Ηράκλειο: Οι «στοιχειωμένοι» Μύλοι που προμήθευαν με αλεύρι όλη την Κρήτη και οι εικόνες ντροπής-Δείτε φωτογραφίες

Σε πλήρη εγκατάλειψη και απαξίωση ο περίφημοι Μύλοι  Καστρινάκη στην «καρδιά» του Ηρακλείου 

Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης

Φωτογραφίες: Δημήτρης Δαμουλάκης

Εικόνες ντροπής συναντά κανείς  σήμερα στους  περίφημους Μύλους Καστρινάκη, στο κέντρο του Ηρακλείου, που κάποτε προμήθευαν με αλεύρι όλη την Κρήτη και τώρα μοιάζουν… «στοιχειωμένοι , παραδομένοι πλήρως στην εγκατάλειψη  αλλά και στην ασυνειδησία κάποιων που τους έχουν μετατρέψει σε …σκουπιδότοπο!

Αν και αποτελεί ένα βιομηχανικό κτήριο-ορόσημο για το Ηράκλειο, αν και έχει κηρυχθεί διατηρητέο βιομηχανικό μνημείο, ο περίφημος αλευρόμυλος Καστρινάκη , μέσα στο πρώην πάρκινγκ της ΔΕΠΤΑΗ, δίπλα ακριβώς στην Πύλη του Αγίου Γεωργίου, σήμερα αποτελεί ένα χώρο όχι τιμής αλλά ντροπής για την πόλη.

Το σκηνικό που κατέγραψε το cretaone.gr ,πραγματοποιώντας  αυτοψία  στον χώρο, μοιάζει πραγματικά αποκαρδιωτικό. Ερειπωμένος, ο πάλαι ποτέ επιβλητικός μύλος μοιάζει να έχει στοιχειώσει. Στο εσωτερικό του, ότι έχει απομείνει δηλαδή, τα σκουπίδια κάνουν το δικό τους …πάρτυ!

Κάποιοι έχουν βρει κατά καιρούς ένα ιδιότυπο «καταφύγιο» εκεί, μη σεβόμενοι το μνημείο που άλλωστε δεν έχει σεβαστεί, διαχρονικά,  η ίδια η πόλη. Ένα ατελείωτο σκουπιδαριό. Τοίχοι, εσωτερικοί χώροι και προσόψεις πλήρως βανδαλισμένες. Στέγες αλλού διαλυμένες κι αλλού υπό κατάρρευση.

Και παντού μια παγερή σιωπή. Ο χρόνος στο σπουδαίο πρώην εργοστάσιο που κάποτε είχε τόση ζωή , μοιάζει να έχει «παγώσει». Η εκκωφαντική σιωπή σπάει μονάχα από το κράξιμο κάποιου κορακιού ή άλλου πουλιού. Ένα μεταφυσικό , θα έλεγε κανείς, σκηνικό μέσα στο χώρο του πρώην πάρκινγκ της ΔΕΠΤΑΗ , που έχει βυθιστεί εδώ και χρόνια, μετά το κλείσιμο του από το υπουργείο Πολιτισμού λόγω της επαφής με τα ενετικά τείχη, στην πλήρη εγκατάλειψη και υποβάθμιση.

Το μαρτυρούν άλλωστε οι μικρές διάσπαρτες χωματερές μέσα στον χώρο του πρώην πάρκινγκ, όπως επίσης και οι κατά σημεία καθιζήσεις, μαζί με μεγάλες λακκούβες που μοιάζουν σαν κρατήρες.

Κι αν το απόκοσμο σκηνικό του ερειπωμένου μύλου παγώνει την καρδιά, ο περίφημος αλευρόμυλος Καστρινάκη σου μιλά ακόμα στη ψυχή. «Λαβωμένος», περιφρονημένος στη λήθη , αλλά ταυτόχρονα περήφανος. Στέκει ακόμα εκεί πεισματικά αγέρωχος, περιμένοντας καρτερικά ίσως την αναστήλωση του !

Σε μια άλλη πόλη ίσως , θα είχαν σπεύσει εδώ και χρόνια οι φορείς να συνδράμουν, για την αναστήλωση ενός τέτοιου εμβληματικού βιομηχανικού κτηρίου που αποτελεί κομμάτι της ιστορίας του Ηρακλείου. Στο Ηράκλειο δυστυχώς καμία συζήτηση. Καμία σκέψη. Πριν από μήνες μονάχα είχε ακουστεί χαμηλόφωνα το όνομα του μύλου, υπό τη σκέψη , της αξιοποίησης του χώρου για να παρκάρουν οι επισκέπτες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου. Βέβαια , είναι να αναρωτιέται κανείς εύλογα. Με το σημερινό σκηνικό ντροπής, άραγε, θα ήθελε πραγματικά κανείς οι επισκέπτες προτού να επισκεφθούν το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο να αντικρύζουν τις θλιβερές εικόνες στο πρώην πάρκινγκ και στον μύλο Καστρινάκη;

Ο εμβληματικός μύλος που προμήθευε με αλεύρι όλη την Κρήτη 

Ο ερειπωμένος σήμερα αλευρόμυλος Καστρινάκη βρίσκεται δίπλα στην πύλη του Αγίου Γεωργίου κι έχει κριθεί διατηρητέο βιοτεχνικό μνημείο από το 1997.

Η ιστορία του πηγαίνει πίσω, στα τέλη του 19ου αιώνα. Το οικόπεδο αγοράστηκε από το Νικόλαο Καστρινάκη το 1896 και το 1904 κτίστηκε ο πρώτος αλευρόμυλος και οι φούρνοι.

Η βιομηχανική μονάδα κατασκευάστηκε εξαρχής για δύο χρήσεις. Η μία χρήση ήταν του φούρνου και η άλλη του πετρόμυλου, δηλαδή αλευρόμυλου με πέτρες. Το εργοστάσιο δούλεψε αρχικά με κινητήρια δύναμη την ατμομηχανή.

Το πρώτο αρχικό κτήριο ήταν ένα τυπικό ορθογώνιο βιομηχανικό κτήριο με όλα τα χαρακτηριστικά του βιοτεχνικού εργοστασίου της εποχής. Αργότερα χτίστηκε το δεύτερο μέρος, αλλά και η κατοικία των ιδιοκτητών, η οποία έχει κάποια ,νεοκλασικά στοιχεία τα οποία και το διαφοροποιούν από το εργοστάσιο. Το τρίτο συγκρότημα ήταν αυτό των αποθηκών και φούρνων.

Το 1927 ο μύλος εκσυγχρονίστηκε με τη μετατροπή του σε κυλινδρόμυλο και τον εξοπλισμό με τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα. Διαθέτοντας εντυπωσιακά, πρωτοποριακά για την τότε εποχή Ελβετικά μηχανήματα, ήταν από τους πλέον σύγχρονους αλευρόμυλους, όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο μύλος κατασχέθηκε από τους εισβολείς. Αρχικά από τους Ιταλούς και έπειτα από τους Γερμανούς. Οι Γερμανοί φρουρούσαν ανελλιπώς το μύλο, τους εργάτες.

Το 1953 προστέθηκαν αποθήκες και λειτούργησε  και μύλος για ζωοτροφές. Παρά τη νέα επέκταση που έγινε, το  εργοστάσιο δε μπόρεσε να ακολουθήσει την ιλιγγιώδη τεχνολογική ανάπτυξη και τον ανταγωνισμό. Το 1976 κηρύχτηκε πτώχευση. Και κάπου εκεί έπεσαν δυστυχώς οι τίτλοι τέλους για ένα εμβληματικό για το Ηράκλειο και την Κρήτη εργοστάσιο, που έκτοτε αναζητά  κάτι από την χαμένη του αίγλη, παραμένοντας αγέρωχο, μεταξύ βανδαλισμών, σκουπιδιών και αδιαφορίας…