Επιστήμονες ανακάλυψαν γιγάντιους σχηματισμούς κάτω από τη θάλασσα

Μια γνωστή μετατόπιση σε πρωτόγνωρη κλίμακα

Οι γεωλογικές δομές που σχηματίζονται μέσω της καθίζησης πετρωμάτων αποκαλύπτουν περίπλοκες, συχνά ανεστραμμένες, μορφές στο υπέδαφος, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Παρά τη σημασία τους για τη γεωλογική χαρτογράφηση και τις περιβαλλοντικές εφαρμογές, οι μηχανισμοί πίσω από τη δημιουργία αυτών των δομών εξακολουθούν να μελετώνται και δεν έχουν ακόμα πλήρως κατανοηθεί.

Επιστήμονες, έχουν εντοπίσει εκατοντάδες τεράστιους σχηματισμούς από άμμο, κρυμμένοι κάτω από τη Βόρεια Θάλασσα και οι οποίοι κλονίζουν τις θεμελιώδεις γεωλογικές υποθέσεις και τη σημασία τους για την εξερεύνηση της ενέργειας αλλά και τις στρατηγικές αποθήκευσης διοξειδίου.

Μια γνωστή μετατόπιση σε πρωτόγνωρη κλίμακα

Συνδυάζοντας τρισδιάστατη σεισμική απεικόνιση υψηλής ανάλυσης (που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα) με δεδομένα από γεωτρήσεις και δείγματα βράχων που συλλέχθηκαν από εκατοντάδες θέσεις γεώτρησης, μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, σε συνεργασία με βιομηχανικούς εταίρους, ανακάλυψε τεράστιες σωρούς άμμου—μερικές μάλιστα, εκτείνονται σε αρκετά χιλιόμετρα.

Αυτές οι δομές φαίνεται να έχουν καταβυθιστεί μέσα στη Γη, μετακινώντας παλαιότερα, πιο μαλακά και λιγότερο πυκνά στρώματα από κάτω τους.

Αυτή η διαδικασία οδήγησε σε αυτό που είναι γνωστό ως στρωματογραφική αναστροφή, όπου η τυπική ακολουθία των γεωλογικών στρωμάτων αναστρέφεται, τοποθετώντας νεότερα αποθέματα άμμου κάτω από παλαιότερα υλικά—ένα μοτίβο που σπάνια παρατηρείται σε αυτή την κλίμακα.

Αν και το φαινόμενο αυτό έχει καταγραφεί στο παρελθόν, σε πολύ μικρότερη κλίμακα, οι σχηματισμοί που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, τους οποίους οι ερευνητές έχουν ονομάσει «βυθιζώμενα πετρώματα» (sinkites), αναπαριστούν τα μεγαλύτερα γνωστά της συγκεκριμένης γεωλογικής αντιστροφής.

Ανακάλυψη μιας νέας γεωλογικής διεργασίας

Η ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύτηκε στο Communications Earth & Environment εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τη συμπεριφορά του υπεδάφους και πώς αυτή μπορεί να επηρεάσει μελλοντικές προσεγγίσεις για την αποθήκευση άνθρακα.

Ο Mads Huuse, κύριος συγγραφέας της έρευνας και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, εξήγησε: «Η ανακάλυψη αυτή, αποκαλύψει μια γεωλογική διεργασία την οποία δεν είχαμε δει ποτέ σε αυτή την έκταση. Ανακαλύψαμε δομές όπου η πυκνή άμμος, έχει βυθιστεί σε πιο ελαφριά ιζήματα που αιωρούνται πάνω από την άμμο, αντιστρέφοντας έτσι τα συμβατικά στρώματα που θα περιμένουμε να δούμε και δημιουργώντας τεράστιους σωρούς κάτω από τη θάλασσα».

Τι προκάλεσε τους σχηματισμούς

Οι ερευνητές θεωρούν ότι, αυτά τα «βυθιζώμενα πετρώματα» έχουν σχηματιστεί πριν από αρκετά εκατομμύρια χρόνια, μεταξύ του Ύστερου Μειόκαινου και του Πλειόκαινου, όταν πιθανόν προκλήθηκαν από σεισμική δραστηριότητα ή γρήγορες αλλαγές στην υπόγεια πίεση που οδήγησε στην υγροποίηση της άμμου και την κάθοδό της σε ρήγματα μέσα στον βυθό.

Καθώς η άμμος κινούταν καθοδικά, εξοβέλιζε τα πιο πορώδη αλλά δομικά πιο άκαμπτα στρώματα από κάτω – τα οποία αποτελούνται κυρίως από σώματα ιλύος που απαρτίζονται από μικροσκοπικά θαλάσσια απολιθώματα και συγκρατούνται από ρωγμές συρρίκνωσης – που προκαλούν την άνοδό τους. Τα αιωρούμενα αυτά, ανυψωμένα στρώματα, η ομάδα τα ονόμασε «επιπλέοντα πετρώματα».

Οι συνέπειες για την αποθήκευση του άνθρακα

Το εύρημα, θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να προβλέψουν καλύτερα πού μπορεί να εγκλωβίζεται το πετρέλαιο και το αέριο και σε ποια υπόγεια σημεία είναι ασφαλέστερη η αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα.

Ο καθηγητής Huuse εξήγησε: «Η έρευνα δείχνει πώς μπορεί να μετακινούνται στον φλοιό της Γης τα υγρά και τα ιζήματα, με απροσδόκητους τρόπους.

Η κατανόηση του σχηματισμού των «βυθιζόμενων πετρωμάτων», θα μπορούσε να αλλάξει ουσιαστικά τον τρόπο που εκτιμούμε τα υπόγεια αποθέματα, τη σφράγιση και την μετακίνηση των υγρών – όλα τα αναγκαία για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου».

Πλέον η ομάδα έχει εστιάσει στην καταγραφή και άλλων περιπτώσεων της διεργασίας αυτής και την αξιολόγηση της επίδρασής της στην κατανόηση των αποθεμάτων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια και τα διαλείμματα σφράγισης.

Ο καθηγητής Huuse σημείωσε: «Όπως συμβαίνει σε κάθε επιστημονική ανακάλυψη, ακούγονται αντιρρήσεις, αλλά υπάρχουν και αρκετές φωνές που στηρίζουν το νέο μοντέλο. Ο χρόνος και η εκτενέστερη μελέτη θα μας δείξουν σε ποια κλίμακα μπορεί να εφαρμοστεί το μοντέλο».

Πηγή: enikos.gr