Κρήτη: Όλο και λιγότερες μέρες διακοπών για τους τουρίστες στο νησί

Τι δείχνουν τα στοιχεία για την Κρήτη

Ο τουρισμός αποτελεί τη ναυαρχίδα της κρητικής οικονομίας και βασική πηγή εσόδων για το νησί, συμβάλλοντας σημαντικά στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανησυχητική τάση: η μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής των τουριστών, ένα φαινόμενο που επηρεάζει τόσο την Ελλάδα γενικότερα όσο και την Κρήτη ειδικότερα. Η εξέλιξη αυτή, αν και δεν έχει ακόμη δραματικές επιπτώσεις στις συνολικές αφίξεις, θέτει προκλήσεις για την ποιότητα και την προστιθέμενη αξία του τουριστικού προϊόντος.

Αναζητώντας και αναλύοντας στοιχεία της τελευταίας δεκαπενταετίας ανακύπτουν σημαντικά και ενδιαφέροντα δεδομένα. Σε εθνικό επίπεδο, η πτωτική τάση είναι ξεκάθαρη και καταγράφεται συστηματικά. Το τρίτο τρίμηνο του 2010, οι ταξιδιώτες στην Ελλάδα παρέμεναν κατά μέσο όρο 9,7 ημέρες. Το 2019, η διάρκεια αυτή μειώθηκε στις 7,4 ημέρες, συνεχίζοντας την πτώση σε 6,8 ημέρες το 2023 και σε 5,9 ημέρες το 2024. Αυτή η μείωση αφορά τόσο τους μεμονωμένους ταξιδιώτες (από 10,9 ημέρες το 2005 σε 6,2 ημέρες το 2024) όσο και εκείνους που ταξιδεύουν με οργανωμένα πακέτα (από 9,9 ημέρες σε 5,4 ημέρες), με την τάση να είναι σταθερά πτωτική.

Τα στοιχεία για την Κρήτη

Για την Κρήτη, η μέση διάρκεια παραμονής ανά επίσκεψη στην Περιφέρεια ήταν 8,3 διανυκτερεύσεις. Ενώ αυτό το ποσοστό είναι υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο των 6,3 διανυκτερεύσεων, η Κρήτη δεν μένει ανεπηρέαστη από την γενικότερη τάση. Συγκεκριμένα, οι διανυκτερεύσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κρήτη μειώθηκαν κατά 7,0% από 5,3 εκατομμύρια το 2016 σε 4,9 εκατομμύρια το 2019, παρόλο που ο αριθμός των επισκέψεων παρέμεινε σχετικά σταθερός. Αυτό υποδεικνύει μια μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής ανά επισκέπτη από αυτή την αγορά. Για τους Ιταλούς τουρίστες, η μέση διάρκεια παραμονής στην Κρήτη ήταν χαμηλότερη από τον περιφερειακό μέσο όρο των 8,3 διανυκτερεύσεων. Αντίθετα, οι Ολλανδοί τουρίστες το 2023 είχαν μέση διάρκεια παραμονής 8,5 διανυκτερεύσεις, ελαφρώς πάνω από τον περιφερειακό μέσο όρο της Κρήτης. Η Γερμανία παραμένει η πολυπληθέστερη κατηγορία επισκεπτών, με σημαντική αύξηση αφίξεων, και αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για την Κρήτη σε διανυκτερεύσεις.

Τα επίσημα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος είναι αδιάψευστα και αποτυπώνουν μια σταθερά πτωτική πορεία που εκτείνεται σε βάθος εικοσαετίας. Το 2005, ο μέσος ξένος τουρίστας απολάμβανε τις διακοπές του στη χώρα για 10,7 ημέρες. Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, το 2024, ο αριθμός αυτός έχει συρρικνωθεί δραματικά, φτάνοντας μόλις τις 5,9 ημέρες.

Η διολίσθηση αυτή δεν ήταν συγκυριακή, αλλά μια διαρκής πραγματικότητα με συγκεκριμένα ορόσημα. Το 2012 ήταν η χρονιά που ο μέσος όρος έσπασε για πρώτη φορά το ψυχολογικό φράγμα των 9 ημερών, πέφτοντας στις 8,44. Τέσσερα χρόνια μετά, το 2016, υποχώρησε κάτω από τις 7 ημέρες (6,9), για να φτάσει τελικά κάτω από τις 6 ημέρες το 2024. Η ανησυχία εντείνεται από το γεγονός ότι η τάση αυτή δεν περιορίζεται στις περιόδους χαμηλής κίνησης. Ακόμη και το τρίτο τρίμηνο του έτους, την καρδιά της καλοκαιρινής σεζόν, η πτώση είναι εμφανής: από 9,7 ημέρες παραμονής το 2010, μειώθηκε στις 7,4 το 2019 και κατέληξε στις 5,9 ημέρες το 2024. Η μείωση είναι καθολική, επηρεάζοντας τόσο τους μεμονωμένους ταξιδιώτες (από 10,9 ημέρες το 2005 σε 6,2 το 2024) όσο και εκείνους που επιλέγουν οργανωμένα πακέτα (από 9,9 σε 5,4 ημέρες).

Η ακρίβεια

Από την άλλη, δεν μπορούν να παραβλεφθούν οι αρνητικοί παράγοντες που λειτουργούν ως αντικίνητρα για διακοπές μεγαλύτερης διάρκειας. Η οικονομική κατάσταση στις χώρες προέλευσης των τουριστών παίζει τον ρόλο της, όμως το πιο κρίσιμο ζήτημα είναι η αύξηση των τιμών στην Ελλάδα. Πρόσφατη μελέτη της Eurobank (2024) συνδέει ευθέως το φαινόμενο με τη συνεχή μείωση της κατά κεφαλήν δαπάνης. Η μελέτη εκτιμά ότι η σχέση ποιότητας-τιμής (value for money) του ελληνικού τουρισμού έχει επιδεινωθεί. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και επισκέπτες με υψηλή οικονομική επιφάνεια είναι πιθανό να ξοδεύουν λιγότερα ή να παραμένουν λιγότερες ημέρες, θεωρώντας ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες δεν δικαιολογούν πλέον το κόστος. Επιπλέον, η μελέτη επικαλείται και τη μείωση της ικανοποίησης σε προορισμούς αιχμής λόγω του υπερτουρισμού: ο συνωστισμός, τα κυκλοφοριακά προβλήματα, η ρύπανση και η πτώση της ποιότητας των υπηρεσιών λόγω έλλειψης προσωπικού, υποβαθμίζουν την εμπειρία του επισκέπτη.

Freepik

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Στην εντατική 16χρονος μετά από τροχαίο

Ποιότητα και βιωσιμότητα: Η μελέτη της Eurobank

Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι σαφής: η μετάβαση από ένα μοντέλο που εστιάζει αποκλειστικά στον όγκο των αφίξεων σε ένα μοντέλο που δίνει έμφαση στην ποιότητα και στη βιωσιμότητα.

Η μελέτη της Eurobank καταλήγει στο ότι η ενίσχυση των επενδύσεων μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για την αντιστροφή της τάσης. Επενδύσεις σε υπηρεσίες εστίασης, αναβάθμιση καταλυμάτων και εμπλουτισμό των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων βελτιώνουν την εμπειρία του ταξιδιώτη, δίνοντάς του λόγους να παραμείνει περισσότερο. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, όπως οι μεταφορές, διευκολύνουν την πρόσβαση σε περισσότερους προορισμούς, ενθαρρύνοντας τις πολυήμερες περιηγήσεις ανά τη χώρα.

Η Ελλάδα καλείται να αποφασίσει αν θα παραμείνει ένας προορισμός για γρήγορες, διερχόμενες επισκέψεις ή αν θα επενδύσει στρατηγικά ώστε να ξαναγίνει ο τόπος όπου οι επισκέπτες επιλέγουν να μείνουν, να ξοδέψουν και, τελικά, να ζήσουν μια ολοκληρωμένη ταξιδιωτική εμπειρία.