Αυτά είναι τα 24 μέτρα για την αντιπλημμυρική θωράκιση του Ηρακλείου

Σχέδια προληπτικής εκκένωσης των κατοίκων από συγκεκριμένες περιοχές

Αίσθηση προκάλεσε το χθεσινό αποκαλυπτικό δημοσίευμα του cretaone.gr σε σχέση με τα 41 επικίνδυνα ρέματα που απειλούν να πνίξουν το Ηράκλειο.

Το αποκαλυπτικό έγγραφο της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κρήτης, το οποίο και παρουσιάσαμε, δεν περιλαμβάνει μόνο τα επικίνδυνα σημεία αλλά προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιπλημμυρική θωράκιση ολόκληρης της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου.

Η υπηρεσία, ζητά από τους φορείς να λάβουν μέτρα πρόληψης για μείωση της τρωτότητας των περιοχών αυτών ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος καταστροφών, με (μεταξύ άλλων) ολοκλήρωση αντιπλημμυρικών έργων, αναθεωρήσεις τεχνικών προδιαγραφών, επικαιροποίηση σχεδίων, συντήρηση υποδομών και επισκευή φραγμάτων, σύνταξη μελετών, επιτήρηση των ρεμάτων για αυθαίρετες καταλήψεις, αναθεώρηση της στρατηγικής για την προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αλλά και σύνταξη σχεδίων προληπτικής απομάκρυνσης των κατοίκων από συγκεκριμένες περιοχές αν σημειωθούν πλημμυρικά φαινόμενα.

Ειδικότερα τα 24 μέτρα που προτείνονται είναι τα εξής:

1. Να συμπεριληφθούν τα ρέματα Πρασσανό, Πλατιά Πεζούλα και ο ποταμός Καρτερός στη 2η αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης.

2. Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να αναθεωρηθούν από τώρα οι Τεχνικές Προδιαγραφές της εν εξελίξει μελέτης με τίτλο: «Οριοθέτηση πεδινής κοίτης Γιόφυρου», και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την επισκευή και πλήρη λειτουργία του φράγματος Χαλαυριανού.

3. Να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες από αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία, ώστε να συντηρηθεί για να επαναχρησιμοποιηθεί το Φράγμα Φοινικιάς, που όμως σήμερα δεν λειτουργεί, ως φράγμα ανάσχεσης της πλημμυρικής ροής στη Χαμηλή Ζώνη Λεκανών Ρεμάτων Ηρακλείου, καθώς έχει καταστραφεί το θυρόφραγμα και η λεκάνη κατάκλισης του φράγματος έχει καταληφθεί αυθαίρετα τόσο από φερτά, όσο και από καλλιέργειες.

4. Να επιταχυνθεί η μελέτη οριοθέτησης και διευθέτησης του Κατσαμπαδιανού και του κλάδου της Πλαστήρα.

5. Να ληφθεί υπόψιν στην ανωτέρω μελέτη η μελέτη απορροής ομβρίων της ΒΙΠΕ Ηρακλείου.

6. Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες έμφραξης του φράγματος Πλακιώτισσας για να μην χάνεται πολύτιμο νερό στον ποταμό Αναποδάρη.

7. Να δρομολογηθούν οι προτεινόμενες ενέργειες από την ΔΕΥΑ Ηρακλείου για τη θωράκιση της περιοχής της Νέας Αλικαρνασσού και του κρατικού αερολιμένα «Νικ. Καζαντζάκης» με την εξής τροποποίηση: να χρησιμοποιηθεί ο χώρος για τη διέλευση των ομβρίων προς τη θάλασσα (υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του κρατικού αερολιμένα).

8. Ομοίως για τον Καρτερό.

9. Να ολοκληρωθεί το αντιπλημμυρικό έργο στη νέα επαρχιακή οδό Ηρακλείου – Βιάννου, με όδευση των ομβρίων μέχρι τον τελικό αποδέκτη (Κατσαμπαδιανό).

10. Να ενταθούν τα μέτρα αστυνόμευσης των ρεμάτων, σχετικά με τις αυθαίρετες καταλήψεις και επεμβάσεις επί των ρεμάτων.

11. Να επισπευσθεί η μελέτη οριοθέτησης και διευθέτησης του Πρασσανού – Πλατιά Πεζούλα ρέματος.

12. Να ελεγχθεί η απορροή των ομβρίων υδάτων, όπως θα προκύψει από τη λειτουργία του νέου Διεθνούς Αεροδρομίου Καστελλίου.

13. Να αναθεωρηθεί η μελέτη του ΝΕΟΥ ΒΟΑΚ από το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, τουλάχιστον κατά το μέρος που επηρεάζει την απορροή των ομβρίων. Επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι τα τμήματα από τους οχετούς του νέου ΒΟΑΚ έως την εκβολή του στη θάλασσα (και εκτός των ορίων του έργου) δεν μελετώνται και οι αποδέκτες δεν είναι πάντα σαφείς, οπότε η ασφαλής όδευση των ομβρίων υδάτων στη θάλασσα δεν είναι πάντα εξασφαλισμένη! Επιπλέον για την πληρότητα της μελέτης, να ληφθούν υπόψιν οι τεράστιες πλημμυρικές ροές που καταγράφονται στα ΣΑΕΚ των φραγμάτων Αποσελέμη και Χαλαυριανού.

14. Επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης (MASTER PLAN) των υδραυλικών έργων Κρήτης (Απρίλιος 2021/ΟΑΚ, Συνημμένο 42) και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα έργα:
•μελέτη έργων ορεινής υδρονομίας για την αντιπλημμυρική προστασία του ποταμού Γιοφύρου, εξασφαλίζοντας παράλληλα την επάρκεια του αποδέκτη στα κατάντη.
•μελέτη έργων ορεινής υδρονομίας και επανέναρξη κατασκευής του φράγματος Δαφνών για την αντιπλημμυρική προστασία του Ξηροπόταμου.

Τα έργα ορεινής υδρονομίας (π.χ. λίθινα, ξύλινα ή από σκυρόδεμα φράγματα, προτείνονται από την επιστήμη της Δασολογίας, γιατί είναι ικανά να επιβραδύνουν τις ακραίες επιφανειακές απορροές, συγκρατούν τα φερτά υλικά περιορίζοντας δραστικά τις διαβρώσεις, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν μικροταμιευτήρες υδάτων που χρησιμεύουν για την άρδευση γεωργικών καλλιεργειών, εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, τροφοδοτούν πηγές γλυκών υδάτων για την ύδρευση οικισμών στα κατάντη και λειτουργούν παράλληλα ως υδροβιότοποι.

15. Κρίνεται αναγκαία η παρακολούθηση και έγκαιρη αναγνώριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ιδιαίτερα για τα πιο τρωτά Υδατικά Συστήματα, στην αναθεώρηση της Περιφερειακής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Προτείνεται: α) η ολοκλήρωση σύνταξης χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, β) η άρση της κατάληψης της κοίτης των υδατορεμάτων για την εξυπηρέτηση διαφόρων ανθρωπογενών χρήσεων, γ) η αξιοποίηση επιφανειακών υδατικών συστημάτων με σημαντικές χειμέριες απορροές για τη δημιουργία νέων ταμιευτήρων μικρού ή μεσαίου μεγέθους, είτε στην ορεινή, είτε στην πεδινή κοίτη υδατορεμάτων.

16. Να προστεθεί ΑΜΕΣΑ γενναία πίστωση στο έργο της ΔΤΕ/ΠΕΗ: «ΠΛΗΡΩΜΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΟΠΩΣ ΦΥΣΙΚΕΣ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ».

17. Ως βραχυπρόθεσμο μέτρο, να συνταχθούν από το Δήμο Ηρακλείου Ειδικά Σχέδια Προληπτικής Απομάκρυνσης σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων, κατ’ αντιστοιχία της Εγκυκλίου, που αφορά τις πυρκαγιές, τουλάχιστον για τις περιοχές: Αι-Γιάννη στην παλιά Εθνική οδό Ηρακλείου – Αγίου Νικολάου στον Καρτερό, Τρεις Βαγιές, περιοχή Δρακουλιάρη/Κάμπος Αγίου Σύλλα και περιοχή εντός της ζώνης πλημμύρας από την εκβολή του Γιοφύρου έως τουλάχιστον την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων της ΔΕΥΑΗ στη Φοινικιά Ηρακλείου λαμβάνοντας υπόψιν και το ΣΑΕΚ του Χαλαυριανού Φράγματος.

18. Προτείνεται η διενέργεια άσκησης ετοιμότητας πεδίου της Διοίκησης Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ηρακλείου στις Τρεις Βαγιές, οδός Ευαρέστου & Παμφύλου στο Ηράκλειο σε συνέργεια με το μέτρο 17.

19. Ομοίως, και οι λοιποί Δήμοι της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου παρακαλούνται να προβούν στις δικές τους ενέργειες αναφορικά με την σύνταξη Ειδικών Σχεδίων Προληπτικής Απομάκρυνσης, εφόσον στην περιοχή ευθύνης τους συναντώνται πλημμυρικά φαινόμενα.

20. Σε καμία περίπτωση δεν προάγεται η πρόταση παραγωγικών φορέων για την επέκταση του σχεδίου πόλεως στην υφιστάμενη ζώνη πλημμύρας του Γιοφύρου, ασχέτως δημιουργίας φραγμάτων ανάσχεσης στα ανάντη του ΒΙΟΠΑ Φοινικιάς.

21. Να εξεταστεί το ενδεχόμενο από το αρμόδιο Τμήμα GIS/ΠΚ να αναρτηθούν όλες οι υφιστάμενες μελέτες οριοθέτησης/διευθέτησης ρεμάτων (οποιουδήποτε φορέα) διανυσματικά στο GIS Crete, ώστε να υπάρχει ένα αποθετήριο-εργαλείο για όλους.

22. Θέση σε ισχύ των διατάξεων του Ν.4662/2020 για τη λειτουργία Αυτοτελών Γραφείων Πολιτικής Προστασίας σε κάθε Δήμο κι ενίσχυση αυτών με προσωπικό αποκλειστικής απασχόλησης για αμεσότερη αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων.

23. Στελέχωση του Τομέα Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου του Υπ. Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας με στελέχη σταθερής σχέσης εργασίας.

24. Στο πάγιο και διαρκές αίτημα των εθελοντικών ομάδων, οι οποίες επεμβαίνουν πολύ αποτελεσματικά στο πεδίο, για τη χορήγηση ανταποδοτικών καυσίμων, αλλά και σε θέματα ευαισθητοποίησης του κοινού ή στο στάδιο της αυξημένης ετοιμότητας, προτείνεται η δημιουργία από την ΔΤΕ/ΠΕΗ ιδιωτικού πρατηρίου υγρών καυσίμων. Με τον τρόπο αυτό και από την εξοικονόμηση του κέρδους του κατά περίπτωση αναδόχου πρατηριούχου, θα προκύψει περίσσεια καυσίμου για την κάλυψη των αναγκών τους.