Σταθεροποίηση στην παραγωγή

Η νέα έκθεση της FAO αποτυπώνει τις μεταβολές στην παγκόσμια αγορά ελαιολάδου, με τις παραγωγές, τις τιμές και τις καταναλωτικές τάσεις να διαμορφώνουν ένα δυναμικό αλλά απαιτητικό περιβάλλον για τις ελαιοπαραγωγικές χώρες. Μέσα σε αυτό το διεθνές πλαίσιο εξετάζεται και η ελληνική πραγματικότητα, με τις προκλήσεις, τις προοπτικές και τις επιπτώσεις για τον κλάδο

Η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης έπειτα από τις παρατεταμένες ξηρασίες που είχαν πλήξει κυρίως χώρες της Μεσογείου, σύμφωνα με τη νέα έκθεση της FAO (Food Outlook – Biannual Report on Global Food Markets, Νοέμβριος 2025). Η αύξηση της παραγωγής έχει ήδη οδηγήσει σε έντονη υποχώρηση των χονδρικών τιμών σε σημαντικούς παραγωγούς, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, όπου οι τιμές έχουν μειωθεί περισσότερο από 50% σε σχέση με τις αρχές του 2024.

Στην Ισπανία –τον μεγαλύτερο παραγωγό παγκοσμίως– οι τιμές του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, που λαμβάνεται αποκλειστικά με ψυχρή έκθλιψη χωρίς χημική ή θερμική επεξεργασία, κατέγραψαν θεαματική πτώση: από περίπου 9.000 ευρώ (10.440 δολάρια) ανά τόνο τον Ιανουάριο του 2024, υποχώρησαν στις 4.180 ευρώ (4.849 δολάρια) ανά τόνο τον Σεπτέμβριο του 2025, τιμή 13,9% χαμηλότερη από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Παρόμοια εικόνα και στην Ελλάδα, όπου από το ιστορικό υψηλό των 8.460 ευρώ (9.814 δολάρια) ανά τόνο στις αρχές του 2024, οι τιμές έπεσαν στις 4.100 ευρώ (4.756 δολάρια) ανά τόνο στο κλείσιμο της περιόδου 2024/25.

Η ιταλική ιδιαιτερότητα

Η Ιταλία αποτελεί αξιοσημείωτη εξαίρεση μέσα σε αυτό το κλίμα ανάκαμψης. Ενώ άλλες χώρες της Μεσογείου αναπληρώνουν τα αποθέματά τους, η ιταλική παραγωγή για το 2024/25 υπέστη σοβαρό πλήγμα από την παρατεταμένη ξηρασία του καλοκαιριού 2024, η οποία περιόρισε την ανάπτυξη των καρπών – κυρίως στον νότο. Η εθνική παραγωγή μειώθηκε σχεδόν κατά 25% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, και η έλλειψη αυτή αποτυπώθηκε στις τιμές. Έτσι, το ιταλικό εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο έφτασε σε ιστορικά υψηλά τον Σεπτέμβριο του 2025, ξεπερνώντας τα 9.500 ευρώ (11.020 δολάρια) ανά τόνο, επίπεδο 40,6% υψηλότερο από τον μέσο όρο της πενταετίας.

Σταθεροποίηση στην παραγωγή

Για το 2025/26, η FAO εκτιμά ότι η παγκόσμια παραγωγή θα διαμορφωθεί στα 3,4 εκατ. τόνους – ελαφρώς χαμηλότερη από πέρυσι αλλά πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων πέντε ετών. Η Ισπανία, αν και θα παράξει λιγότερο από την προηγούμενη σεζόν, εξακολουθεί να καλύπτει περίπου το 40% της διεθνούς παραγωγής. Οι ανοιξιάτικες βροχές του 2025 στήριξαν την ανθοφορία και την καρπόδεση, όμως η ζέστη και η ξηρασία του καλοκαιριού έχουν περιορίσει τις δυνατότητες απόδοσης, ενώ οι καιρικές συνθήκες έως το τέλος της συγκομιδής θα είναι καθοριστικές.

Αντιθέτως, η Τυνησία αναμένεται να καταγράψει ρεκόρ παραγωγής, ξεπερνώντας τους 400.000 τόνους, γεγονός που θα μπορούσε να την αναδείξει σε δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό παγκοσμίως για το 2025/26. Στην Ιταλία προβλέπεται ανάκαμψη μετά τη δύσκολη περσινή περίοδο, καθώς οι βελτιωμένες συνθήκες στις νότιες περιοχές ενίσχυσαν τις αποδόσεις.

Η κάμψη της ελληνικής παραγωγής

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΟΤ, η παραγωγή για το 2025/26 προβλέπεται μειωμένη. Εκτός από τη φυσική διετία των ελαιόδεντρων που εναλλάσσεται μεταξύ υψηλής και χαμηλής παραγωγής, σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η παρατεταμένη ξηρασία σε πολλές βασικές καλλιεργητικές ζώνες. Αντίστοιχη υποχώρηση προβλέπεται και για την Τουρκία, που πέρυσι είχε καταγράψει ιστορικό ρεκόρ.

Οι Έλληνες παραγωγοί βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δύσκολη εξίσωση: μεγάλη πτώση τιμών σε συνδυασμό με την ανάγκη διατήρησης της ποιότητας, που αποτελεί το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Η FAO επισημαίνει ότι η μελλοντική εξέλιξη των τιμών θα εξαρτηθεί από την πορεία της ζήτησης και τις καιρικές συνθήκες.

Παρά την πίεση στις τιμές, η προσιτότερη αγορά μπορεί να ενισχύσει την εσωτερική κατανάλωση και να στηρίξει την εξαγωγική δραστηριότητα, εφόσον η ποιότητα παραμείνει σταθερή. Ωστόσο, οι δασμοί σε βασικές αγορές, όπως οι ΗΠΑ, εξακολουθούν να αποτελούν παράγοντα κινδύνου.

ελαιόλαδο Πηγή: freepik

Η κατανάλωση και το διεθνές εμπόριο

Η παγκόσμια κατανάλωση και το εμπόριο ελαιολάδου αναμένεται να κινηθούν ανοδικά το 2025/26. Οι υψηλές τιμές των τελευταίων ετών – λόγω των ξηρασιών σε Ισπανία και Μεσόγειο – είχαν περιορίσει τη ζήτηση. Όμως, από τις αρχές του 2025, οι πιο προσιτές τιμές έχουν ήδη αρχίσει να ενθαρρύνουν την επάνοδο των καταναλωτών. Παρ’ όλα αυτά, με τα αρχικά αποθέματα να παραμένουν χαμηλά, η κατανάλωση δύσκολα θα φτάσει τα ιστορικά υψηλά πριν το 2022/23.

Το διεθνές εμπόριο αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 1,3 εκατ. τόνους, πιθανώς φτάνοντας σε νέα ιστορικά επίπεδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας, κυρίως χάρη στις ποσότητες της Ισπανίας, αν και οι αμερικανικοί δασμοί ίσως ανακόψουν μέρος της δυναμικής. Η αναμενόμενη τεράστια παραγωγή της Τυνησίας θα ενισχύσει περαιτέρω το μερίδιό της στις διεθνείς αγορές, ενώ η μειωμένη παραγωγή της Τουρκίας περιορίζει τη δική της εξαγωγική δυνατότητα.

Παράλληλα, οι χαμηλότερες τιμές αναμένεται να ενισχύσουν τη ζήτηση εισαγωγών σε χώρες όπως η Κίνα, η Βραζιλία, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι προκλήσεις που παραμένουν

Παρά τη σταθεροποίηση της παραγωγής, ο κλάδος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες. Η κλιματική αστάθεια, οι ξηρασίες και οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν την ποσότητα αλλά και την ποιότητα, ενώ ενισχύουν τον κίνδυνο ασθενειών όπως η Xylella fastidiosa. Το αυξανόμενο κόστος παραγωγής πιέζει ιδίως τους μικρούς παραγωγούς, που καλούνται να διαχειριστούν υψηλές δαπάνες εργασίας και εφοδίων.

Για τις εξαγωγές, η σταθερότητα στις εμπορικές σχέσεις και το σαφές θεσμικό πλαίσιο είναι κρίσιμα στοιχεία για την ενίσχυση των συνεργασιών και τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης. Η αυστηρή εποπτεία στις εισαγωγές και ο έλεγχος της απάτης είναι επίσης θεμελιώδεις παράγοντες για ένα προϊόν που βασίζεται τόσο έντονα στην προέλευση και την ποιότητά του. Η συνέπεια στην ποιότητα αποτελεί βασικό εργαλείο για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και τη σταθερή ζήτηση. Η έκθεση του FAO ΕΔΩ

Πηγή: zarpanews.gr

#ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ #ΤΙΜΕΣ