Έρευνα σοκ: Ένα στα δύο ανάπηρα άτομα δεν μπορεί να καλύψει τα βασικά του έξοδα!

Τι δείχνουν ευρήματα του 1ου Τακτικού Βαρόμετρου Δικαιωμάτων του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ.

Τις τεράστιες δυσκολίες που βιώνουν καθημερινά σχεδόν σε όλους τομείς της ζωής τους οι συνάνθρωποί μας με αναπηρία παρουσιάζει σχετική έρευνα.

Εργασιακός αποκλεισμός, βία και παρενόχληση, μεγάλη εξάρτηση από το οικογενειακό περιβάλλον και ένα μεγάλο πρόσθετο κόστος διαβίωσης ήταν μεταξύ των κύριων αποτελεσμάτων του 1ου Τακτικού Βαρόμετρου Δικαιωμάτων του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ., τα οποία παρουσιάστηκαν σήμερα (1/12) σε συνέντευξη Τύπου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία στις 3 Δεκεμβρίου. 

H έρευνα έγινε πανελλαδικά από τις 7/10/2025 έως τις 3/11/2025 και σε δείγμα 2.716 άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις. Όπως σημειώνεται, για πρώτη φορά τα ίδια τα άτομα με αναπηρία μιλούν για το πώς βιώνουν την καθημερινότητά τους, την πραγματικότητά τους, πως βιώνουν την αντιμετώπιση της Πολιτείας και της κοινωνίας προς τους ίδιους.

Από την έρευνα προέκυψε πως μόνο το 8% των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις θεωρούν ότι η αναπηρία αντιμετωπίζεται ισότιμα στην ελληνική κοινωνία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Κρήτη: «Ανάσα» μέσω παράκαμψης για τον δημοφιλή τουριστικό οικισμό!

Όσον αφορά την εργασία, το 82% των νέων 15-24 ετών και το 49,2% των ατόμων ηλικίας 25-34 ετών δεν έχουν εργαστεί ποτέ, ενώ στις ηλικίες 35 έως 54 ετών, μόνο το 44,3% του συνόλου των συμμετεχόντων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις (ανεξαρτήτως σοβαρότητας της αναπηρίας) εργάζεται κατά το διάστημα αναφοράς.

Σύμφωνα με την έρευνα, η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων με αναπηρία δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να ανταπεξέλθει σε εξειδικευμένες ανάγκες που σχετίζονται με την αναπηρία, χρόνια ή/και σπάνια πάθηση, όπως εξειδικευμένες υπηρεσίες φροντίδας, αποκατάστασης ή εκπαίδευσης, αγορά φαρμάκων και αγορά τεχνικών βοηθημάτων. Επίσης, ένα στα δύο άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση (48,6%), αντιμετωπίζει μεγάλη ή/και ακραία (πλήρης αδυναμία) δυσκολία κάλυψης των βασικών εξόδων στέγασης.

Παράλληλα, οκτώ στους 10 βασίζονται στη βοήθεια του οικογενειακού ή του φιλικού/κοινωνικού περιβάλλοντος, προκειμένου να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες και μόνο το 3,3% του δείγματος, δηλαδή 90 άτομα, βρέθηκε ότι κάνουν χρήση της υπηρεσίας του «Προσωπικού Βοηθού για άτομα με αναπηρία».

Επίσης, τέσσερις στους 10 αναφέρουν ότι κατά τα τελευταία τρία χρόνια έχουν βιώσει κάποιας μορφής βία ή παρενόχληση (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή άλλης μορφής). Αναφέρεται, παράλληλα, πως το ¼ των ατόμων με αναπηρία που έχουν δεχθεί σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή άλλη μορφής βία/παρενόχληση, δεν το έχουν αναφέρει σε κανέναν, ούτε έχουν καταγγείλει το περιστατικό στους αρμόδιους φορείς. Το 11,4% του δείγματος απάντησε ότι κατά τα τελευταία 2 χρόνια αντιμετώπισαν κάποια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπως πλημμύρα, σεισμό, ή πυρκαγιά. Τα 3/4 αυτών των ατόμων, δεν έλαβαν έγκαιρα βοήθεια και υποστήριξη.

Δείτε ΕΔΩ τα αποτελέσματα της έρευνας

Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και διακρίσεις

• 4 στα 10 άτομα με αναπηρία, χρόνια ή/και σπάνια πάθηση είναι λίγο ή καθόλου ενημερωμένα σχετικά με τα δικαιώματά τους λόγω της αναπηρίας/πάθησης.
• Οι αναφορές σε δημόσιες υπηρεσίες ως πηγές ενημέρωσης για τα δικαιώματα, συγκεντρώνουν μονοψήφια ποσοστά.
• Πρώτη ως πηγή ενημέρωσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία αναφέρεται η Ε.Σ.Α.μεΑ., ακολουθούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι σύλλογοι/οργανώσεις ατόμων με αναπηρία/χρόνιων παθήσεων
• Αναφορικά με την προβολή των ζητημάτων της αναπηρίας στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), το μεγαλύτερο ποσοστό, δηλαδή το 33,4% του δείγματος, απάντησε ότι δεν έτυχε πρόσφατα να παρακολουθήσουν ή να ακούσουν κάποια εκπομπή ή να διαβάσουν κάποιο δημοσίευμα για τα άτομα με αναπηρία.
• Στο ερώτημα «Σε γενικές γραμμές, πως πιστεύετε ότι αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία από την ελληνική κοινωνία;», μόνο το 8% των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις θεωρούν ότι η αναπηρία αντιμετωπίζεται ισότιμα στην ελληνική κοινωνία. Η επικρατέστερη απάντηση είναι πως η αναπηρία αντιμετωπίζεται με «στερεότυπα και προκατάληψη» (56,1%), ακολουθεί η απάντηση «με οίκτο λύπηση» (34%) και έπεται η «αμηχανία» (33,2%).
• 1 στους 2 έχει αισθανθεί «πολλές» και «αρκετές φορές» άδικη μεταχείριση/διάκριση σε κάποιο τομέα της ζωής του, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 6 μηνών.

Προσβασιμότητα και κινητικότητα

• 6 στους 10 αντιμετωπίζουν «Πάντα/συχνά» ή «Μερικές φορές», εμπόδια προσβασιμότητας στις δημόσιες υπηρεσίες, στις δομές υγείας, καθώς και στους δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους.
• Στην εργασία, το 56%
• Στην εκπαίδευση το 66%
• Το 72% των ατόμων με αναπηρία που χρειάζεται υποστηρικτική τεχνολογία για να μπορεί να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο, δεν την διαθέτει.

Εργασία

• Το 82% των νέων 15-24 ετών και το 49,2% των ατόμων ηλικίας «25-34 ετών» δεν έχουν εργαστεί ποτέ.
• Στις ηλικίες 35 έως 54 ετών, μόνο το 44,3% του συνόλου των συμμετεχόντων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις (ανεξαρτήτως σοβαρότητας της αναπηρίας) εργάζεται κατά το διάστημα αναφοράς.
• Μόνο το 33% όσων αναφέρουν σοβαρή αναπηρία είναι ενταγμένο στην εργασία.

Βιοτικό επίπεδο και κοινωνική προστασία

• Το ¼ των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις διαβιούν σε νοικοκυριά με συνολικό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα -εκτός των προνοιακών ενισχύσεων και επιδομάτων- το οποίο κυμαίνεται σε επίπεδα έως 600 ευρώ.
• Το 75% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) εκτιμάται ότι διαθέτει μηνιαίο διαθέσιμο ατομικό εισόδημα από 0 έως 675 ευρώ το μήνα, ενώ τα ¾ των ατόμων με σοβαρούς περιορισμούς/σοβαρή αναπηρία εκτιμήθηκε ότι τοποθετούνται σε ατομικά εισοδήματα από 0 έως 600 ευρώ μηνιαίως.
• Το 50% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) διαθέτει μηνιαίο ατομικό εισόδημα έως 385 ευρώ.
• Το ένα στα δύο άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση (48,6%), αντιμετωπίζει μεγάλη ή/και ακραία (πλήρης αδυναμία) δυσκολία κάλυψης των βασικών εξόδων στέγασης. Μόνο το 13,4% του δείγματος δεν αντιμετώπισε καμία δυσκολία στην κάλυψη των δαπανών στέγασης.
• Η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων με αναπηρία δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να ανταπεξέλθει σε εξειδικευμένες ανάγκες που σχετίζονται με την αναπηρία, χρόνια ή/και σπάνια πάθηση, όπως εξειδικευμένες υπηρεσίες φροντίδας, αποκατάστασης ή εκπαίδευσης, αγορά φαρμάκων και αγορά τεχνικών βοηθημάτων.
• 4 στους 10 επωμίζονται πρόσθετο κόστος διαβίωσης ανώτερο των 300 ευρώ ανά μήνα, προκειμένου να καλύψουν τις εξειδικευμένες ανάγκες της υγείας τους, ενώ το 1/5 των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις αντιμετωπίζουν δαπάνες που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ τον μήνα.

Ανεξάρτητη Διαβίωση

• 4 στα 10 άτομα με αναπηρία (40,4%) αντιμετωπίζουν «μεγάλη δυσκολία» ή «δεν μπορούν καθόλου» να ολοκληρώσουν καθημερινές ή συνήθεις δραστηριότητες χωρίς να λάβουν υποστήριξη ή βοήθεια από άλλο άτομο.
• 8 στους 10 βασίζονται στην βοήθεια του οικογενειακού ή του φιλικού/κοινωνικού περιβάλλοντος, προκειμένου να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες
• Μόνο το 3,3% του δείγματος, δηλαδή 90 άτομα, βρέθηκε ότι κάνουν χρήση της υπηρεσίας του «Προσωπικού Βοηθού για άτομα με αναπηρία».

Τομέας Ασφάλεια και Δικαιοσύνη

• 7 στους 10 θεωρούν ότι δεν απολαμβάνουν την αποτελεσματική προστασία των νόμων και της δικαιοσύνης, σε περιπτώσεις που έρχονται αντιμέτωπα με παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους.
• 4 στους 10 αναφέρουν ότι κατά τα τελευταία τρία (3) χρόνια έχουν βιώσει κάποιας μορφής βία ή παρενόχληση (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή άλλης μορφής).
• Ποσοστό 4% του δείγματος κάνει αναφορά σε βιώματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας, ενώ ποσοστό της τάξεως του 25% αναφέρει ότι έχει αντιμετωπίσει ψυχολογική/συναισθηματική βία.
• Το ¼ των ατόμων με αναπηρία που έχουν δεχθεί σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή άλλη μορφής βία/παρενόχληση, δεν το έχουν αναφέρει σε κανέναν, ούτε έχουν καταγγείλει το περιστατικό στους αρμόδιους φορείς.
• Το 11,4% του δείγματος απάντησε ότι κατά τα τελευταία 2 χρόνια αντιμετώπισαν κάποια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπως πλημμύρα, σεισμό, ή πυρκαγιά. Τα 3/4 αυτών των ατόμων, δεν έλαβαν έγκαιρα βοήθεια και υποστήριξη.

Ο πρόεδρος της Ε.Σ.Α.μεΑ., Ιωάννης Βαρδακαστάνης, τόνισε τη σημασία της έρευνας του Βαρόμετρου, καθώς για πρώτη φορά τα ίδια τα άτομα με αναπηρία μιλούν για το πώς βιώνουν την καθημερινότητά τους, την πραγματικότητά τους, πως βιώνουν την αντιμετώπιση της Πολιτείας και της κοινωνίας προς τους ίδιους: «Εμπλουτίζεται η συζήτησή μας με πραγματικά στοιχεία για το πώς τα άτομα με αναπηρία αδιαμεσολάβητα και αυθεντικά ζητούν να εξελίσσονται τα θέματα που τους απασχολούν για να μπορούν να απολαύσουν τα δικαιώματά τους επί ίσοις όροις με τους άλλους πολίτες. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό και για εμάς που έχουμε την εντολή μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες των φορέων μας, να παρακολουθούμε, να οδηγούμε, να παρεμβαίνουμε, να διεκδικούμε για αυτά τα θέματα. Ταυτόχρονα είναι και πολύ σημαντικό και για αυτούς που σχεδιάζουν πολιτικές να ακούν και τη φωνή μας μέσα από έρευνες των ίδιων των ατόμων με αναπηρία. Με αυτό τον τρόπο θα συνεχίσουμε, δίνοντας φωνή στους πλέον αποκλεισμένους, τις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία, όσους διαβιούν στα ιδρύματα, στις ξεχωριστές κατηγορίες που αντιμετωπίζουν ειδικά ζητήματα διακρίσεων και αποκλεισμού».

«Θέλω να πω κάτι που δεν συζητάμε πολύ στην Ελλάδα. Βρισκόμαστε σε ένα νέο ιστορικό κύκλο που δεν έχει σωστά ψηλά στην ατζέντα του την ποικιλομορφία (diversity), την ισότητα, τη συμπερίληψη. Πλέον μετά και την εκλογή Τραμπ κυριαρχεί μια δυσανεξία για τα θέματα ισότητας, όχι μόνο για τα άτομα με αναπηρία, αλλά συνολικά. Προάγεται ο διχασμός που οδηγεί σε αποκλεισμό και σε πιο ισχυρή άνιση μεταχείριση και αυτό αποτυπώνεται με πολύ σαφή τρόπο στις πολίτικες και στους προϋπολογισμούς και της ΕΕ και των κρατών μελών της . Η πρόταση της νέας Κομισιόν για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο στήριξης εξαφανίζει πόρους που μέχρι σήμερα οδήγησαν σε έργα προσβάσιμα και συμπεριληπτικά ενώ αν κανείς διάβαζε το πρόγραμμα για την ανάπτυξη που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα θα διαπίστωνε ότι ούτε η κυβέρνηση έχει ευοίωνες προοπτικές.

Τα αποτελέσματα του Βαρόμετρου αποπνέουν ένα αίτημα, μία ανάγκη αυτοδιάθεσης, χειραφέτησης, να ξεφύγουμε από αποκλεισμούς και διακρίσεις, βγαίνει ένα μήνυμα εγρήγορσης και πιο μεγάλης ριζοσπαστικοποίηση, όχι μόνο του αναπηρικού κινήματος αλλά συνολικά της ελληνικής κοινωνίας που σκληρά προσπαθούν να την πάνε όλο και πιο συντηρητικά και φοβικά

Αυτά ας τα δουν όσοι ετοιμάζουν γιορτές για την 3η Δεκέμβρη. Για εμάς η 3η Δεκέμβρη δεν είναι ημερά ούτε για γιορτές ούτε για κλάματα. Η αναπηρία είναι μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας όπως ορίζεται επίσης ρητά στο άρθρο 1 της Διεθνούς Σύμβασης των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Συνεπώς μιλάμε για αγώνες, για διεκδικήσεις, και όπως λέω συχνά, εάν δεν είσαι στο τραπέζι που λαμβάνονται οι αποφάσεις, είσαι στο μενού του τραπεζιού. Για αυτό και “Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς” και “Τίποτα χωρίς εμάς”, και στην έρευνα».

Πηγή: news247.gr