Ανάμεσά τους ο νομπελίστας Μπιαλιάτσκι

Σε μια κίνηση που αλλάζει τα δεδομένα στις σχέσεις της Δύσης με το Μινσκ, ο Πρόεδρος στη Λευκορωσία, Αλεξάντερ Λουκασένκο, προχώρησε το Σάββατο (13/12) στην απελευθέρωση 123 κρατουμένων. Ανάμεσα στους απελευθερωθέντες βρίσκονται ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, Άλες Μπιαλιάτσκι, καθώς και η ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης, Μαρία Κολεσνίκοβα.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα διήμερων εντατικών συνομιλιών μεταξύ του Λευκορώσου ηγέτη και του Τζον Κόουλ, δηλαδή του απεσταλμένου του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, όπως επιβεβαιώνεται από σχετική ανακοίνωση των ΗΠΑ.

Ως αντάλλαγμα για την μαζική αυτή απελευθέρωση, οι ΗΠΑ συμφώνησαν στην άρση των κυρώσεων που αφορούν στην ποτάσα (ανθρακικό κάλιο) από τη Λευκορωσία.

Η ποτάσα αποτελεί βασικό συστατικό για τα λιπάσματα και το πρώην σοβιετικό κράτος συγκαταλέγεται στους κορυφαίους παραγωγούς παγκοσμίως, με την άρση των κυρώσεων να αναμένεται να δώσει σημαντική ανάσα στην οικονομία της χώρας.

Η μεγαλύτερη απελευθέρωση και η στροφή των ΗΠΑ

Πρόκειται μακράν για τη μαζικότερη απελευθέρωση κρατουμένων από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο από τη στιγμή που η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ άρχισε, φέτος, κύκλο επαφών με τον ηγέτη στη Λευκορωσία, ο οποίος παραμένει στενός σύμμαχος του Ρώσου Προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν.

Υπενθυμίζεται ότι οι δυτικές κυβερνήσεις είχαν απομονώσει τον Αλεξάντερ Λουκασένκο λόγω της βίαιης καταστολής κάθε αντίθετης φωνής στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και για τη στήριξη που παρείχε στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανέφεραν στο Reuters ότι η εμπλοκή με τον ηγέτη στη Λευκορωσία εντάσσεται σε μια προσπάθεια απομάκρυνσής του – έστω και σε κάποιο βαθμό – από την επιρροή του Βλαντίμιρ Πούτιν, μια στρατηγική που η λευκορωσική αντιπολίτευση αντιμετώπιζε μέχρι πρότινος με εξαιρετικό σκεπτικισμό.

Ελεύθερα τα σύμβολα της αντιπολίτευσης

Ο Άλες Μπιαλιάτσκι, από τους νικητές του Νόμπελ Ειρήνης το 2022, είναι ένας ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αγωνίστηκε για χρόνια υπέρ των πολιτικών κρατουμένων πριν καταλήξει και ο ίδιος στη φυλακή τον Ιούλιο του 2021.

Μαζί του απελευθερώθηκαν η Μαρία Κολεσνίκοβα, ηγέτιδα των μαζικών διαδηλώσεων κατά του Αλεξάντερ Λουκασένκο το 2020, και ο Βίκτορ Μπαμπαρίκα, ο οποίος συνελήφθη την ίδια χρονιά ενώ ετοιμαζόταν να κατέβει ως υποψήφιος απέναντι στον νυν Πρόεδρο στις εκλογές.

Η Τατιάνα Χόμιτς, αδελφή της Κολεσνίκοβα, δήλωσε στο Reuters ότι μίλησε τηλεφωνικά μαζί της. «Μου είπε ότι είναι πολύ χαρούμενη που απελευθερώθηκε, ότι είναι ευγνώμων στις ΗΠΑ και στον Τραμπ για τις προσπάθειές τους να ηγηθούν της διαδικασίας, καθώς και σε όλες τις εμπλεκόμενες χώρες», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί πού θα κατευθυνθούν οι απελευθερωθέντες. Σε παλαιότερες περιπτώσεις, όσοι αφήνονταν ελεύθεροι, εγκατέλειπαν τη Λευκορωσία μέσω Λιθουανίας.

Η συμφωνία με τη Λευκορωσία για την ποτάσα

Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Τζον Κόουλ, μιλώντας νωρίτερα σε δημοσιογράφους στο Μινσκ, ήταν ξεκάθαρος ως προς το τίμημα της συμφωνίας, τονίζοντας: «Σύμφωνα με τις οδηγίες του Προέδρου Τραμπ, εμείς, οι ΗΠΑ, θα άρουμε τις κυρώσεις στην ποτάσα».

Επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. είχαν επιβάλει ευρείες κυρώσεις στη Λευκορωσία μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλωτών που ακολούθησε τις αμφισβητούμενες εκλογές του 2020, φυλακίζοντας σχεδόν όλους τους αντιπάλους του Αλεξάντερ Λουκασένκο που δεν διέφυγαν στο εξωτερικό. Οι κυρώσεις αυστηροποιήθηκαν περαιτέρω όταν ο Αλεξάντερ Λουκασένκο επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί το έδαφος της Λευκορωσίας ως ορμητήριο για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.

Η αντίδραση της εξόριστης αντιπολίτευσης
Από την πλευρά της, η εξόριστη λευκορωσική αντιπολίτευση εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στον Ντόναλντ Τραμπ, τονίζοντας ότι το γεγονός πως ο Αλεξάντερ Λουκασένκο δέχτηκε να απελευθερώσει κρατούμενους με αντάλλαγμα παραχωρήσεις στην ποτάσα, αποτελεί απόδειξη της αποτελεσματικότητας των κυρώσεων.

Η αντιπολίτευση βλέπει το άνοιγμα του Ντόναλντ Τραμπ προς τον Αλεξάντερ Λουκασένκο ως μια ανθρωπιστική προσπάθεια, ωστόσο επιμένει ότι οι κυρώσεις της Ε.Ε. πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ.

Έτσι, η ηγέτιδα της εξόριστης αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, δήλωσε: «Οι κυρώσεις των ΗΠΑ αφορούν σε ανθρώπους. Οι κυρώσεις της Ε.Ε. αφορούν σε συστημικές αλλαγές — τον τερματισμό του πολέμου, τη διευκόλυνση της δημοκρατικής μετάβασης και τη διασφάλιση της λογοδοσίας. Αυτές οι προσεγγίσεις δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους. Αλληλοσυμπληρώνονται».

Μάλιστα, επισημαίνεται ότι ο Αλεξάντερ Λουκασένκο αρνιόταν παλαιότερα την ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων, χαρακτηρίζοντάς τους «ληστές». Μόλις τον Αύγουστο διερωτώταν γιατί θα έπρεπε να απελευθερώσει ανθρώπους που θεωρεί αντιπάλους του κράτους και οι οποίοι θα μπορούσαν «να ξανακάνουν πόλεμο εναντίον μας».

Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει δημόσια τον Αλεξάντερ Λουκασένκο ως τον «ιδιαίτερα σεβαστό Πρόεδρο στη Λευκορωσία», μια περιγραφή που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την άποψη της αντιπολίτευσης που τον θεωρεί δικτάτορα. Ο Αμερικανός Πρόεδρος τον είχε πιέσει να απελευθερώσει έως και 1.300 ή 1.400 κρατούμενους, τους οποίους ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε «ομήρους».

Η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λιθουανία δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη για περαιτέρω εμπλοκή με τη Λευκορωσία που θα προάγει τα αμερικανικά συμφέροντα και θα συνεχίσουν τις διπλωματικές προσπάθειες για την απελευθέρωση των υπόλοιπων πολιτικών κρατουμένων. Η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna υπολόγιζε τους πολιτικούς κρατούμενους σε 1.227 την παραμονή των απελευθερώσεων.

Ουκρανία και Βενεζουέλα στο τραπέζι

Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta μετέδωσε δηλώσεις του Τζον Κόουλ, σύμφωνα με τις οποίες συζητήθηκε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων με τον Αλεξάντερ Λουκασένκο, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία και της κατάστασης στη Βενεζουέλα. Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, μάλιστα, δήλωσε πρόσφατα ότι ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, τον οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει να εγκαταλείψει την εξουσία, θα ήταν ευπρόσδεκτος στη Λευκορωσία.

Πάντως, ο Τζον Κόουλ εξέφρασε την πεποίθηση ότι η εγγύτητα του Αλεξάντερ Λουκασένκο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη στις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία.

«Ο Πρόεδρός σας έχει μακρά ιστορία με τον Πρόεδρο Πούτιν και έχει την ικανότητα να τον συμβουλεύει», δήλωσε ο Τζον Κόουλ σύμφωνα με το Belta, προσθέτοντας: Αυτό είναι πολύ χρήσιμο σε αυτή την κατάσταση. Είναι φίλοι χρόνια και έχουν το απαραίτητο επίπεδο σχέσης για να συζητήσουν τέτοια θέματα. Φυσικά, ο Πρόεδρος Πούτιν μπορεί να δεχτεί κάποιες συμβουλές και άλλες όχι. Αυτός είναι ένας τρόπος για να διευκολυνθεί η διαδικασία».

Πηγή: ieidiseis.gr

#ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ