Μάνος Κατράκης: Σαν σήμερα 14 Αυγούστου γεννήθηκε ο σπουδαίος Χανιώτης ηθοποιός

Το βίντεο – αφιέρωμα της Φίνος Φιλμ

Σαν σήμερα, 14 Αυγούστου του 1908, γεννήθηκε στο Καστέλι Κισσάμου ο Μάνος Κατράκης, ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς που ανέδειξε ποτέ η Ελλάδα.

Ένας άντρας με ατσάλινη φωνή και βλέμμα που διαπερνούσε θεατές και θεατρικά σανίδια. Ο Κατράκης δεν ήταν απλώς ηθοποιός, ήταν σύμβολο. Και με αφορμή τη σημερινή ημέρα, θυμόμαστε τη ζωή, την πορεία και την πολιτιστική κληρονομιά που άφησε πίσω του.

Με αφορμή την επέτειο γέννησής του η Φίνος Φιλμ έκανε μια ανάρτηση στην οποία αναφέρει:

«Μάνος Κατράκης, ένας από τους μεγάλους. Με επιβλητική φυσιογνωμία, καθαρή και στεντόρεια φωνή, αριστοκρατικό αέρα και ερμηνείες βαθιάς δύναμης και ευαισθησίας, ο Μάνος Κατράκης υπηρέτησε τον πολιτισμό ποικιλοτρόπως και κέρδισε το πλατύ κοινό αλλά και τον πιο απαιτητικό κριτικό. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1908 και τον θυμόμαστε μέσα από ξεχωριστές του στιγμές στην Φίνος Φιλμ» αναφέρεται στη λεζάντα.

Ο Μάνος Κατράκης ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά του εμπόρου Χαράλαμπου Κατράκη και της Ειρήνης. Πριν συμπληρώσει τα 10 του χρόνια η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα καθώς οι δουλειές του πατέρα δεν πήγαιναν και τόσο καλά και θεώρησαν πως η πρωτεύουσα θα προσέφερε περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από την Κρήτη. Σε νεαρή ηλικία αναγκάστηκε να γίνει ο προστάτης της οικογένειας, καθώς ο πατέρας του έλειπε συνεχώς και ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιάννης ζούσε στην Αμερική.

Ο Κατράκης στα νεανικά του χρόνια έπαιζε ποδόσφαιρο στη θέση του σέντερ μπακ αρχικά στην ανεξάρτητη ομάδα του Κεραυνού Πολυγώνου και το 1925 μεταπήδησε στον Αθηναϊκό. Με τον Αθηναϊκό αγωνίστηκε στα πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ.Α το 1924–25, όπου η ομάδα τερμάτισε τρίτη στον όμιλό της, και την περίοδο 1925–26, όπου η ομάδα τερμάτισε έκτη.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Finos Film (@finosfilm_official)

Καριέρα

Ο Κατράκης εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε θεατρική σκηνή στην Αθήνα το 1927. Ο σκηνοθέτης Κώστας Λελούδας ενθουσιάστηκε από τη δυναμικότητά του. Έναν χρόνο μετά έπαιξε στην πρώτη ελληνική βουβή ταινία με τίτλο Το λάβαρο του ’21 (1928). Παράλληλα συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις τοπικών θιάσων, μεταξύ των οποίων ο Θίασος Νέων του Ανδρέα Παντόπουλου και ο θιάσος της Μαρίκας Κοτοπούλη. Το 1931 μπήκε στο Εθνικό Θέατρο.

Τη δεκαετία του 1930 γνωρίστηκε με τον μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο και έγιναν φίλοι. Από το 1933 έπαιξε κατά σειρά με τους θιάσους Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ, Βασίλη Αργυρόπουλου και Μαρίκας Κοτοπούλη μέχρι το 1935, όταν επαναπροσλήφθηκε από το Εθνικό Θέατρο.

Πόλεμος-Κατοχή-Αντίσταση-Εξορία

Ο Κατράκης συμμετείχε στο μέτωπο και νυμφεύτηκε δεύτερη φορά αλλά ξαναχώρισε. Επίσης, έχασε τα δίδυμα παιδιά του. Το 1943, όταν ανέλαβε πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών συνέβαλε στην ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Ο Κατράκης εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση. Η πεισματική άρνησή του να υπογράψει “δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών” οδήγησε σε διώξεις, βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη για σχεδόν επτά χρόνια. Η φιλία του και η κοινή πορεία με συναγωνιστές του, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τζαβαλάς Καρούσος και ο Γιάννης Χοντζέας, τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει τις δραματικές αυτές στιγμές. Ταυτόχρονα εμψύχωνε σύντροφους του στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη.

Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 επιστρέφει στην Αθήνα οριστικά, το μετεμφυλιακό κλίμα είναι βαρύ. Αναγκάζεται να εργαστεί ευκαιριακά (στο ραδιόφωνο στην αρχή) αλλά σιγά-σιγά έπαιρνε μικρούς ή μεγαλύτερους ρόλους στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Επαγγελματική καταξίωση

Το 1951-1952 διοργανώνει «ποιητικές απογευματινές» στο θέατρο Μουσούρη. Το 1952 πρωταγωνίστησε στον Προμηθέα του Αισχύλου με τον θυμελικό θίασο του Λίνου Καρζή σε Δελφούς και Αθήνα, όπου μετά την παράσταση δέχεται την έκφραση συγχαρητηρίων από τους βασιλείς. Ακολούθως πρωταγωνίστησε στον θίασο της Κοτοπούλη και το 1953 οργάνωσε δικό του θίασο. Από το 1954, εργαζόταν στο Θέατρο Αθηνών και από το επόμενο έτος, στο Εθνικό Λαϊκό Θέατρο.

Προσωπική ζωή και θάνατος

Νυμφεύτηκε σε ηλικία 25 ετών την, επίσης ηθοποιό, Άννα Λώρη, αλλά σύντομα χώρισαν.

Την περίοδο της Κατοχής παντρεύεται την Νένα Βρακοτσώλη, με την οποία είχε δεσμό πριν τον πόλεμο. Η γυναίκα του έμεινε έγκυος, αλλά οκτώ μηνών αποβάλλει και χάνει τα δίδυμά της.

Το 1954, μετά από μία θεατρική πρεμιέρα, γνώρισε την τρίτη σύζυγό του, Λίντα Άλμα.

Η συνεχής καταπόνηση του οργανισμού του του δημιούργησε με τον καιρό προβλήματα και η υγεία του εξασθένησε. Αρνήθηκε να ακολουθήσει αυστηρό πρόγραμμα θεραπείας, όντας καπνιστής. Έτσι, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας όπου πρωταγωνίστησε με τίτλο Ταξίδι στα Κύθηρα, απεβίωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 1984, σε ηλικία 76 ετών, λόγω καρκίνου του πνεύμονα. Μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν μέλος του ΚΚΕ. Κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.