Γραμβούσα: To νησάκι στη Δυτική Κρήτη με τα καταγάλανα νερά

Ένα μέρος για την απόλυτη ηρεμία και χαλάρωση

Η Κρήτη είναι ένας τόπος εξαιρετικής ομορφιάς που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η δημοφιλία της οφείλεται, μεταξύ άλλων, στις παραλίες με τα υπέροχα νερά και τη μοναδική τους αίσθηση, καθώς και στα σημαντικά μνημεία ιστορικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Ένα σημείο στη Δυτική Κρήτη που συνδυάζει όλα αυτά είναι η Γραμβούσα με το κάστρο της.

Στο δυτικό άκρο της Κρήτης, κοντά στην πασίγνωστη παραλία του Μπάλου και απέναντι από το ακρωτήριο Γραμβούσα, βρίσκονται δύο μικρά νησάκια: η Άγρια Γραμβούσα και η Ήμερη Γραμβούσα.

Από τα δύο, η Ήμερη προσελκύει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών. Ένας λόγος είναι η παραλία με τα γαλάζια νερά και τα βότσαλα, καθώς και το κουφάρι ενός πλοίου που ναυάγησε το 1968 και αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό σημείο και φωτογραφικό αξιοθέατο. Ο σημαντικότερος όμως λόγος είναι το κάστρο που δεσπόζει στο ύψωμα και είναι ορατό από την ακτή. Αξίζει να ανεβείτε ως εκεί, να περιηγηθείτε στο οικοδόμημα και να απολαύσετε την εκπληκτική θέα προς τη λιμνοθάλασσα του Μπάλου και τις γύρω ακτές.

Το κάστρο χτίστηκε πάνω σε απότομο ύψωμα 137 μέτρων με σκοπό την προστασία του μικρού φυσικού λιμανιού που σχηματίζεται στην περιοχή. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1584 και αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου οχύρωσης της Κρήτης κατά την Ύστερη Ενετοκρατία. Σχεδιάστηκε από τον Λατίνο Ορσίνι, μηχανικό και στρατιωτικό διοικητή της Κρήτης, ο οποίος συμμετείχε και στην κατασκευή άλλων οχυρωματικών έργων στο νησί, όπως το φρούριο της Σπιναλόγκας.

Το κάστρο της Γραμβούσας έχει ακανόνιστο τρίπλευρο σχήμα. Στις τρεις πλευρές του υψώνονται τείχη και προμαχώνες, ενώ στη βόρεια πλευρά η προστασία εξασφαλίζεται από τα απροσπέλαστα βράχια. Η είσοδος στο φρούριο γινόταν μέσω θολωτής στοάς, η οποία οδηγούσε σε κεκλιμένο επίπεδο. Στο εσωτερικό του διατηρούνται δύο μεγάλες δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού. Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση του κάστρου παραμένει ικανοποιητική, καθώς σώζονται ακόμη ένας ναός και η πυριτιδαποθήκη, ενώ διακρίνονται τα θεμέλια των χώρων που στέγαζαν τους στρατώνες, το διοικητήριο και άλλες εγκαταστάσεις.

Η ιστορία του φρουρίου αντανακλά την ταραχώδη πορεία της Κρήτης ανά τους αιώνες. Λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, το κάστρο υπέστη σοβαρή ζημιά από κεραυνό που έπληξε την πυριτιδαποθήκη. Ανακατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1690 με περιορισμένες διαφοροποιήσεις, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές. Το 1669, με την κατάληψη του νησιού από τους Οθωμανούς, οι Βενετοί διατήρησαν για ένα διάστημα τον έλεγχο σε τρία φρούρια: της Σπιναλόγκας, της Σούδας και της Γραμβούσας. Τελικά, το 1692 οι Οθωμανοί κατέλαβαν τη Γραμβούσα, όχι με όπλα αλλά δωροδοκώντας τον Ενετό φρούραρχο.

Τα πράγματα κύλησαν ήσυχα για περισσότερο από έναν αιώνα, μέχρι που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση το 1821. Στις 2 Αυγούστου 1824 Σφακιανοί κατέλαβαν τη Γραμβούσα και το νησί έγινε το πρώτο τμήμα κρητικής γης που απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς. Το κάστρο, για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια, αποτέλεσε ορμητήριο για περίπου 3.000 Κρητικούς αγωνιστές. Σύντομα, όμως, οι επαναστάτες αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα εφοδιασμού και στράφηκαν στην πειρατεία, μια κατάσταση που διήρκεσε έως το 1828. Τότε, αγγλικές και γαλλικές δυνάμεις, σε συνεννόηση με τον πρώτο κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια, αποφάσισαν να απομακρύνουν τους πειρατές.

Το 1830, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, η Κρήτη δεν συμπεριλήφθηκε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αλλά παραχωρήθηκε στην κυριαρχία του αντιβασιλέα της Αιγύπτου, Μεχμέτ Αλή. Έκτοτε το κάστρο εγκαταλείφθηκε, καθώς δεν εξυπηρετούσε πλέον στρατιωτικούς σκοπούς.

Σήμερα, η Ήμερη Γραμβούσα είναι προσβάσιμη με ιδιωτικό σκάφος αλλά και με ημερήσιες τουριστικές κρουαζιέρες που ξεκινούν από τον Κίσσαμο και επισκέπτονται τη Γραμβούσα, τον Μπάλο και άλλες παραλίες του δυτικού άκρου της Κρήτης. Το βέβαιο είναι ότι η επίσκεψη στη Γραμβούσα και το κάστρο της συγκαταλέγεται στις εμπειρίες που κανείς δεν πρέπει να χάσει όταν βρεθεί σε αυτή την πλευρά της Μεγαλονήσου.

Μερικά tips και πληροφορίες για διακοπές στην περιοχή

-Ο Κίσσαμος, από όπου ξεκινούν τα καραβάκια για τη Γραμβούσα, απέχει περίπου 38 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων, 100 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 174 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο.

-Σε αυτή την πλευρά της Κρήτης συναντά κανείς μερικές από τις ομορφότερες και διασημότερες παραλίες της Ελλάδας, όπως ο Μπάλος και τα Φαλάσαρνα.

-Η ευρύτερη περιοχή των Χανίων θεωρείται κοιτίδα μερικών από τις πιο χαρακτηριστικές γεύσεις της κρητικής κουζίνας, όπως η στάκα.

-Στον νομό Χανίων βρίσκεται επίσης η μοναδική φυσική λίμνη της Κρήτης, η Λίμνη Κουρνά, η οποία αποτελεί σπάνιο οικοσύστημα και αγαπημένο προορισμό για οικογενειακές εξορμήσεις.

Με πληροφορίες του travel.gr