NASA: Ανακαλύφθηκε ξεκάθαρο σημάδι ζωής στον Άρη (φωτογραφίες)

Μπροστά σε μια σημαντική ανακάλυψη βρίσκεται η NASA

Ένα σημαντικό δείγμα το οποίο αποτελεί σημάδι ζωής στον πλανήτη Άρη έφερε στο φως της δημοσιότητας η NASA.

Ενδείξεις αρχαίας ζωωής βλέπουν οι επιστήμονες πίσω από τα συναρπαστικά ευρήματα «κηλίδων λεοπάρδαλης» σε έναν βράχο από τον οποίο πήρε δείγμα το ρόβερ Perseverance στον Άρη πέρυσι, ανακοίνωσε η NASA την Τετάρτη (10/9).

«Μετά από έναν χρόνο ανασκόπησης, επέστρεψαν και είπαν, ακούστε, δεν μπορούμε να βρούμε άλλη εξήγηση», δήλωσε ο εκτελών χρέη Διοικητή της NASA, Σον Ντάφι, σύμφωνα με το CNN. «Άρα αυτό πολύ πιθανόν να είναι το πιο σαφές σημάδι ζωής που έχουμε βρει ποτέ στον Άρη, κάτι που είναι εξαιρετικά συναρπαστικό.»

Η ομάδα δημοσίευσε επίσης άρθρο με κριτές στο περιοδικό Nature σχετικά με την ανάλυση, αν και δηλώνουν ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη.

Το δείγμα, που ονομάζεται Sapphire Canyon, συλλέχθηκε από το ρόβερ Perseverance από βραχώδεις προεξοχές στις άκρες της κοιλάδας του ποταμού Νερέτβα Βάλλις, μια περιοχή που έχει σμιλευτεί από νερό που κάποτε έρρεε στον Κρατήρα Τζεζέρο πριν από περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Το ρόβερ προσγειώθηκε στον κρατήρα τον Φεβρουάριο του 2021 για να εξερευνήσει την αρχαία περιοχή της λίμνης, αναζητώντας βράχους που δημιουργήθηκαν ή τροποποιήθηκαν από νερό στον Άρη στο παρελθόν.

After a year of scientific scrutiny, a rock sample collected by the Perseverance rover has been confirmed to contain a potential biosignature. The sample is the best candidate so far to provide evidence of ancient microbial life on Mars. https://t.co/0BAO1dhMG8 pic.twitter.com/JsOXgrNDmY

— NASA Mars (@NASAMars) September 10, 2025

Το Perseverance έσκαψε το δείγμα από το Sapphire Canyon από έναν βραχώδη σχηματισμό σε σχήμα βέλους, ο οποίος ονομάζεται Cheyava Falls, τον Ιούλιο του 2024.

Παρά το γεγονός ότι το δείγμα βρίσκεται ασφαλισμένο μέσα σε ένα σωλήνα, εκατομμύρια μίλια μακριά στον Άρη, οι επιστήμονες συνεχίζουν να ενδιαφέρονται για τον βράχο λόγω της δυνατότητάς του να αποκαλύψει αν υπήρξε ποτέ μικροβιακή ζωή στον Άρη.

«Η ανακάλυψη ενός ενδεχόμενου βιολογικού αποτυπώματος, ή ενός χαρακτηριστικού που θα μπορούσε να είναι συμβατό με βιολογικές διαδικασίες, αλλά που απαιτεί περαιτέρω εργασία και μελέτη για να επιβεβαιωθεί η βιολογική του προέλευση, είναι κάτι που μοιραζόμαστε μαζί σας σήμερα και που προκύπτει από χρόνια σκληρής δουλειάς, αφοσίωσης και συνεργασίας μεταξύ περισσότερων από 1.000 επιστημόνων και μηχανικών στο (NASA) Jet Propulsion Laboratory και στους συνεργάτες μας σε όλη τη χώρα και διεθνώς», δήλωσε η Katie Stack Morgan, επιστήμονας του έργου Perseverance στο JPL, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Τετάρτη.

Λίγο μετά την ανακάλυψη του βράχου, μέλη της επιστημονικής ομάδας του Perseverance δήλωσαν ότι ήταν ακριβώς ο τύπος του βράχου που ήλπιζαν να βρουν. Η NASA είχε αρχικά μοιραστεί την ανακάλυψη του βράχου Cheyava Falls στα τέλη Ιουλίου 2024.

Η νέα ανακοίνωση της Τετάρτης είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας έρευνας με κριτές και της συλλογής περισσότερων δεδομένων, δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Joel Hurowitz, πλανητικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Stony Brook στη Νέα Υόρκη.

Η διαδικασία αναθεώρησης από ομοτίμους και η δημοσίευση είναι κρίσιμα βήματα στη διαδικασία της επιστήμης που επιτρέπουν στη NASA να διαθέσει τα δεδομένα της αποστολής και την ερμηνεία αυτών των δεδομένων από την επιστημονική ομάδα στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα για περαιτέρω μελέτη, δήλωσε η Lindsay Hays, ανώτερη επιστήμονας για την Έρευνα του Άρη στη Διεύθυνση Πλανητικής Επιστήμης της NASA.

«Ελπίζουμε ότι, τελικά, αυτό θα ακολουθηθεί από την επιστροφή αυτών των δειγμάτων στη Γη, όπου θα μπορούσαν να μελετηθούν σε επίγεια εργαστήρια», πρόσθεσε η Hays.

Το ρόβερ Perseverance εξέτασε την κοιλάδα του ποταμού μετά την ανακάλυψη του δείγματος για να κατανοήσει καλύτερα το περιβάλλον στο οποίο κατατέθηκαν οι βράχοι και να προσδιορίσει πώς μπορεί να σχηματίστηκαν τα σημάδια λεοπάρδαλης, δήλωσε ο Hurowitz.

Η κατανόηση του ακριβούς τρόπου με τον οποίο σχηματίστηκαν αυτά τα σημάδια — είτε μέσω γεωχημικών διαδικασιών που δεν απαιτούν ζωή, είτε λόγω της παρουσίας μικροβιακής ζωής — είναι ένα κρίσιμο βήμα για τον προσδιορισμό του αν ο βράχος περιέχει αποδείξεις για μια ενδεχόμενη βιολογική υπογραφή.

«Σήμερα, σας δείχνουμε πραγματικά πόσο πιο κοντά είμαστε να απαντήσουμε σε ένα από τα πιο βαθιά ερωτήματα της ανθρωπότητας, και αυτό είναι, αν είμαστε πραγματικά μόνοι στο σύμπαν;» δήλωσε η Nicky Fox, αναπληρώτρια διοικήτρια της Διεύθυνσης Επιστημονικών Αποστολών της NASA.

Τι έδειξε η εξέταση του Cheyava Falls για τη ζωή στον Άρη

Περισσότερα από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, η κοιλάδα του Νερέτβα (Neretva Vallis) θα ήταν γεμάτη με ποτάμια που έφερναν λάσπη, άμμο και χαλίκια στη λίμνη, είπε η Stack Morgan.

«Μέσα στον κρατήρα, αυτό το είδος ενεργητικού περιβάλλοντος πιθανότατα διακόπτεται από περιόδους ηρεμίας, όταν το νερό θα είχε ανασυρθεί, δημιουργώντας ένα σχετικά χαμηλής ενέργειας περιβάλλον λίμνης», πρόσθεσε η Stack Morgan.

Όταν το νερό τελικά εξαντλήθηκε, άφησε πίσω του το βραχώδες εξόγκωμα όπου βρέθηκε το Cheyava Falls, το οποίο ονομάστηκε Bright Angel, διατηρώντας ένα αρχείο για ένα «πιθανώς κατοικήσιμο περιβάλλον» στον Άρη, δήλωσε η Stack Morgan.

«Αυτοί οι πραγματικά αρχαίοι βράχοι μας παρέχουν το παράθυρο σε μια περίοδο χρόνου που δεν εκπροσωπείται ιδιαίτερα καλά στον πλανήτη μας, τη Γη, αλλά ήταν μια περίοδος κατά την οποία η ζωή αναδυόταν στη Γη και θα μπορούσε να είχε αναδυθεί και στον Άρη», πρόσθεσε.

Το Cheyava Falls, ονομάστηκε από έναν καταρράκτη του Grand Canyon και παρουσίασε μικρά μαύρα σημάδια, που ονομάστηκαν από την επιστημονική ομάδα του Perseverance «σπόροι παπαρούνας», καθώς και μεγαλύτερα που ονομάστηκαν «κηλίδες λεοπάρδαλης».

«Αυτά τα υφιστάμενα χαρακτηριστικά μας έδειξαν ότι κάτι πραγματικά ενδιαφέρον είχε συμβεί σε αυτούς τους βράχους, ότι κάποιες χημικές αντιδράσεις είχαν συμβεί την ώρα που κατατίθεντο», δήλωσε ο Hurowitz.

Το όργανο SHERLOC του ρόβερ, εντόπισε επίσης οργανικές ενώσεις στο βράχο.

Τα αποτελέσματα του SHERLOC ήταν ένας «σαφής δείκτης για την παρουσία οργανικής ύλης σε αυτή τη λάσπη», δήλωσε ο Hurowitz. Οργανικές ενώσεις βρέθηκαν επίσης σε μερικές άλλες τοποθεσίες στο σχηματισμό Bright Angel.

«Αυτό μας λέει ότι είχαμε μια σκουριασμένη κόκκινη λάσπη που κατατέθηκε παρουσία οργανικής ύλης», πρόσθεσε ο Hurowitz.

Στη Γη, αυτές οι οργανικές ενώσεις που βασίζονται στον άνθρακα είναι τα θεμέλια της ζωής. Η ποικιλία στα σημάδια του βράχου θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι αρχαίες χημικές αντιδράσεις που συνέβησαν μέσα σε αυτόν στήριξαν κάποτε μικροβιακούς οργανισμούς.

Οι λευκές φλέβες θειικού ασβεστίου παρέχουν σαφείς αποδείξεις ότι το νερό — ζωτικής σημασίας για τη ζωή — πέρασε κάποτε μέσα από το βράχο. Και τα ακανόνιστα σχήματα των σημείων λεοπάρδαλης, που εξετάστηκαν με το όργανο PIXL του ρόβερ, εντόπισαν σίδηρο και φωσφορικό άλας μέσα σε αυτά τα χαρακτηριστικά.

Η ομάδα παρατήρησε επίσης την πιθανή παρουσία αιματίτη ανάμεσα στις λευκές ζώνες θειικού ασβεστίου στον βράχο. Ο αιματίτης είναι ένα από τα ορυκτά που ευθύνονται για την χαρακτηριστική κόκκινη απόχρωση του Άρη. Οι κηλίδες λεοπάρδαλης ίσως σχηματίστηκαν όταν χημικές αντιδράσεις με τον αιματίτη μετέτρεψαν τον βράχο από κόκκινο σε λευκό, γεγονός που μπορεί να απελευθερώσει σίδηρο και φωσφορικό άλας και να προκαλέσει ενδεχομένως τον σχηματισμό των μαύρων δακτυλίων. Τέτοιες αντιδράσεις μπορούν επίσης να προσφέρουν πηγή ενέργειας για μικροοργανισμούς.

Τα χαρακτηριστικά αυτά πιθανόν να οφείλονται στην παρουσία φωσφορικού σιδήρου και θειικού σιδήρου, ή άλλων ορυκτών, σύμφωνα με τους ερευνητές. Συνήθως, αυτά τα ορυκτά σχηματίζονται σε περιβάλλοντα με χαμηλή θερμοκρασία και παρουσία νερού.

«Στη Γη, πράγματα όπως αυτά σχηματίζονται μερικές φορές σε ιζήματα όπου οι μικροοργανισμοί τρώνε οργανική ύλη και ‘αναπνέουν’ σκουριά και θειώδη», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Michael Tice, γεωβιολόγος και αστροβιολόγος στο τμήμα γεωλογίας και γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Texas A&M, σε δήλωσή του. «Η παρουσία τους στον Άρη εγείρει το ερώτημα: θα μπορούσαν παρόμοιες διαδικασίες να έχουν συμβεί εκεί;»

Οι αποδείξεις για ζωή στον Άρη

Στη μελέτη, οι συγγραφείς εξετάζουν δύο ενδεχόμενα σενάρια για το πώς σχηματίστηκαν τα χαρακτηριστικά του βράχου: λόγω της παρουσίας ζωής ή χωρίς αυτήν.

Ενώ είναι πιθανό ότι κάποια από τα χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να έχουν παραχθεί αυστηρά γεωχημικά λόγω αντιδράσεων μεταξύ οργανικής ύλης και σιδήρου, αυτή η διαδικασία συνήθως λειτουργεί μόνο σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες — κάτι που η ομάδα δεν παρατηρεί ως απόδειξη, δήλωσε ο Tice.

«Όλοι οι τρόποι που έχουμε για να εξετάσουμε αυτούς τους βράχους στο ρόβερ υποδεικνύουν ότι ποτέ δεν θερμάνθηκαν με τρόπο που θα μπορούσε να παράξει τις κηλίδες λεοπάρδαλης και τους σπόρους παπαρούνας», εξήγησε ο Tice. «Αν αυτό ισχύει, πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά την πιθανότητα ότι δημιουργήθηκαν από πλάσματα όπως βακτήρια που ζούσαν στη λάσπη σε μια λίμνη στον Άρη πριν από περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια χρόνια.»

Το Cheyava Falls μπορεί να ξεκίνησε ως ένα μείγμα κατατεθειμένης λάσπης και οργανικών ενώσεων που αργότερα σκλήρυναν για να γίνουν βράχος, σύμφωνα με την έρευνα. Αργότερα, το νερό ίσως πέρασε μέσα από ρωγμές στον βράχο, μεταφέροντας ορυκτά για να δημιουργήσει τις φλέβες ασβεστίου σουλφάτου και τα σημάδια λεοπάρδαλης.

«Το συναρπαστικό με αυτές τις ανακαλύψεις, αυτός ο συνδυασμός λάσπης και οργανικής ύλης που έχει αντιδράσει για να παραγάγει αυτά τα ορυκτά και αυτά τα χαρακτηριστικά, είναι ότι όταν βλέπουμε χαρακτηριστικά σαν αυτά, συχνά είναι το παραπροϊόν μικροβιακών μεταβολισμών που καταναλώνουν οργανική ύλη και παράγουν αυτά τα ορυκτά ως αποτέλεσμα αυτών των αντιδράσεων», δήλωσε ο Hurowitz.

Ο Hurowitz αναγνώρισε επίσης ότι υπάρχουν μη βιολογικοί τρόποι για να δημιουργηθούν χαρακτηριστικά όπως οι κηλίδες λεοπάρδαλης.

«Αυτό που πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα είναι να συνεχίσουμε την επιπλέον έρευνα σε εργαστηριακές συνθήκες εδώ στη Γη, και τελικά να φέρουμε το δείγμα από αυτόν τον βράχο πίσω στη Γη, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε την τελική εκτίμηση για ποια διαδικασία πραγματικά οδήγησε στη δημιουργία αυτών των φανταστικών υφών», είπε.

Οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμα στη διαδικασία ανάλυσης του γεωλογικού πλαισίου του δείγματος, αλλά η νέα μελέτη αποτελεί μια επισκόπηση του πώς κατανοούν αυτή τη στιγμή τον βράχο Cheyava Falls, δήλωσε η Stack Morgan. Περισσότερες μελέτες αναμένονται το επόμενο έτος.

«Ενώ εξερευνώντας την περιοχή Bright Angel, ουσιαστικά χρησιμοποιήσαμε όλο το επιστημονικό εξοπλισμό του ρόβερ σε αυτόν τον βράχο, και είμαστε αρκετά κοντά στα όρια του τι μπορεί να κάνει το ρόβερ στην επιφάνεια για να προχωρήσουμε σε αυτό το συγκεκριμένο ερώτημα», δήλωσε η Stack Morgan.

Από την προσγείωσή του στον Άρη, το Perseverance έχει διασχίσει τον Κρατήρα Τζεζέρο και έχει εξερευνήσει ένα αρχαίο δέλτα ποταμού αναζητώντας μικροαπολιθώματα παλαιάς ζωής. Το ρόβερ έχει συλλέξει δείγματα κατά τη διάρκεια της πορείας του, τα οποία προορίζονται να επιστραφούν στη Γη μέσω μελλοντικών αποστολών.

Αλλά προς το παρόν παραμένει ασαφές πώς η NASA θα επιστρέψει τα δείγματα στη Γη, καθώς ο οργανισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με την πρόταση του Λευκού Οίκου για περικοπή του προϋπολογισμού της NASA για τις επιστημονικές αποστολές κατά το ήμισυ.

«Κοιτάμε πώς θα φέρουμε το δείγμα πίσω, ή και άλλα δείγματα πίσω», δήλωσε ο Ντάφι. «Αυτό που θα κάνουμε είναι να εξετάσουμε τους προϋπολογισμούς μας, να δούμε το χρονοδιάγραμμά μας, και ξέρετε, πώς μπορούμε να ξοδεύουμε τα χρήματα καλύτερα, και ξέρετε, ποια τεχνολογία έχουμε για να φέρουμε τα δείγματα πίσω πιο γρήγορα; Και αυτή είναι μια ανάλυση που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή.»

Για να απαντηθεί τελικά το ερώτημα αν υπήρξε ποτέ ζωή στον κόκκινο πλανήτη, η επιστροφή των δειγμάτων είναι απαραίτητη, λένε οι επιστήμονες.

«Η επιστροφή αυτού του δείγματος στη Γη θα μας επιτρέψει να το αναλύσουμε με όργανα πολύ πιο ευαίσθητα από οτιδήποτε μπορούμε να στείλουμε στον Άρη», δήλωσε ο Tice. «Αυτό που είναι συναρπαστικό είναι πώς η ζωή μπορεί να χρησιμοποιούσε κάποιες από τις ίδιες διαδικασίες στη Γη και στον Άρη περίπου την ίδια περίοδο. Είναι κάτι ιδιαίτερο και εντυπωσιακό να μπορούμε να τα βλέπουμε έτσι σε έναν άλλον πλανήτη.»