαιώματα και Χριστούγεννα: Ποιοι ξεκουράζονται περισσότερο στην Ευρώπη

13ος μισθός – Πού ισχύει, πού κόπηκε, πού δίνεται εθιμικά

Τα Χριστούγεννα, τα πραγματικά ξωτικά που εργάζονται νυχθημερόν για να φτάσουν τα δώρα κάτω από το έλατο, δεν βρίσκονται στο χωριό του Αϊ Βασίλη, αλλά στα πόστα της εφοδιαστικής αλυσίδας και στις υπηρεσίες «πρώτης ανάγκης».

Είναι οι εμποροϋπάλληλοι που δουλεύουν τρεις απανωτές Κυριακές και οι ταχυμεταφορείς-κούριερ, που τρέχουν σαν τον Βέγγο μοιράζοντας πακέτα πόρτα-πόρτα. Είναι οι εργαζόμενοι στο χώρο της εστίασης-φιλοξενίας, στις αλυσίδες φούρνων-ζαχαροπλαστείων που ξεθεώνονται σερβίροντας, φουρνίζοντας, ζυμώνοντας και σκουπίζοντας τα σιρόπια και τα ψίχουλα από τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες.

Eίναι επίσης οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες-μεταφορές, στην υγεία, την καθαριότητα, τις αναγκαίες λειτουργίες κάθε πόλης, που δεν σταματάνε ούτε σε γιορτές, ούτε σε αργίες.

Ποιοι δεν παίρνουν ανάσα τα Χριστούγεννα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Κατερίνα Καινούργιου: Αυτά είναι τα δυο ονόματα που επέλεξε για την κόρη της

Ρεπορτάζ της Deutche Welle για τα εργασιακά δικαιώματα στην Ευρώπη, μας θυμίζει ότι οι ημέρες αμειβόμενης άδειας τα Χριστούγεννα και τις γιορτές, αλλά και το ύψος των επιδομάτων – δώρων, διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Επίσης διαφέρουν οι μέρες αργίας και οι ώρες ανάπαυσης, ανάλογα με το επάγγελμα. Για ορισμένους ευρωπαίους εργαζόμενους, υπογραμμίζει η DW, οι χριστουγεννιάτικες ευχές έρχονται με τη μορφή άδειας μετ’αποδοχών. Άλλοι, μπορεί να έχουν την τύχη να έχουν επιπλέον αργίες κατά τη διάρκεια του έτους, ως αντάλλαγμα για τις λιγότερες ημέρες άδειας στις γιορτές των Χριστουγέννων.

Φυσικά, υπάρχουν εκείνοι που πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται, ακόμα και στην αλλαγή του χρόνου ή ανήμερα τα Χριστούγεννα. Σε όλη την Ευρώπη, είναι δεδομένο ότι οι υπάλληλοι στο λιανεμπόριο και την εφοδιαστική αλυσίδα (διαμετακομιστικά hubs-αποθήκες, logistics, ταχυδρομεία-μεταφορές), είναι οι πλέον επιβαρυμένοι. Για εκείνους η χριστουγεννιάτικη σεζόν είναι η πιο απαιτητική περίοδος του έτους.

Η εκτίναξη του ηλεκτρονικού εμπορίου την εποχή της πανδημίας και το «έμφραγμα» στις υπηρεσίες κούριερ και ντελίβερι, λόγω υπερβολικού φόρτου εργασίας, έφερε στο προσκήνιο τον κομβικό ρόλο που παίζουν οι εργαζόμενοι στις αλυσίδες εφοδιασμού. Παρά την ενίσχυση των στόλων των εταιριών με έξτρα προσωπικό, τα Χριστούγεννα παραμένουν μια «κολασμένη» σεζόν για όλους όσους εργάζονται στον συγκεκριμένο κλάδο.

Το ίδιο ισχύει για εργαζόμενους σε επισιτισμό-τουρισμό, ιδίως σε δημοφιλείς προορισμούς χειμερινών αποδράσεων.

Ποιοι χαλαρώνουν τα Χριστούγεννα;

Οι Ευρωπαίοι έχουν συνήθως από δύο ως πέντε αργίες κατά τη διάρκεια των γιορτών, από την παραμονή των Χριστουγέννων στις 24 Δεκεμβρίου μέχρι τα Θεοφάνια στις 6 Ιανουαρίου.

Η Μάλτα, για παράδειγμα, έχει 14 εθνικές αργίες κατά τη διάρκεια του έτους, δύο από τις οποίες είναι κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Πιο γενναιόδωρες είναι οι χριστουγεννιάτικες διακοπές για την Κύπρο, τη Σλοβακία και τη Ρουμανία. Οι παραπάνω χώρες έχουν 15 εθνικές-υποχρεωτικές αργίες, εκ των οποίων το ένα τρίτο, πέντε συνολικά, δίνονται τη χειμερινή εορταστική περίοδο.

Οι Λιθουανοί έχουν τις πιο γενναιόδωρες δημόσιες αργίες — 16 συνολικά, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων ημερών ανάπαυσης, μεταξύ των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Η Ελλάδα βρίσκεται κάπου στη μέση, με τέσσερις ημέρες υποχρεωτικής αργίας τα Χριστούγεννα (25/26 Δεκεμβρίου, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια), και οχτώ συνολικά όλο το έτος.

Ο 13ος μισθός – Πού ισχύει, πού κόπηκε, πού δίνεται εθιμικά

Το δώρο Χριστουγέννων – 13ος μισθός είναι θεσμοθετημένο, είτε ως νόμιμη υποχρέωση του εργοδότη είτε ως εθιμικό δίκαιο, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Η DW θυμίζει ότι οι εργαζόμενοι στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Ιταλία, τείνουν να λαμβάνουν ένα νόμιμο επίδομα, ανάλογα με τον κλάδο και τον εργοδότη τους. Δεν αναφέρει ωστόσο ότι στη χώρα μας το δώρο Χριστουγέννων, όπως και το δώρο Πάσχα και το επίδομα αδείας (13ος-14ος μισθός), έχει καταργηθεί για τους εργαζόμενους στο δημόσιο (από το 2012) και για τους συνταξιούχους, (από το 2013), με βάση μνημονιακή νομοθεσία.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Εuronews, το δώρο Χριστουγέννων – 13ος μισθός δίνεται επίσης στις εξής χώρες:

• Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Εσθονία, Βουλγαρία.

Στις περισσότερες από τις παραπάνω χώρες το χριστουγεννιάτικο δώρο αποτελεί εθιμικό δίκαιο, αλλά δεν είναι υποχρεωτικό βάσει νόμου. Εκτός και αν ορίζεται ως υποχρεωτικό, μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας, όπως ισχύει στην Αυστρία και σε ορισμένους κλάδους στο Βέλγιο.

Στην Ολλανδία υπάρχει υποχρέωση εκ του νόμου για 13ο-14ο μισθό, ίσο τουλάχιστον με το 8% του συνολικού ετήσιου μισθού. Όμως δίνεται τον Μάιο ή τον Ιούνιο, πριν τις καλοκαιρινές διακοπές. Δώρα Χριστουγέννων προβλέπονται μέσω συλλογικών συμβάσεων.

Στην Πολωνία ο 13ος μισθός δίνεται υποχρεωτικά στους δημόσιους υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών, ενώ περίπου ο ένας στους δύο εργοδότες στον ιδιωτικό τομέα δίνει χριστουγεννιάτικα μπόνους.

Στην Ουγγαρία ενώ δεν είναι υποχρεωτικός ο 13ος μισθός, προβλέπεται όμως εν είδει επιδόματος σε ορισμένες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων (αστυνομικοί, στρατιωτικοί). Υπάρχει επίσης υποχρεωτική 13η σύνταξη για τους συνταξιούχους.

Κάτω τα χέρια από τις αργίες

Για τους εργαζόμενους στις ισχυρότερες οικονομίες της Eυρωζώνης, τη Γερμανία και τη Γαλλία, οι χριστουγεννιάτικες διακοπές μπορεί να γίνουν σύντομα ακόμα πιο πολύτιμες. Και στις δύο χώρες οι κυβερνώντες προωθούν την κατάργηση κάποιων υποχρεωτικών αργιών, σε μια προσπάθεια να «τονώσουν» τις δοκιμαζόμενες οικονομίες και να χρηματοδοτήσουν τις αυξανόμενες πολεμικές δαπάνες.

Στη Γαλλία η κυβέρνηση Μπαϊρού πρότεινε τον περασμένο Ιούλιο την κατάργηση της αργίας της Δευτέρας του Πάσχα, και της 8ης Μάϊου, ημέρα εορτασμού της αντιφασιστικής νίκης. Υπήρξαν οξύτατες αντιδράσεις, από τους ψηφοφόρους και από όλο το φάσμα της αντιπολίτευσης. Πριν περάσουν δυο μήνες από τη φαεινή πρόταση, η κυβέρνηση Μπαϊρού του έπεσε.

Παρόμοια συζήτηση έχει ανοίξει στη Γερμανία, με τις ευλογίες του καγκελάριου Μερτς. To επιχείρημα είναι ότι η κατάργηση μιας αργίας ισοδυναμεί με αύξηση του ΑΕΠ κατά 8 δισ. ετησίως. Εννοείται ότι τα συνδικάτα των εργαζομένων και η αντιπολίτευση, διόλου δεν καλοβλέπουν αυτή την πρόταση.

Τον δρόμο για την κατάργηση αργιών, ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για αμυντικές δαπάνες, άνοιξε η Δανία, σε μια απόφαση που προκάλεσε ευρύ κύμα διαμαρτυρίας.