Δόμηση οικισμών: Η περίπτωση του Ρεθύμνου που «ενέπνευσε» και η «πολεοδομική επανάσταση» στα Σφακιά

Την αποφυγή της ερήμωσής τους ζητούν δήμοι της Κρήτης με αφορμή το νέο ΠΔ για τη δόμηση οικισμών – Λύση από το ΥΠΕΝ με Περί-Οικιστικές Ζώνες

«Το νέο Προεδρικό Διάταγμα για τους οικισμούς βάζει τέλος σε εκκρεμότητες δεκαετιών και εξασφαλίζει τις ιδιοκτησίες των πολιτών», είπε χθες ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου για τις εκκρεμότητες δεκαετιών που αναμένεται να λύσει το νέο Προεδρικό Διάταγμα αναφορικά αναφορικά με τη δόμηση στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, αλλά και τη σκόνη που έχουν σηκώσει οι δηλώσεις αιρετών, ότι τα οικόπεδα θα χάσουν την αξία τους οδηγώντας τις περιοχές σε ερημοποίηση.

Όπως επισήμανε ο Υπουργός, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο ακύρωσε την διαδικασία οριοθέτησης των οικισμών που τα τελευταία 30 χρόνια γίνονταν από τους Νομάρχες, κρίνοντάς την μη επιστημονικά τεκμηριωμένη, η Πολιτεία με το νέο Προεδρικό Διάταγμα έρχεται να ορίσει ξεκάθαρα και με επιστημονικά κριτήρια τον τρόπο οριοθέτησής τους, δίνοντας τέλος στην ανασφάλεια των ιδιοκτητών, οι οποίοι αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο να δουν τις περιουσίες τους να αμφισβητούνται σε ενδεχόμενες προσφυγές.\

Μάλιστα o υπουργός αναφέρθηκε στην περίπτωση του Ρεθύμνου, εξηγώντας πως «το νέο Προεδρικό Διάταγμα έρχεται να αποτυπώσει με επιστημονικό τρόπο τις διαδικασίες οριοθέτησης των οικισμών και να εξασφαλίσει τις ιδιοκτησίες των πολιτών, που μέχρι πρότινος βρίσκονταν σε καθεστώς ανασφάλειας. Θυμίζω ότι από το 2017 στο Ρέθυμνο και από το 2019 στο Πήλιο υπήρχε πολεοδομική στασιμότητα και οι άνθρωποι εκεί έβλεπαν τις ιδιοκτησίες τους να απαξιώνονται», τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Παπασταύρου. Αναφερόμενος δε, στα 220 νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια που υλοποιούνται στη χώρα μας, υπογράμμισε ότι «δεν συνιστούν απλά μια μεταρρύθμιση, αλλά πραγματική πολεοδομική επανάσταση».

Μια ακόμα παράμετρος του νέου Προεδρικού Διατάγματος που επισήμανε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει να κάνει με την ενίσχυση της τάσης επιστροφής στην περιφέρεια, δεδομένου ότι πλέον όσοι ενδιαφέρονται για αγορές οικοπέδων σε τέτοιες περιοχές θα μπορούν να το κάνουν με ασφάλεια, χωρίς τον κίνδυνο να αμφισβητηθεί η ιδιοκτησία τους.

Απαντώντας στις πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κ. Νίκου Ανδρουλάκη, από τη Μακρυνίτσα, περί απαξίωσης των ιδιοκτησιών, ο κ. Παπασταύρου επισήμανε ότι δείχνουν άγνοια του θέματος, δεδομένου ότι το Προεδρικό Διάταγμα έρχεται ακριβώς να εξασφαλίσει τις ιδιοκτησίες αυτές και να αποκαταστήσει πολεοδομικές εκκρεμότητες και αδικίες δεκαετιών. «Ο δημόσιος διάλογος πρέπει να είναι τεκμηριωμένος. Δεν θέλω να πιστεύω ότι ο κ. Ανδρουλάκης τζογάρει συνειδητά στην ανασφάλεια. Επαναλαμβάνω, όποιος έχει πραγματική αντικειμενική και γεωγραφική σχέση με τον οικισμό δεν έχει να φοβάται τίποτα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Κάνουν τα οικόπεδα χωράφια «για να πουληθούν μισοτιμής»

Στον αντίποδα αιρετοί έχουν διαφορετική άποψη. Σήμερα (5/5) στο Δημαρχείο Αποκορώνου, ο Δήμος διοργανώνει ανοικτή ενημερωτική ημερίδα για το θέμα ενώ «εκφράζει την έντονη αντίθεσή του στο Προεδρικό Διάταγμα 129/2025, το οποίο οδηγεί ευθέως στην ερημοποίηση και τη σταδιακή συρρίκνωση των οικισμών της περιοχής. Στόχος της ημερίδας όπως αναφέρεται, είναι η πλήρης και τεκμηριωμένη ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις επιπτώσεις του Π.Δ. 129/2025, καθώς και ο συντονισμός των απαραίτητων ενεργειών για την από κοινού αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ο Δήμος Σφακίων

Στην ίδια σελίδα και ο δήμος Σφακίων. «Οι συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος 194/2025 στους ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας, στους επιχειρηματίες αλλά και στο σύνολο των κατοίκων του Δήμου Σφακίων θα είναι καταστροφικές», σημειώνει η δημοτική αρχή σε ανακοίνωσή της, υπογραμμίζοντας ότι «… ο ανακαθορισμός των ορίων των οικισμών με τα κριτήρια του Π.Δ. θα οδηγήσει στη συρρίκνωσή τους και μεγάλα τμήματα γης που σήμερα βρίσκονται εντός οικισμού θα βρεθούν εκτός χάνοντας τα δικαιώματα δόμησης που είχαν».

Την ίδια στιγμή καλεί «την Πολιτεία να αποσύρει άμεσα το Π.Δ. 194/2025 και να προχωρήσει χρησιμοποιώντας τα Τοπικά ή Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια στη θεσμική θωράκιση των υφιστάμενων ορίων και στον καθορισμό των όρων δόμησης και χρήσεων γης των οικισμών του Δήμου Σφακίων, έχοντας πάντα ως γνώμονα την ανάπτυξη της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών και την αποφυγή της ερήμωσής τους».

Νέα ρύθμιση από το ΥΠΕΝ για τους μικροϊδιοκτήτες

Σύμφωνα με πληροφορίες του cretaone.gr, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί νέα νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που έχει ανακύψει με τα αδόμητα ακίνητα τα οποία εντάχθηκαν εντός σχεδίου με αποφάσεις νομαρχών, αλλά, βάσει του νέου Προεδρικού Διατάγματος, εξαιρούνται πλέον του σχεδίου πόλεως και θεωρούνται οικοδομήσιμα μόνο εφόσον διαθέτουν ελάχιστη επιφάνεια τεσσάρων (4) στρεμμάτων.

Η επικείμενη ρύθμιση θα αφορά αποκλειστικά οικισμούς με πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων και αποσκοπεί στη διαφύλαξη της αξίας και της αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η θεσμοθέτηση Περί-Οικιστικών Ζωνών, που θα λειτουργούν ως οργανική συνέχεια του υφιστάμενου οικιστικού ιστού. Στις ζώνες αυτές θα ισχύουν ευνοϊκότεροι όροι δόμησης σε σχέση με τις αμιγώς εκτός σχεδίου περιοχές, αλλά αυστηρότεροι από αυτούς των περιοχών εντός σχεδίου. Η δόμηση θα είναι δυνατή ακόμη και σε γήπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων, ενδεχομένως και κάτω των 2, ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των ζωνών (Α, Β, Β1).

Όπως επισημαίνουν κύκλοι του υπουργείου, η ρύθμιση θα εστιάζει στη λειτουργική και γεωγραφική συνάφεια των συγκεκριμένων εκτάσεων με τον οικισμό και θα καταρτιστεί με σεβασμό στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Παράλληλα, ειδικοί πολεοδόμοι διευκρινίζουν ότι το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα δεν έχει ακόμη εφαρμοστική ισχύ. Μέχρι την ολοκλήρωση και θεσμοθέτηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), εξακολουθεί να ισχύει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Συνεπώς, για όσα ακίνητα πληρούν σήμερα τις προϋποθέσεις δόμησης, η έκδοση οικοδομικής άδειας και η έναρξη των εργασιών κατοχυρώνουν οριστικά το σχετικό δικαίωμα, το οποίο δεν μπορεί να ανατραπεί εκ των υστέρων.