Γάζα: Πόσο εύκολη είναι και πόσα χρόνια χρειάζονται για την ανοικοδόμησή της

Το επίπεδο καταστροφής Γάζα φτάνει πλέον το 84%, ενώ σε ορισμένες περιοχές αγγίζει ακόμη και το 92%

Μια πόλη φάντασμα είναι πλέον η Γάζα η οποία βρίσκεται στο χείλος της ολοκληρωτικής καταστροφής μετά τις αλλεπάλληλες επιθέσεις που δέχθηκε στον πόλεμο που της κήρυξε το Ισραήλ.

Καθώς χιλιάδες κάτοικοι της Γάζας επέστρεψαν στις γειτονιές τους μετά την κατάπαυση του πυρός, πολλοί γνώριζαν ήδη πως τα σπίτια τους είχαν μετατραπεί σε ερείπια. Η προοπτική ανοικοδόμησης σπιτιών, επιχειρήσεων και όλων των θεσμών και υπηρεσιών που είναι απαραίτητες για την επιστροφή σε μια φυσιολογική ζωή στη Γάζα είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εκτιμά ότι οι ζημιές ανέρχονται σε 70 δισεκατομμύρια δολάρια. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Αντρέας Κριγκ, ειδικός σε θέματα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή από το King’s College του Λονδίνου, «είναι χειρότερο από το να ξεκινάς από το μηδέν – εδώ δεν ξεκινάς στην άμμο, ξεκινάς μέσα στα ερείπια».

Το επίπεδο καταστροφής στη Λωρίδα της Γάζας φτάνει πλέον το 84%, ενώ σε ορισμένες περιοχές, όπως η πόλη της Γάζας, αγγίζει ακόμη και το 92%, σύμφωνα με τον Γιάκο Σιλιέρς, ειδικό αντιπρόσωπο του Προγράμματος Ανάπτυξης του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους. Η έκταση των ζημιών έχει δημιουργήσει τεράστιες ποσότητες μπάζων, με εκτιμήσεις του BBC, βασισμένες σε πρόσφατα δορυφορικά δεδομένα, να υπολογίζουν πάνω από 60 εκατομμύρια τόνους συντριμμιών που πρέπει να απομακρυνθούν πριν αρχίσει οποιαδήποτε διαδικασία ανοικοδόμησης.

Η εκκαθάριση των ερειπίων: Το πρώτο βήμα για την ανοικοδόμηση

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Ελεύθερες η γυναίκα και η αδερφή του αρχηγού του κυκλώματος με εγγύηση 200.000 και 100.000 ευρώ αντίστοιχα

Τα εκατομμύρια τόνοι ερειπίων που καλύπτουν σήμερα τη Γάζα δεν αποτελούνται μόνο από τσιμέντο και μέταλλο, καθώς περιέχουν και ανθρώπινα λείψανα και βόμβες που δεν έχουν εκραγεί από τους βομβαρδισμούς. Το πρώην διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας JCB, Φίλιπ Μπουβεράτ, τονίζει πως «από ανθρωπιστική και ασφαλιστική σκοπιά, το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι να καταστούν ασφαλείς οι περιοχές που έχουν βομβαρδιστεί». Στη συνέχεια ακολουθεί μια διαδικασία διαλογής, διαχωρισμού και θραύσης των υλικών, ώστε να αφαιρεθούν πλαστικά και μέταλλα, ενώ το υπόλοιπο σκυρόδεμα μπορεί να ανακυκλωθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί. Αυτή η διαδικασία θα θέσει τα θεμέλια για την ανοικοδόμηση, ωστόσο η κατασκευή νέων κτιρίων θα απαιτήσει μαζική εισαγωγή υλικών.

Ο Μπουβεράτ επισημαίνει ότι «αυτό δεν μπορεί να γίνει με φορτηγά που διασχίζουν τα σύνορα. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να χτίσουμε ένα λιμάνι βαθέων υδάτων, ώστε να μπορούν να εισαχθούν χιλιάδες κοντέινερ με υλικά». Μόλις οι περιοχές εκκαθαριστούν, μπορεί να ξεκινήσει η αποκατάσταση βασικών υπηρεσιών όπως το νερό, η αποχέτευση και το ηλεκτρικό ρεύμα.

Στέγαση: Εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες κατεστραμμένες

Δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν την εκτεταμένη καταστροφή στη συνοικία Σεΐχ Ραντουάν, στα βορειοανατολικά της πόλης της Γάζας. Τον Αύγουστο, πριν από την είσοδο των ισραηλινών δυνάμεων του IDF, η περιοχή, την οποία ο στρατός χαρακτήρισε ως το «τελευταίο οχυρό» της Χαμάς, φαινόταν σε μεγάλο βαθμό ανέπαφη. Ωστόσο, μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ολόκληρα τμήματα της γειτονιάς είχαν ισοπεδωθεί, καθώς ο IDF εγκαθίδρυσε εκεί στρατιωτική βάση.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το δορυφορικό κέντρο του ΟΗΕ Unosat εκτιμά ότι συνολικά 282.904 σπίτια και διαμερίσματα στη Γάζα έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Οι αριθμοί αυτοί θεωρούνται συγκρατημένοι, καθώς δεν περιλαμβάνουν τις πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην πόλη της Γάζας και την καταστροφή στο Σεΐχ Ραντουάν.

Η ανάλυση δείχνει πως ο ρυθμός καταστροφής κατοικιών αυξήθηκε δραματικά στα μέσα του 2024, συμπίπτοντας με τις επιχειρήσεις του IDF στη Ράφα, που άφησαν μεγάλο μέρος της πόλης σε ερείπια. Ένα ακόμα κύμα καταστροφών σημειώθηκε κατά την κατοχή της Γάζας. Ο Δήμος της πόλης της Γάζας, που διοικείται από τη Χαμάς, ανακοίνωσε ότι το 90% των δρόμων της έχει υποστεί ζημιές.

Σύμφωνα με τη Σέλι Κάλμπερτσον, ανώτερη ερευνήτρια πολιτικής στο αμερικανικό think tank RAND Corporation, η ανοικοδόμηση της στέγασης στη Γάζα «θα μπορούσε να διαρκέσει δεκαετίες». Όπως εξηγεί, «μετά τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς το 2014 και το 2021, η ανοικοδόμηση ήταν αργή επειδή το Ισραήλ δεν επέτρεπε την είσοδο μεγάλων ποσοτήτων οικοδομικών υλικών λόγω της πιθανής διπλής χρήσης τους». Προσθέτει ότι «αν η ανοικοδόμηση γίνει τώρα με τον ίδιο τρόπο όπως τότε, θα χρειαστούν 80 χρόνια. Με σωστό σχεδιασμό, όμως, μπορεί να διαρκέσει λιγότερο. Καλός σχεδιασμός σημαίνει τη δημιουργία καταυλισμών που μπορούν να μετατραπούν σε γειτονιές και τη βοήθεια στους ανθρώπους να επιστρέψουν και να ανακατασκευάσουν τα κατεστραμμένα σπίτια τους».

Ενέργεια: Ένα δίκτυο στο χείλος της κατάρρευσης

Το ηλεκτρικό δίκτυο της Γάζας ήταν ήδη προβληματικό πριν από τον πόλεμο, με συχνές διακοπές ρεύματος και περιορισμένες ώρες ηλεκτροδότησης για τους κατοίκους. Παραδοσιακά, η Γάζα αντλούσε την περισσότερη ηλεκτρική της ενέργεια από γραμμές που τη συνέδεαν με το Ισραήλ και από το πετρελαιοκίνητο Ηλεκτροπαραγωγικό Εργοστάσιο της Γάζας, ενώ τα τελευταία χρόνια είχαν προστεθεί και ηλιακοί συλλέκτες σε στέγες και δημόσια κτίρια.

Από τις 11 Οκτωβρίου 2023, η περιοχή βιώνει σχεδόν πλήρες μπλακ άουτ μετά τη διακοπή της ηλεκτροδότησης από το Ισραήλ, με εξαίρεση μια απευθείας τροφοδοσία στο εργοστάσιο αφαλάτωσης του Νότιου Τομέα, το οποίο παρέχει πόσιμο νερό. Η σύνδεση αυτή αποκαταστάθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2024, διεκόπη ξανά στις 9 Μαρτίου 2025, και στη συνέχεια επανενεργοποιήθηκε. Το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας παραμένει εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης καυσίμων, ενώ οι ηλιακές εγκαταστάσεις έχουν υποστεί εκτεταμένες ζημιές.

Με το δίκτυο σχεδόν κατεστραμμένο, οι βασικές υπηρεσίες εξαρτώνται από γεννήτριες ντίζελ και τα εναπομείναντα φωτοβολταϊκά. Κοινή έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ από τις αρχές του 2025 εκτιμά ότι πάνω από 80% των υποδομών παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας έχουν καταστραφεί ή δεν λειτουργούν, με το κόστος των ζημιών να ξεπερνά τα 494 εκατομμύρια δολάρια.

Η Εταιρεία Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας της Γάζας (Gedco), υπεύθυνη για τη διαχείριση του ηλεκτρισμού σε όλη τη Λωρίδα, αναφέρει ότι το 70% των κτιρίων και εγκαταστάσεών της έχει καταστραφεί από τον Οκτώβριο του 2023. Στα τέλη του περασμένου μήνα, επιβεβαιώθηκε μέσω βίντεο ότι τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας δέχτηκαν πλήγμα. Σε ανακοίνωσή της, η Gedco ανέφερε ότι η επίθεση «επηρέασε άμεσα την ικανότητα της εταιρείας να διαχειρίζεται τις διοικητικές και τεχνικές της λειτουργίες».

Ύδρευση και αποχέτευση: Ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία

Η πρόσβαση σε καθαρό νερό αποτελεί άμεση ανάγκη για τους κατοίκους της Γάζας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Unicef, πάνω από 70% των 600 εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης στη Λωρίδα έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί από τις 7 Οκτωβρίου 2023. Μετά την πρόσφατη ανακοίνωση της εκεχειρίας, Ισραηλινοί στρατιώτες φωτογραφήθηκαν μπροστά σε εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων στη Γάζα, το οποίο είχε πυρποληθεί λίγο πριν την αποχώρησή τους από την περιοχή.

Η επεξεργασία λυμάτων είναι κρίσιμη για την αποτροπή της συσσώρευσης αποβλήτων και την πρόληψη ασθενειών. Γιατροί αναφέρουν ότι η Γάζα αντιμετωπίζει υψηλά ποσοστά διαρροϊκών νοσημάτων που μπορεί να είναι θανατηφόρα για τα παιδιά, καθώς και κίνδυνο εμφάνισης χολέρας σε ορισμένες περιοχές. Σε δορυφορικές εικόνες διακρίνεται ζημιά στους βιοπύργους του εργοστασίου λυμάτων Σεΐχ Εζλίν, οι οποίοι αποτελούν τα κύρια συστήματα επεξεργασίας αποβλήτων.

Πηγή: newsbeast.gr