Δύσκολα να υπάρχει ζωή σε εξωπλανήτη

«Ένας μακρινός πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από ένα αστέρι φέρει ενδείξεις ζωής»… ισχυρίστηκε μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ τον περασμένο Απρίλιο.

Η δήλωση αυτή πυροδότησε μια έντονη συζήτηση μεταξύ των αστρονόμων, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία αυτά ήταν πολύ ασαφή…

Σήμερα, μία ομάδα επιστημόνων της NASA πραγματοποίησε μια νέα σειρά ερευνών για τον πλανήτη K2-18b, 124 έτη φωτός μακριά από τη Γη… Οι παρατηρήσεις αυτές παρείχαν μια πιο καθαρή εικόνα του πλανήτη, επιβεβαιώνοντας την παρουσία νερού, ίσως ακόμη και ενός ωκεανού.

Αυτό όμως που δεν έχουν ακόμα εντοπίσει οι νέες έρευνες είναι η ύπαρξη ζωής στον πλανήτη.

Στην πρώτη μελέτη, η ομάδα του Κέιμπριτζ ισχυρίστηκε ότι ο πλανήτης K2-18b έχει ένα αέριο στην ατμόσφαιρά του που παράγεται μόνο από ζωντανούς οργανισμούς στη Γη, ωστόσο νεότερη έρευνα της NASA δεν βρήκε σημάδια αυτού του αερίου στην ατμόσφαιρά του πλανήτη.

Οι επιστήμονες της NASA υποστηρίζουν ότι ακόμη και αν το αέριο αυτό βρισκόταν στον πλανήτη K2-18b, θα μπορούσε να έχει σχηματιστεί απλά μέσω μιας χημικής αντίδρασης.

Αυτό που κάποτε φαινόταν σαν μια πολλά υποσχόμενη ένδειξη ζωής, σήμερα μπορεί να αποτελεί μια οφθαλμαπάτη…

«Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι ενδείξεις ζωής θα είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν, ανεξάρτητα από το είδος του πλανήτη για τον οποίο μιλάμε», δήλωσε ο Τζέκομπ Μπιν, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο.

Πρώιμες μελέτες σε τέτοιους εξωπλανήτες αποκάλυψαν ότι πολλοί από αυτούς είναι μεγαλύτεροι από τη Γη, αλλά μικρότεροι από τους γιγάντιους πλανήτες του εξωτερικού ηλιακού μας συστήματος.

Χωρίς λοιπόν να γνωρίζουν τις σαφείς τους αναλογίες, οι ερευνητές δυσκολεύτηκαν να φανταστούν αυτούς τους παράξενους εξωπλανήτες. Είναι φτιαγμένοι από αέριο ή μήπως είναι βραχώδεις κόσμοι με υγρούς ωκεανούς;

Τα πρώτα ευρήματα του τηλεσκοπίου

Από το 2022, οι αστρονόμοι έχουν στα χέρια τους ένα πολύ ισχυρό εργαλείο το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb, για να παρατηρούν αυτούς τους μακρινούς κόσμους.

Το 2023 και το 2024, η ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Cambridge με επικεφαλή τον Nikku Madhusudhan, πραγματοποίησε δύο παρατηρήσεις του εξωπλανήτη K2-18b.

Με βάση το μέγεθός του αλλά και κάποιων άλλων χαρακτηριστικών του, οι αστρονόμοι υποπτεύονται ότι ο K2-18 b μπορεί να είναι ένας κόσμος με έναν τεράστιο ωκεανό σε μορφή υγρού νερού με μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο.

Οι αστρονόμοι ανίχνευσαν κάποια σπάνια μόρια στην ατμόσφαιρα του πλανήτη με βάση τα μήκη κύματος του αστρικού φωτός που απορροφούν. Με αυτόν τον τρόπο οι ερευνητές του Κέιμπριτζ εντόπισαν στοιχεία DMS (διμεθυλοδισουλφιδίου – στοιχείο ζωής).

Πολλοί ερευνητές αμφισβήτησαν αυτόν τον ισχυρισμό και υποστήριξαν ότι η ύπαρξη αυτών των ενώσεων δεν συνιστά άμεση απόδειξη εξωγήινης βιολογικής δραστηριότητας, καθώς στη Γη οι ενώσεις αυτές παράγονται κυρίως από μικροοργανισμούς όπως το θαλάσσιο φυτοπλαγκτόν.

Ωστόσο, τόσο η επιστημονική ομάδα που έκανε την παρατήρηση όσο και ανεξάρτητοι αστρονόμοι τονίζουν πως χρειάζονται περαιτέρω στοιχεία για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

Τα νέα ευρήματα

Το 2024, στο Εργαστήριο Αεριώθησης της NASA, μια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο για να κάνει τέσσερις νέες παρατηρήσεις του πλανήτη K2-18b την ώρα που περνούσε μπροστά από το κόκκινο άστρο του.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέτασαν λεπτομερώς τα αποτελέσματα για να κατανοήσουν τη χημική σύνθεση του εξωπλανήτη. Τις τελευταίες εβδομάδες, συνεργάστηκαν με τον Δρ. Madhusudhan του Κέιμπριτζ για να αναλύσουν όλα τα ευρήματα του K2-18b που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, με σκοπό να αποκτήσουν μια πιο σαφή εικόνα του μυστήριου πλανήτη…

«Τώρα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο πλανήτης δεν έχει μόνο μεθάνιο στην ατμόσφαιρά του αλλά και διοξείδιο του άνθρακα», είπε o Δρ. Χου επικεφαλής της έρευνας της NASA.

Επιπλέον, οι παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι έως και το ήμισυ της μάζας του εξωπλανήτη αποτελείται από νερό.

«Αυτός είναι ένας κόσμος αρκετά πλούσιος σε νερό», ανέφερε ο Δρ. Χου.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για εξωγήινη ζωή

Ωστόσο η νέα μελέτη ίσως απογοητεύσει όσους ελπίζουν για εξωγήινη ζωή στον πλανήτη K2-18b.

«Η έρευνά μας δεν παρέχει καμία απόδειξη για ύπαρξη DMS», δήλωσε ο Δρ Χου. «Δεν νομίζουμε ότι έχουμε τέτοια ευρήματα».

Ίσως είναι πιθανό ο K2-18b να φιλοξενεί κάποια μόρια DMS, ωστόσο πρέπει να βρίσκονται σε πολύ χαμηλό επίπεδο για να ανιχνευθούν.

Σε έναν πλανήτη όπως ο K2-18b, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το DMS δεν αποτελεί αξιόπιστη ένδειξη ζωής.

«Ακόμα κι αν υπάρχει», είπε ο Δρ. Μπιν, αναφερόμενος στο DMS, «δεν αποδεικνύει αυτόματα την ύπαρξη ζωής».

Ο Δρ. Χου θεωρεί ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους εξωπλανήτες και ίσως ακόμη και να βρει μια πιθανή ένδειξη ζωής.

Αλλά πριν από αυτό, ο ίδιος επισημαίνει, πως όλοι επιστήμονες θα χρειαστεί να κατανοήσουν εις βάθος τις σημερινές παρατηρήσεις τους, για να κατανοήσουν το πόσο διαφέρουν οι εξωπλανήτες από τη Γη.

«Είναι πολύ δύσκολο», ανέφερε. «Αλλά είναι δυνητικά εφικτό».