«Έπαθαν»… Ντόναλντ Τραμπ οι Ιάπωνες

Τα σενάρια

Εδώ και τρία χρόνια, το ανίσχυρο κόμμα της αντιπολίτευσης κατείχε μόλις μία έδρα από τις 148 στην άνω βουλή της Ιαπωνίας. Χθες, το Sanseito κατήγαγε εκλογικό θρίαμβο, αποσπώντας 14 έδρες και κοστίζοντας στο κυβερνών κόμμα απώλεια της πλειοψηφίας.

Το κόμμα εμφανίστηκε το 2020 κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και κέρδισε απήχηση με βίντεο στο YouTube στα οποία διέσπειρε θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τους εμβολιασμούς. Εσχάτως, επένδυσε στο εθνικιστικό δόγμα «Πρώτα οι Ιάπωνες», προειδοποιώντας για μια «σιωπηρή εισβολή των ξένων».

Η άνοδος του Sanseito αναδεικνύει την αμηχανία των Ιαπώνων σε θέματα μετανάστευσης και υπερτουρισμού, τα οποία και η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να αντιμετωπίσει με τη δημιουργία νέας επιτροπής, λίγες ημέρες πριν τις εκλογές.

Ωστόσο, τι σηματοδοτεί η εκτίναξη αυτή σε δημοτικότητα του Σανσέιτο; Και είναι αρκετή για να μιλά κανείς για στροφή της Ιαπωνίας προς την άκρα δεξιά;

Με αιχμή το δόγμα «Πρώτα η Ιαπωνία»

Το Σανσέιτο κατάφερε, στις αρχές του 2020, να κινήσει το ενδιαφέρον των συντηρητικών με ένα μπαράζ βίντεο στο YouTube που επικεντρώνονταν στην αντιεμβολιαστική ρητορική.
Κέρδισε την πρώτη του έδρα στην Άνω Βουλή το 2022, μετά από μια εκστρατεία στην οποία προβαλλόταν ως κόμμα κατά της παγκοσμιοποίησης, επικαλούμενο συνωμοσίες περί εξουσιασμού των πολιτών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Ωστόσο, στην πρόσφατη εκστρατεία του, το κόμμα υιοθέτησε ρητορική λαϊκισμού, ευαγγελιζόμενο, μεταξύ άλλων, μείωση του φόρου κατανάλωσης και αύξηση των παιδικών επιδομάτων, αλλά και προώθηση της πολιτικής «Πρώτα η Ιαπωνία». Μάλιστα, ο ηγέτης του, Σοχέι Καμίγια είχε παραδεχτεί στο παρελθόν ότι άντλησε έμπνευση από το «τολμηρό πολιτικό στυλ» του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Το μήνυμα της κάλπης

Οι υποσχέσεις του Sanseito έχουν κερδίσει την υποστήριξη της συντηρητικής νεολαίας του διαδικτύου, στερώντας ψήφους από το κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP).

Στο εκλογικό αποτέλεσμα του Σαββατοκύριακου αντανακλάται επίσης η απογοήτευση των ψηφοφόρων για τον ηγέτη του LDP και πρωθυπουργό Σιγκέρου Ισίμπα, ο οποίος αγωνίζεται να εμπνεύσει εμπιστοσύνη εν μέσω πληθωριστικής κρίσης, οικονομικών δυσχερειών και εμπορικών διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για τους δασμούς.

«Για πολλούς υποστηρικτές του πρώην πρωθυπουργού, Σίνζο Αμπε, ο πρωθυπουργός Ισίμπα δεν θεωρείται αρκετά συντηρητικός. Θεωρούν απλώς πως δεν διαθέτει τις εθνικιστικές ιδέες για την ιστορία, ούτε την πυγμή κατά της Κίνας που είχε ο Αμπε», σχολιάζει ο Τζέφρι Χολ, λέκτορας Ιαπωνικών Σπουδών στο πανεπιστήμο Κάντα.

Ως εκ τούτου, οι ψηφοφόροι στρέφονται στο Sanseito και άλλα συντηρητικά κόμματα της αντιπολίτευσης, προκειμένου να «εκτονώσουν την οργή τους και να δείξουν στο LDP ότι θα πληρώσει για την απομάκρυνση από τα συντηρητικά ιδεώδη που κάποτε πρέσβευε το κόμμα», λέει από την πλευρά του ο Ριντάρο Νισιμούρα, συνεργάτης της ιαπωνικής εταιρείας συμβούλων The Asia Group’s Japan Practice, επικαλούμενος μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε επί Κισίντα για την ευαισθητοποίηση υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

«Η επιτυχία των κομμάτων της αντιπολίτευσης καταδεικνύει πως οι ψηφοφόροι έχουν βαρεθεί την καθιερωμένη πολιτική του κατεστημένου», σημειώνει ο ίδιος, κάτι που αποτυπώνεται και στην άνοδο του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος για τον Λαό, το οποίο κέρδισε 16 έδρες στις εκλογές της Κυριακής, ένα μεγάλο άλμα από τις 5 προηγούμενες έδρες του.

Η Ιαπωνία εισέρχεται πλέον «σε άγνωστο έδαφος, με μια κυβέρνηση που μειοψηφεί και στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου, μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», υπενθυμίζει ο Τόρου Γιοσίντα, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ντοσίσα.

Ποιος είναι ο Σοχέι Καμίγια;

Ο 47χρονος Καμίγια είχε θητεύσει για κάποιο διάστημα της πολιτικής του καριέρας μέλος του κυβερνώντος LDP. Κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών του 2012, ο τότε πρόεδρος του κόμματος Σίνζο Άμπε έκανε προσωπικά εκστρατεία για λογαριασμό του, αν και τελικά έχασε την κούρσα της εκλογής.

Ο Καμίγια ίδρυσε το Sanseito τον Μάρτιο του 2020 και ήταν ο μοναδικός υποψήφιος του κόμματος που εξελέγη στην Άνω Βουλή το 2022.

Ο πρώην έφεδρος των δυνάμεων αυτοάμυνας, έχει αποδώσει ανοιχτά στον Τραμπ τη διαμόρφωση της πολιτικής προσέγγισής του.

Όπως και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Καμίγια απέσπασε πολλάκις την προσοχή με τα «συχνά εμπρηστικά και αμφιλεγόμενα σχόλιά του» στην προεκλογική του εκστρατεία, λέει ο Νισιμούρα.

«Τα σχόλιά του διακινούνταν σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μια πολύ καλά συντονισμένη εκστρατεία», προσθέτει ο ίδιος.

«Στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν αλλάξει τις πολιτικές της Ιαπωνίας για τους δικούς τους σκοπούς», διεμήνυε προσφάτως ο Καμίγια σε προεκλογική συγκέντρωση. «Αν δεν καταφέρουμε να αντισταθούμε σε αυτή την ξένη πίεση, η Ιαπωνία θα γίνει αποικία!»

Νωρίτερα φέτος, βρέθηκε αντιμέτωπος με σωρεία αντιδράσεων, αφού χαρακτήρισε λάθος τις πολιτικές ισότητας των φύλων, λέγοντας ότι θα ενθάρρυναν τις γυναίκες να εργάζονται και θα τις απέτρεπαν να κάνουν περισσότερα παιδιά.

Ερωτηθείς για το χαρακτηριστικό που τον κάνει δημοφιλή μεταξύ των ανδρών ψηφοφόρων, εκτίμησε πως ίσως οφείλεται στο ότι είναι «θερμόαιμος», υποστηρίζοντας ότι «αυτό έχει μεγαλύτερη απήχηση στους άνδρες».

Γιατί υπάρχει οργή για το μεταναστευτικό

Ο αριθμός των αλλοδαπών κατοίκων στην Ιαπωνία ανήλθε στο ρεκόρ των 3,8 εκατομμυρίων στο τέλος του 2024. Ο αριθμός αυτός σηματοδοτεί αύξηση κατά 10,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τις μεταναστευτικές αρχές, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί μόλις το 3% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.

Ο αριθμός των τουριστών έφτασε επίσης σε ιστορικό υψηλό, περίπου 36,9 εκατομμύρια πέρυσι, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού.

Το Σάνσεϊτο ουσιαστικά κεφαλαιοποίησε τη διογκούμενη ανησυχία των πολιτών για τη μετανάστευση, κατηγορώντας το κυβερνών LDP για τις πολιτικές που επέτρεψαν την είσοδο περισσότερων ξένων στη χώρα.

Η αντιμεταναστευτική ρητορική αναδύεται συχνά στις περιπτώσεις χωρών με αποδυναμωμένη οικονομία, σημειώνει ο Χολ.

«Η κακή συμπεριφορά από ορισμένους τουρίστες» έριξαν λάδι στη φωτιά, δημιουργώντας την εντύπωση ενός «μεγάλου προβλήματος», προσθέτει.

Η Ιαπωνία είναι παραδοσιακά επιφυλακτική, αν όχι εχθρική απέναντι στη μετανάστευση, αλλά λόγω της αύξησης γηράσκοντος πληθυσμού και της ακραίας υπογεννητικότητας, η κυβέρνηση είχε χαλαρώσει τους μεταναστευτικούς νόμους τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το εργατικό δυναμικό.

«Νομίζω ότι εδώ και χρόνια, οι άνθρωποι έλεγαν ότι η Ιαπωνία δεν έχει λαϊκιστική δεξιά ή ακροδεξιά. Αλλά πιστεύω πως το αποτέλεσμα απέδειξε πως μπορεί να συμβεί αυτό στην Ιαπωνία και πως μάλλον ήρθε για να μείνει».

Για τον Νισιμούρα, πάντως, η εδραίωση των λαϊκιστών στην ιαπωνική πολιτική σκηνή θα ήταν «εξαιρετικά δύσκολη», κυρίως λόγω του «ευμετάβλητου» εκλογικού σώματος.

«Αν δουν ότι ένα κόμμα που υποστήριξαν δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους, θα επιστρέψουν στις καθιερωμένες επιλογές ή θα στραφούν σε νεότερες εναλλακτικές λύσεις».

Πηγή: BBC