Ελαιόλαδο: Ένα βήμα πριν από τη χρεωκοπία παραγωγοί – Στάση αναμονής για Τραμπ και SOS για απάτη με τυνησιακό

Στη Λακωνία οι παραγωγοί αναγκάζονται να πωλούν το ελαιόλαδο στα 4,40 ευρώ

Μία ακόμα πώληση βυτίου έξτρα παρθένου ελαιολάδου, φετινής εσοδείας, ολοκληρώθηκε από τον Ελαιουργικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης στη Λακωνία, με τιμή πώλησης στα 4,40 ευρώ το κιλό.

Η είδηση της συγκεκριμένης πράξης δεν έφερε χαμόγελα στους παραγωγούς, καθώς παρά την υφιστάμενη ζήτηση, οι προσφερόμενες τιμές παραμένουν χαμηλές, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνεταιρισμού.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιάννης Λάγγης, πρόεδρος στον Ελαιουργικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης Λακωνίας, «πριν την Μεγάλη Εβδομάδα πουλήσαμε ένα βυτίο έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην τιμή των 4,40 ευρώ το κιλό. Την Πέμπτη (24/4) πουλήσαμε ακόμη ένα βυτίο στην τιμή των 4,40 ευρώ το κιλό. Ζήτηση υπάρχει για αγορά ελαιολάδου αλλά δίνουν χαμηλή τιμή.

Με τιμές αυτές δεν μπορεί να έχει εισόδημα ο παραγωγός, με ένα μεροκάματο που έφτασε στα 60 ευρώ. Φέτος είχαμε μια μεγάλη μείωση στο εισόδημα των ελαιοπαραγωγών αλλά κανείς δεν φαίνεται να δείχνει κάποιο ενδιαφέρον. Μιλάμε για οικογένειες που δεν μπορούν να ζήσουν με αυτές τις τιμές.

Για να έχει εισόδημα ο παραγωγός θα πρέπει να πουλάει το ελαιόλαδο γύρω στα 6 ευρώ το κιλό. Αυτό όμως που είναι απαράδεκτο είναι να βλέπουμε υψηλή τιμή στο ράφι όταν έχουμε τόσο μεγάλη μείωση της τιμής στο χωράφι.

Η περιοχή έχει απούλητο φετινό ελαιόλαδο και όσο περνά ο καιρός τα πράγματα είναι δύσκολα για τους παραγωγούς. Από την άλλη οι Ιταλοί αυτή την περίοδο δεν έχουν καθόλου αποθέματα»

Πλημμυρίζουν οι αγορές με τυνησιακό

Την ίδια στιγμή, η αυξημένη εισροή ελαιολάδου από την Τυνησία έχει φέρει αναστάτωση τόσο στους αγρότες όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά. Χαρακτηριστικό είναι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το Εθνικό Παρατηρητήριο Γεωργίας της Τυνησίας, οι εξαγωγές ελαιολάδου Τυνησίας στις αγορές της ΕΕ, από την αρχή της εκστρατείας έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2025 σημείωσαν αύξηση κατά 40,8% σε ποσότητα, φτάνοντας τους 132.200 τόνους. Από την έναρξη της εκστρατείας έως τα τέλη του Φεβρουαρίου 2025, οι εξαγωγές του τυνησιακού ελαιολάδου στην αγορά της ΕΕ, αυξήθηκαν κατά 40,8% φτάνοντας τους 132.200 τόνους.

Ωστόσο, οι αγρότες προειδοποιούν ότι προϊόν, που έρχεται από χώρες εκτός ΕΕ, εγκυμονεί κινδύνους για απάτη, νοθεία, κερδοσκοπία αλλά και πτώση των τιμών σε βάρος των παραγωγών.

«Η εισαγωγή ελαιολάδου εκτός ΕΕ τροφοδοτεί τον κίνδυνο απάτης και εξαπάτησης εις βάρος των καταναλωτών», προειδοποιεί η ιταλική αγροτική οργάνωση Coldiretti Puglia, τονίζοντας ότι συγχρόνως προκαλεί πτώση της τιμής του αυθεντικού ιταλικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Ταυτόχρονα, η αγροτική οργάνωση καταγγέλλει τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τον κίνδυνο το τυνησιακό ελαιόλαδο να παρουσιάζεται ως «Made in Italy».

Το 59,4% των εξαγωγών ελαιολάδου της Τυνησίας έχει προορισμό την ευρωπαϊκή αγορά, ενώ το 24% κατευθύνεται στη Βόρεια Αμερική και το 9,5% στην Αφρική. Αξιοσημείωτη είναι επίσης, και η πτώση των τιμών του ελαιολάδου της Τυνησίας, οι οποίες κατρακύλησαν κατά 54,9% τον Φεβρουάριο του 2025 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, φτάνοντας από τα 8,5 δηνάρια/κιλό (2,57 ευρώ/κιλό) έως 18,7 δηνάρια/κιλό (5,6 ευρώ/κιλό).

Πάντως, κύριος εισαγωγέας τυνησιακού ελαιολάδου είναι η Ιταλία, στην οποία τους πρώτους τέσσερις μήνες της εκστρατείας 2024/25 έφτασε το 31,4% των ποσοτήτων, ενώ ακολουθεί η Ισπανία (24%) και οι Ηνωμένες Πολιτείες (19,4%). Μάλιστα, το συσκευασμένο ελαιόλαδο αντιπροσώπευε μόνο το 10,2% των εξαγωγών, ενώ το υπόλοιπο 89,8% ήταν χύμα.

Κερδοσκοπία στο ελαιόλαδο

Οι εισαγωγές από την Τυνησία ενθαρρύνονται επίσης από τη συμφωνία που έχει «κλείσει» η ΕΕ. Σύμφωνα με αυτή, προβλέπεται το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Δεκεμβρίου, μπορούν να εισαχθούν στην ΕΕ χωρίς την επιβολή δασμών, 56.700 τόνοι παρθένου ελαιολάδου, ποσότητα που περιλαμβάνει το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, παρθένο ελαιόλαδο και ελαιόλαδο λαμπάντε.

«Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι το εισαγόμενο ελαιόλαδο πληροί τα ίδια υψηλά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας που χαρακτηρίζουν το ευρωπαϊκό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο», επισημαίνει η οργάνωση των ιταλικών γεωργικών εταιρειών, προειδοποιώντας ότι στόχος όσων αγοράζουν ξένο ελαιόλαδο είναι να κερδοσκοπήσουν εις βάρος των εγχώριων παραγωγών. «Πλημμυρίζουν τις αγορές με προϊόντα χαμηλής ποιότητας», τονίζει χαρακτηριστικά η Coldiretti.

Με βάση αυτό, οι εκπρόσωποι της Coldiretti, θέτουν ένα κρίσιμο σημείο σχετικά με τον κανονισμό 2020/761 της ΕΕ, ο οποίος ρυθμίζει τους όρους εισαγωγής ελαιολάδου από την Τυνησία.

«Η έλλειψη αυστηρού ελέγχου της ποιότητας και της προέλευσης του εισαγόμενου λαδιού θα μπορούσε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και να θέσει σε κίνδυνο τη φήμη του ιταλικού λαδιού, που θεωρείται ένα από τα καλύτερα στον κόσμο».

Δεδομένης αυτής της κατάστασης, καταθέτουν πρόταση για τη δημιουργία ενός Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ηλεκτρονικού Μητρώου, παρόμοιου με το ιταλικό σύστημα SIAN.

«Στάση αναμονής» από παραγωγούς – Αγωνία για τους δασμούς Τραμπ

Παρότι η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε προσωρινή αναστολή ισχύος των μέτρων για 90 ημέρες, και αυτή μόνο για ορισμένες χώρες, η εντεινόμενη αβεβαιότητα έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τον σχεδιασμό των επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα.

Η επιτραπέζια ελιά παραμένει ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας, με υψηλή προστιθέμενη αξία και ευρεία γεωγραφική κατανομή μιας και εξαγωγές γίνονται σε περισσότερες από 100 χώρες. Η σημαντικότερη αγορά είναι αυτή των ΗΠΑ, όπου καταλήγει το 30% της συνολικής παραγωγής που φτάνει σε αξία τα 214 εκατ. ευρώ.

Ως προς την αξία των εξαγωγών επιτραπέζιων ελιών ακολουθεί η Γερμανία με 90 εκατ. ευρώ, το Ηνωμένο Βασίλειο με 43 εκατ. ευρώ, η Αυστραλία με 33 εκατ. ευρώ και ο Καναδάς με 30 εκατ. ευρώ.

Όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ), Κώστας Ζούκας, «πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, την οποία καλούμαστε να αποτιμήσουμε ψύχραιμα. Αν δεν υπήρχαν οι δασμοί, η φετινή χρονιά θα εξελισσόταν σε χρονιά-ρεκόρ. Όμως η αβεβαιότητα που προκαλούν οι εμπορικοί φραγμοί φρενάρει την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου».

Ο ίδιος επισημαίνει πως η εξάρτηση από την αμερικανική αγορά δημιουργεί εύλογο προβληματισμό: «Η αγορά των ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στην οποία εξάγουμε. Δεν είναι εύκολο να την αντικαταστήσουμε από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι επιχειρήσεις επένδυσαν σε αυτή τη σχέση για δεκαετίες και η αιφνίδια ανατροπή των όρων πρόσβασης δημιουργεί τεράστιο κόστος».

Αναζητώντας εναλλακτικές διεξόδους, η ΠΕΜΕΤΕ εξετάζει νέες γεωγραφικές αγορές, με την Ασία να ξεχωρίζει. «Η ασιατική ήπειρος λόγω της πληθυσμιακής της δυναμικής μπορεί να αποτελέσει μεσοπρόθεσμα μια σημαντική διέξοδο. Ωστόσο, για να επιτευχθεί ουσιαστική διείσδυση απαιτείται στοχευμένη προβολή, επενδύσεις, κρατική στήριξη και πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία», σημειώνει ο κ. Ζούκας.

Σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα, η ΠΕΜΕΤΕ ζητά δύο καίριες παρεμβάσεις τη διπλωματική κινητοποίηση και την οικονομική ενίσχυση των επιχειρήσεων που πλήττονται άμεσα από τους δασμούς.

«Η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματευθεί μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο θεωρούμε ότι οι απευθείας συνομιλίες με τις ΗΠΑ θα ήταν πιο αποτελεσματικές. Αυτό άλλωστε αποδείχθηκε και στην προηγούμενη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, όταν οι ελληνικές ελιές είχαν εξαιρεθεί από τους δασμούς, σε αντίθεση με τις ισπανικές», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε ό, τι αφορά στην οικονομική ενίσχυση, ο κ. Ζούκας τόνισε πως «ήδη χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία έχουν ανακοινώσει μέτρα στήριξης. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει προβεί σε δηλώσεις στήριξης, ωστόσο προς το παρόν δεν έχουμε δει συγκεκριμένες παρεμβάσεις».

Κρίσιμος και ο αντίκτυπος στο ελαιόλαδο

Αντίστοιχες ανησυχίες εκφράζονται και από τους φορείς του κλάδου του ελαιολάδου. Οι ελληνικές εξαγωγές τυποποιημένου ελαιολάδου προς τις ΗΠΑ ανέρχονται σε 60-70 εκατ. ευρώ ετησίως, καλύπτοντας περίπου το 8% της ετήσιας ελληνικής παραγωγής.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γενικός Διευθυντής της ΣΕΒΙΤΕΛ, Γιώργος Μητράκος, οι αμερικανικοί δασμοί αναμένεται να επηρεάσουν κυρίως το τυποποιημένο ελαιόλαδο.

Ωστόσο η μεγαλύτερη «απειλή» εντοπίζεται αλλού σύμφωνα με τον ίδιο. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι μόνο ο δασμός αυτός καθαυτός, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζεται η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού προϊόντος. Υπάρχουν τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία και η Τυνησία, που εξάγουν ελαιόλαδο στις ΗΠΑ με δασμούς μόλις 10%, ενώ για εμάς, λόγω της ευρωπαϊκής προέλευσης, ο δασμός φτάνει στο 20%. Αυτό δημιουργεί σημαντικό μειονέκτημα».