Μάθημα στα σχολεία και στην Κρήτη το πως θα ξεχωρίζουν οι μαθητές τα fake news

Σκοπός είναι τα παιδιά να διαβάσουν, να ελέγξουν, να ψάξουν και να καταλάβουν τι μπορεί να πάθουν με ένα ψέμα

Πιλοτικό πρόγραμμα για την προστασία της νέας γενιάς από τα fake news και την εξάσκηση των μαθητών και των μαθητριών στον έλεγχο των ειδήσεων και των ψευδών πληροφοριών θα λειτουργήσει φέτος πιλοτικά σε τριάντα σχολεία, ανά τη χώρα όπως κι εδώ στην Κρήτη,  όπως ανακοίνωσαν ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης και η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη σε εκδήλωση με θέμα «καλλιεργώντας κριτικούς αναγνώστες», στο πλαίσιο της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Το πρόγραμμα «Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες» έχει ως στόχο του την καλλιέργεια ειδησεογραφικού γραμματισμού, κριτικής σκέψης και ψηφιακής υπευθυνότητας σε μαθητές 12-18 ετών. Για να επιτευχθεί θα πραγματοποιηθεί η σύνδεση ειδήσεων με μαθήματα όπως είναι η Ιστορία, η Κοινωνιολογία και η Γλώσσα. Παράλληλα, προβλέπεται η εμπλοκή μαθητών σε ρόλους ρεπόρτερ, συντακτών, φωτογράφων και δημιουργών πολυμεσικού περιεχομένου.

Η πρωτοβουλία θα τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή από τον Οκτώβριο του 2025 σε 30 Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καστοριά, Χανιά, Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο κ.ά.) και θα έχει διάρκεια 12 μηνών. Για την υλοποίησή της προβλέπεται η εκπαίδευση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των δημοσιογράφων που θα συμμετέχουν σε αυτή. Στο πλαίσιο του προγράμματος, μάλιστα, θα πραγματοποιηθούν διαδραστικά εργαστήρια με θεματικές όπως:

-Αναγνώριση και αντιμετώπιση fake news
-Κριτική χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στην ενημέρωση (πώς να εντοπίζονται λάθη, παραπλανητικές χρήσεις και αλγοριθμικές στρεβλώσεις)
-Προστασία προσωπικών δεδομένων και ψηφιακή ασφάλεια
-Κατανόηση δεοντολογίας ΜΜΕ και του ρόλου της δημοσιογραφίας.

Τον Ιούνιο του 2026, άλλωστε, θα διεξαχθεί Παγκόσμιο Συνέδριο στην Αθήνα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από διεθνή Πανεπιστήμια και Οργανισμούς, με στόχο να αναδειχθεί η Ελλάδα ως κόμβος στην εκπαίδευση ειδησεογραφικού γραμματισμού.

Η καινοτομία του προγράμματος έγκειται στο γεγονός, ότι για πρώτη φορά εφαρμόζεται στην Ελλάδα συστηματικό πρόγραμμα ειδησεογραφικής παιδείας, με συνδυασμό δημοσιογραφίας, τεχνητής νοημοσύνης και πολιτειακής αγωγής, το οποίο μεταξύ άλλων:

-Προσφέρει στους μαθητές πρακτικά εργαλεία για να σταθούν απέναντι στην υπερπληροφόρηση, στην αποφυγή ενημέρωσης και στους κινδύνους μη κριτικής χρήσης της AI.
-Υιοθετεί project-based learning με βιωματικές μεθόδους (παραγωγή podcasts, άρθρων, βίντεο, καμπανιών).
-Προάγει την ανάγνωση και ανάλυση του έντυπου και ψηφιακού Τύπου, ενισχύοντας την αναγνωσιμότητα και βιωσιμότητα του Τύπου.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο κ. Μαρινάκης επισήμανε ότι η σχετική ιδέα προέκυψε πριν από πολλούς μήνες σε συνεργασία με τον πρώην υπουργό Παιδείας και νυν Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, ενώ υλοποιείται σε συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, καθώς και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τον καθηγητή του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Νίκο Παναγιώτου.

Ο ίδιος τόνισε ότι η παραπληροφόρηση δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα αλλά μια κρίση και σχολίασε: «Είναι μια μάστιγα η οποία – αν δεν αντιδράσουμε όπως έχουμε καθήκον σε αυτά τα παιδιά και στα δικά μας παιδιά – θα κυριεύσει τους πάντες και τα πάντα. Δεν απειλείται το πολιτικό σύστημα μόνο από ένα ψέμα. Δεν απειλείται ένα κόμμα ή μια κυβέρνηση, απειλείται πολλές φορές η ίδια μας η καθημερινότητα. Μπορεί από ένα ψέμα να χάσουμε μέρος της περιουσίας μας, να απειληθεί η ζωή δικών μας ανθρώπων, να οδηγηθούμε σε μια λάθος απόφαση ζωής, τα παιδιά μας να κινδυνεύσουν πολύ σοβαρά.

Μπορεί από ένα ψέμα να κινδυνεύσει η χώρα. Σας θυμίζω την δήθεν νεκρή Μαρία στον Έβρο. Τα δήθεν φιλοδωρήματα που φορολογούσαμε. Σας θυμίζω το πιο τραγικό απ’ όλα, τα ψέματα που είπαν κάποιοι πάνω σε ένα πολύ τραγικό δυστύχημα, ό,τι πιο τραγικό, το δυστύχημα των Τεμπών, εκμεταλλευόμενοι και τον πόνο των συγγενών. Γιατί οδηγούμαστε στο να λέμε ότι αυτό είναι κρίση; Γιατί τα μέσα διάδοσης είναι εντελώς διαφορετικά».

Σχετικά με το πρόγραμμα ανέφερε ότι σκοπός του είναι να δώσει στα παιδιά τη δυνατότητα να διαβάσουν, να ελέγξουν, να ψάξουν και να καταλάβουν τι μπορεί να πάθουν με ένα ψέμα. «Τι θέλουμε να κάνουμε; Θέλουμε να πούμε σε αυτά τα παιδιά και σε εμάς τους γονείς, ότι η διασταύρωση μιας πληροφορίας, η κριτική σκέψη, δεν είναι μια συνταγή την οποία θέλει να μας μάθει ένας κακός δάσκαλος. Μπορεί να μας αλλάξει τη ζωή, μπορεί να μας βελτιώσει και μπορεί να μας προστατεύσει από πολλούς κινδύνους» πρόσθεσε. Για τη δική του αρμοδιότητα επισήμανε: «Έχω την τιμή, κάτι παραπάνω από δύο χρόνια πέραν από Υφυπουργός αρμόδιος για τα μέσα και τον Τύπο, να είμαι και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Είναι δύσκολο όντως στις δέκα ερωτήσεις που δέχεσαι, στις οκτώ-εννιά να είναι απαντήσεις σ’ ένα ψέμα, να απαντήσεις σε μια συκοφαντία. Αλλά είναι και τιμή».

Από την πλευρά της, η κ. Ζαχαράκη υπογράμμισε ότι το ζητούμενο της δράσης που θα ξεκινήσει πιλοτικά στα σχολεία είναι η ανάπτυξη της ελεύθερης και της κριτικής σκέψης της νέας γενιάς ώστε να ελέγξει όσα ακούγονται και γράφονται. «Η επαφή που έχουμε με το κινητό, με το τάμπλετ, γενικά με την οθόνη πολλές φορές μας έχει αποτρέψει από τη συγκέντρωση για να διαβάσουμε ένα ολόκληρο κείμενο ή να διαβάσουμε ένα βιβλίο» είπε και απευθυνόμενη στα παιδιά τόνισε: «Οι γονείς ή οι παππούδες σας διάβαζαν, έπιαναν το χαρτί, πήγαιναν από την αρχή μέχρι το τέλος, διάβαζαν το άρθρο, την είδηση, το βιβλίο, μπορούσαν να σκεφτούν να συνθέσουν σκέψεις και εν τέλει να φτάσουν σε ένα συμπέρασμα. Εμείς δεν λέμε ότι θα πετύχουμε μαγικά αυτό το πράγμα με ένα πιλοτικό πρόγραμμα. Καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στήνουν ένα πρόγραμμα το οποίο θα τρέξει για κάποιες ώρες μέσα στα σχολεία θα είναι σε 30 σχολεία φέτος και αν πάει καλά θα το αξιολογήσουμε, θα δούμε πώς πήγε το πρόγραμμα, θα πάει σε όλη την Ελλάδα. Θέλουμε να σας δώσουμε ένα ακόμη εργαλείο ουσιαστικό, δομημένο, συστηματικό, να έχετε από το λύκειο από το δημόσιο σχολείο ένα ακόμη εργαλείο».

«Είναι σημαντικό να είμαστε υποψιασμένοι, να έχουμε ανθεκτικότητα και να ξέρουμε ότι αυτό πρέπει να το ελέγξουμε. Ελπίζω να προσφέρουμε στα παιδιά κριτική σκέψη, επαναφορά της σχέσης με το διάβασμα, και μια καινούρια παράμετρο που κάνει εσάς μικρούς ρεπόρτερ και τους πιο αυστηρούς ελεγκτές όσων διακινούνται γύρω σας» συμπλήρωσε.

Την εκδήλωση παρακολούθησαν μαθητές και μαθήτριες από το 2ο Λύκειο Πυλαίας και το 1ο ΓΕΛ Ευόσμου.

πηγή: ΑΠΕ ΜΠΑ