Γιατί ο πλανήτης Άρης είναι κόκκινος -Ο λόγος αποκαλύφθηκε

Αποκαλύφθηκε ο λόγος που ο πλανήτης Άρης είναι κόκκινος. Ποιος είναι αυτός

Ο πλανήτης Άρης είναι εύκολα αναγνωρίσιμος στον νυχτερινό ουρανό από την έντονη κόκκινη απόχρωση του, που μας δίνει τη δυνατότητα να τον θαυμάσουμε από μακριά.

Χάρη στον στόλο των διαστημικών σκαφών που έχουν μελετήσει τον πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες, γνωρίζουμε ότι αυτό το κόκκινο χρώμα οφείλεται στα σκουριασμένα ορυκτά σιδήρου στη σκόνη. Δηλαδή, ο σίδηρος που είναι στα πετρώματα του Άρη έχει αντιδράσει σε κάποιο χρονικό σημείο με το υγρό νερό ή το νερό και το οξυγόνο στον αέρα, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που σχηματίζεται η σκουριά στη Γη.

Εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, αυτό το σκουριασμένο υλικό –το οξείδιο του σιδήρου– έχει διασπαστεί σε σκόνη και εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη από τους ανέμους, μια διαδικασία που συνεχίζεται σήμερα.

Αλλά τα οξείδια του σιδήρου έρχονται σε πολλές μορφές και η ακριβής χημεία της σκουριάς στον πλανήτη Άρη έχει συζητηθεί έντονα καθώς ο τρόπος με τον οποίο σχηματίστηκε αποτελεί ένα παράθυρο στις περιβαλλοντικές συνθήκες του πλανήτη εκείνη την εποχή. Και στενά συνδεδεμένο με αυτό είναι το ερώτημα εάν ο Άρης ήταν ποτέ κατοικήσιμος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Στο Ηράκλειο ο Μανώλης Γραφάκος – Στα «κάγκελα» οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα με φόντο την καύση των απορριμμάτων

Προηγούμενες μελέτες του συστατικού οξειδίου του σιδήρου της σκόνης του Άρη που βασίστηκαν μόνο σε παρατηρήσεις διαστημικών σκαφών δεν βρήκαν στοιχεία για νερό που περιέχεται σε αυτό. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτός ο συγκεκριμένος τύπος οξειδίου του σιδήρου πρέπει να είναι αιματίτης, που σχηματίζεται υπό συνθήκες ξηρής επιφάνειας μέσω αντιδράσεων με την ατμόσφαιρα του Άρη για δισεκατομμύρια χρόνια – μετά την πρώιμη υγρή περίοδο του Άρη.

Έχει αλλάξει ριζικά η κατανόησή μας για το γιατί ο πλανήτης Άρης είναι κόκκινος

Ωστόσο, νέα ανάλυση παρατηρήσεων από διαστημόπλοια σε συνδυασμό με καινοτόμες εργαστηριακές τεχνικές δείχνει ότι το κόκκινο χρώμα του Άρη ταιριάζει καλύτερα με οξείδια του σιδήρου που περιέχουν νερό, γνωστά ως φεριϋδρίτης.

Ο φερριϋδρίτης συνήθως σχηματίζεται γρήγορα παρουσία κρύου νερού και έτσι πρέπει να σχηματίστηκε όταν ο Άρης είχε ακόμα νερό στην επιφάνειά του. Ο φερριϋδρίτης έχει διατηρήσει την υδαρή υπογραφή του μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι έχει γίνει σκόνη και εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη από τον σχηματισμό του.

«Προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε ένα αντίγραφο αρειανής σκόνης στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας διαφορετικούς τύπους οξειδίου του σιδήρου. Βρήκαμε ότι ο φερριϋδρίτης αναμεμειγμένος με βασάλτη, ένα ηφαιστειακό πέτρωμα, ταιριάζει καλύτερα με τα ορυκτά που βλέπουν τα διαστημόπλοια στον Άρη», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Adomas Valantinas, μεταδιδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Brown στις ΗΠΑ, που στο παρελθόν εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης στην Ελβετία, όπου ξεκίνησε την εργασία του με τα δεδομένα του Trace Gas Orbiter (TGO) της ESA.

«Ο Άρης είναι ακόμα ο Κόκκινος Πλανήτης. Απλώς έχει αλλάξει ριζικά η κατανόησή μας για το γιατί ο Άρης είναι κόκκινος. Η κύρια συνέπεια είναι ότι επειδή ο φερριϋδρίτης θα μπορούσε να έχει σχηματιστεί μόνο όταν υπήρχε ακόμη νερό στην επιφάνεια, ο Άρης σκούριασε νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Επιπλέον, ο φερριϋδρίτης παραμένει σταθερός υπό τις σημερινές συνθήκες στον Άρη».

Άλλες μελέτες έχουν προτείνει επίσης ότι ο φερριϋδρίτης μπορεί να υπάρχει στην σκόνη του Άρη, αλλά ο Adomas και οι συνεργάτες του έχουν παράσχει την πρώτη ολοκληρωμένη απόδειξη μέσω του μοναδικού συνδυασμού δεδομένων διαστημικής αποστολής και νέων εργαστηριακών πειραμάτων.

Δημιούργησαν το αντίγραφο της αρειανής σκόνης χρησιμοποιώντας μια προηγμένη μηχανή μύλου για να επιτύχουν το ρεαλιστικό μέγεθος κόκκων σκόνης που ισοδυναμεί με το 1/100 της ανθρώπινης τρίχας. Στη συνέχεια ανέλυσαν τα δείγματά τους χρησιμοποιώντας τις ίδιες τεχνικές με τα διαστημόπλοια σε τροχιά, προκειμένου να κάνουν μια άμεση σύγκριση, καταλήγοντας τελικά στο συμπέρασμα ότι ο φεριϋδρίτης αποτελεί την καλύτερη αντιστοιχία.

«Αυτή η μελέτη είναι το αποτέλεσμα των συμπληρωματικών συνόλων δεδομένων από τον στόλο των διεθνών αποστολών που εξερευνούν τον Άρη από τροχιά και σε επίπεδο εδάφους», λέει ο Colin Wilson, επιστήμονας του έργου TGO και Mars Express της ESA.

Η ανάλυση της ορυκτολογίας της σκόνης από το Mars Express βοήθησε να αποδειχθεί ότι ακόμη και οι περιοχές του πλανήτη με υψηλή συγκέντρωση σκόνης περιέχουν ορυκτά πλούσια σε νερό.

Και χάρη στη μοναδική τροχιά του TGO που του επιτρέπει να βλέπει την ίδια περιοχή κάτω από διαφορετικές συνθήκες και γωνίες φωτισμού, η ομάδα θα μπορούσε να λύσει το μυστήριο γύρω το μέγεθος και τη σύνθεση των σωματιδίων, κάτι που είναι απαραίτητο για την αναδημιουργία του σωστού μεγέθους σκόνης στο εργαστήριο.

Τα δεδομένα από το Mars Reconnaissance Orbiter της NASA, μαζί με τις επιτόπιες μετρήσεις από τα rovers Curiosity, Pathfinder και Opportunity της NASA, βοήθησαν επίσης να ενισχυθεί η υπόθεση για τον φερριϋδρίτη.

«Περιμένουμε με ανυπομονησία τα αποτελέσματα από επερχόμενες αποστολές όπως το ρόβερ Rosalind Franklin της ESA και το Mars Sample Return της NASA-ESA, που θα μας επιτρέψουν να διερευνήσουμε βαθύτερα τι κάνει τον Άρη κόκκινο», προσθέτει ο Colin.

«Μερικά από τα δείγματα που έχουν ήδη συλλεχθεί από το ρόβερ Perseverance της NASA και αναμένουν επιστροφή στη Γη περιλαμβάνουν σκόνη. Μόλις φέρουμε αυτά τα πολύτιμα δείγματα στο εργαστήριο, θα είμαστε σε θέση να μετρήσουμε ακριβώς πόσο φερριϋδρίτη περιέχει η σκόνη και τι σημαίνει αυτό για την κατανόησή μας για την ιστορία του νερού – και της δυνατότητας για ζωή – στον Άρη».

Πηγή:Πηγή: ESA (European Space Agency)/ iefimerida.gr