Απόβλητα: Νέος δεσμευτικός κανονισμός για τις μεταφορές τους στην Ευρώπη - Η Ελλάδα;

Του Νίκου Βασιλάκη – Στις 30 Απριλίου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2024/1157 για τις μεταφορές αποβλήτων εντός και εκτός της Ε.Ε. (άρθρο 2, πεδίο εφαρμογής), ο οποίος τροποποιεί τους Κανονισμούς 1257/2013 και 2020/1056. Καταργεί τον Κανονισμό 1013/2006 θεσπίζοντας μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, συμβάλλοντας στην κλιματική ουδετερότητα και στην επίτευξη κυκλικής οικονομίας και μηδενικής ρύπανσης.

Σύμφωνα με το νέο Κανονισμό απαγορεύεται το νωρίτερο έως τις 21 Μαΐου 2029 η εξαγωγή πλαστικών αποβλήτων σε μη μέλη του ΟΟΣΑ. Εδώ είναι που πιθανώς θα δημιουργηθεί και το κομβικό πρόβλημα.

Οι χώρες Μέλη του ΟΟΣΑ αριθμούνται σε 38 χώρες Μέλη. Γεωγραφικά βρίσκονται κυρίως σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, με την Αυστραλία (και άλλες χώρες της Ωκεανίας) την Τουρκία πεντε χώρες της Λατινικής Αμερικής και Ιαπωνία Νότια Κορέα να συμπληρώνουν το παζλ.

Η χώρα υποδοχής μη μέλος του ΟΟΣΑ δύναται να εξαιρεθεί από τον περιορισμό αυτό μόνο εάν αποδεχθεί την κοινοποίηση και αποδείξει ότι διαθέτει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, που να καλύπτει ολόκληρη την επικράτειά της, το οποίο διασφαλίζει αποτελεσματικά τη χωριστή συλλογή πλαστικών αποβλήτων και διαθέτει επίσης το νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων.

Η χώρα υποδοχής μη μέλος του ΟΟΣΑ πρέπει επίσης να αποδείξει ότι οι εισαγωγές πλαστικών αποβλήτων από την Ένωση δεν έχουν αρνητικές συνέπειες στη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων που παράγονται στην εν λόγω επικράτεια της.

Τα μη επικίνδυνα πλαστικά απόβλητα μπορούν να εξαχθούν σε χώρες του ΟΟΣΑ, αλλά υπόκεινται σε ειδικό έλεγχο από την Ε.Ε. Το άρθρο 45 καλεί την Ε.Ε. να παρακολουθεί αυστηρά τις εξαγωγές πλαστικών απορριμμάτων στις χώρες του ΟΟΣΑ για να βεβαιωθεί ότι αυτές οι εξαγωγές δεν έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία και πως τα εξαγόμενα από την Ε.Ε. απόβλητα διαχειρίζονται επαρκώς σε αυτές τις χώρες.

Επιπλέον, ο κανονισμός προβλέπει την ψηφιοποίηση της ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων σχετικά με τις αποστολές αποβλήτων μέσω ενός κεντρικού ηλεκτρονικού κόμβου για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της διαφάνειας των αναφορών. Ο παρών Κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Κατά συνέπεια δημιουργείται ένα νέος προάγγελος μέτρησης Ρύπων ανάλογο του ETS, παραδείγματος χάριν για τα πλαστικά απόβλητα.

Αν εξαιρούμε τους κύριους υποδοχείς πλαστικών αποβλήτων της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας, λ.χ. χώρες Ασίας και Αφρικής , και ουσιαστικά ανακόπτουμε την δυνατότητα παραγωγής νέας πράσινης ανακυκλωμένης Α ύλης παραγωγής πλαστικών προϊόντων, η οποία εισάγεται από άλλες χώρες, ναι μεν ωθούμε την ευρωπαϊκή βιομηχανία Α υλών και πλαστικών προϊόντων, αλλά τοποθετούμε παράλληλα ένα αγκάθι στις προοπτικές ανάπτυξης της Αλυσίδας αξίας των πλαστικών προϊόντων και βιομηχανίας.

Θα μπορούσε αυτή η Οδηγία πέραν του γεγονότος ότι αποσκοπεί στην κλιματική ουδετερότητα, τη βελτίωση της κυκλικότητας και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος εισαγωγής ρύπων, να θεωρηθεί ανασταλτικός παράγοντας ανάπτυξης επενδύσεων για την βιομηχανία χημικών και τους υποστηρικτικούς της κλάδους.

Με στοιχεία από ΣΥΒΙΠΥΣ

*Ο Νίκος Βασιλάκης είναι υποψήφιος στις εκλογές του ΤΕΕ/ΤΑΚ, με την Δημοκρατική Κίνηση Μηχανικών (ΔΚΜ)

Νίκος Βασιλάκης, MSE Msc Μηχανικός Υλικών, Πρόεδρος Επιτροπής Βιομηχανίας & Παραγωγικής Ανασυγκρότησης ΤΕΕ/ΤΑΚ, Σύμβουλος Βιομηχανικής Κυκλικής Ανάπτυξης -ESG-CΟx-RnD & Διαχείρισης Έργων, Μέλος ΔΣ Ο.Α.Κ ΑΕ