Άγιος Παΐσιος: Όχι αδιαφορία για τα σφάλματά μας, αλλά όχι και κακομοιριά!

Η λύπη για τα σφάλματα μας

Γέροντα, πώς θα βοηθηθή κανείς να μην ξανακάνη το ίδιο σφάλμα; – Αν πονέση πραγματικά για το σφάλμα του, δεν θα το ξανακάνη. Πρέπει να υπάρχη εσωτερική συντριβή με ειλικρινή μετάνοια, για να διορθωθή.

Γι’ αυτό λέει ο Αββάς Μάρκος ο Ασκητής:

«Αν ο άνθρωπος δεν στενοχωρηθή κατ’ άναλογίαν του σφάλματος του, εύκολα περιπίπτει εις το αυτό σφάλμα».

Δηλαδή, αν είναι μικρό το σφάλμα, χρειάζεται μικρότερη μετάνοια, αν είναι μεγαλύτερο, μεγαλύτερη μετάνοια. Όταν κανείς δεν πιάνη το μέγεθος της πτώσεως του και δεν λυπάται κατ’ αναλογίαν του σφάλματος, τότε εύκολα πέφτει στο ίδιο η και σε μεγαλύτερο σφάλμα.

Πώς θα καταλάβουμε ότι δεν λυπηθήκαμε κατ’ αναλογίαν του σφάλματος;

– Απόδειξη αν πέφτετε πάλι στο ίδιο σφάλμα. Ύστερα, όταν παρακολουθήτε τον εαυτό σας, να μην κάνετε μόνο διάγνωση. Εσείς συνέχεια κάνετε μικροβιολογικές εξετάσεις, βρίσκετε το μικρόβιο, το κοιτάτε και λέτε: «πρέπει να το σκοτώσω», αλλά δεν αρχίζετε θεραπεία.

Εντάξει, διαπιστώσατε ότι έχετε μια πάθηση. Τακ, να κοιτάξετε πως θα την θεραπεύσετε. Τι ωφελεί να κάνετε συνέχεια αναλύσεις-αναλύσεις, χωρίς να προσπαθήτε να διορθωθήτε; Λέτε: «έχω εκείνο το πάθος, έχω το άλλο», αλλά δεν τα κόβετε και παραμένετε στα ίδια μοιρολογώντας. Έτσι σπαταλάτε τις δυνάμεις σας και χαραμίζεστε.

Χαραμίζετε το μυαλό σας, την καρδιά σας. Αρρωσταίνετε από την στενοχώρια και ύστερα δεν κάνετε τίποτε.

Έπειτα, όταν γίνετε καλά, αρχίζετε: «Και γιατί τότε αρρώστησα και πως αρρώστησα»; Δεν λέω, θα παρακολουθήτε τον εαυτό σας, δεν θα αφήνετε τα σφάλματα σας να περνάνε απαρατήρητα, αλλά μέχρις ενός σημείου, βρε παιδάκι μου, και η στενοχώρια!

Όχι αδιαφορία, αλλά όχι και κακομοιριά! Έκανες κάτι που δεν ήταν σωστό; Το σκέφτηκες; Το είδες; Το αναγνώρισες; Το εξομολογήθηκες; Προχώρα, μη σκαλώνης.

Κράτησε το μόνο στον νου σου, για να προσέξης άλλη φορά, αν σου δοθή παρόμοια αφορμη. Η στενοχώρια για τα σφάλματα μας είναι άσκοπη, όταν δεν προσπαθούμε να τα διορθώσουμε. Είναι σαν να κλαίμε έναν άρρωστο συνέχεια, χωρίς να του προσφέρουμε βοήθεια για να ανάρρωση.

Και όταν, Γέροντα, δίκαια ταλαιπωρήσαι για ένα σφάλμα σου, και τότε δεν πρέπει να λυπάσαι; – Όχι, πρέπει να λυπάσαι, άλλα η λύπη να είναι ανάλογη, σύμμετρη με το σφάλμα σου. Αν δεν πόνεσης, θα είσαι «τραλαλά» και θα ξαναπέσης στο ίδιο λάθος, δεν θα διορθωθής. Όταν όμως από την λύπη της μετανοίας περνάς στην απόγνωση, τότε σημαίνει ότι έχεις λυπηθή περισσότερο από όσο έπρεπε.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να δώσης στον εαυτό σου λίγο κουράγιο και να αντιμετώπισης το σφάλμα με λίγη καλή αδιαφορία.

Από το βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου «Πνευματικός αγώνας», λόγοι γ’, έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης.