Νοέμβριος: Μήνας ευαισθητοποίησης και πρόληψης σακχαρώδη διαβήτη

Γράφει η Έφη Γρίβα, BSc Διαιτολόγος- Διατροφολόγος

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;

Μια διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών.

Σαν αποτέλεσμα έχει:
1. Την ανεπαρκή έκκριση της ινσουλίνης από το πάγκρεας
2. Την αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης από τους περιφερικούς ιστούς

Όλα τα παραπάνω έχουν σαν απόρροια την αυξημένη γλυκόζη αίματος (υπεργλυκαιμία) και την αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη.

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1

• Αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που φυσιολογικά
  εκκρίνουν ινσουλίνη
• Ελάχιστη ή μηδενική έκκριση ινσουλίνης με αποτέλεσμα την εμφάνιση αυξημένης
  γλυκόζης στο αίμα

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2

• Προοδευτική μείωση της έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας ή/και
  αντίσταση στη δράση της από τους ιστούς
• Μεγάλη ετερογένεια στην παθογένεση και συμπτώματα στα συμπτώματα. Μπορεί
  επίσης να συμμετέχουν

Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης

• Αντίσταση στην ινσουλίνη που εμφανίζεται κατά το 2ο ή 3ο
  τρίμηνο της κύησης
• Υψηλές τιμές γλυκόζης, οι οποίες υποχωρούν συνήθως μετά την κύηση. Χρήζει
  έγκαιρης αντιμετώπισης για την αποφυγή επιπτώσεων στο έμβρυο μακροπρόθεσμα
• Εμφανίζεται με συχνότητα 2 στις 10 κυήσεις
• Ανιχνεύεται συνήθως στην καμπύλη γλυκόζης κατά την 24η – 28η εβδομάδα (O.G.T.TEST)

ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΓΛΥΚΟΖΗ ΝΗΣΤΕΙΑΣ (IFG)
ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΑΝΟΧΗ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΖΗ (IGT)
«ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗΣ»
Διαταραγμένες τιμές γλυκόζης πλάσματος ή γλυκόζης στην καμπύλη γλυκόζης (OGTT)

• IFG: γλυκόζη πλάσματος νηστείας: 100-125mg/Dl
• IGT: γλυκόζη στην καμπύλη στις 2 ώρες: 140-199mg/Dl

Άλλοι τύποι διαβήτη
– Τύπου LADA
– Ήπια υπεργλυκαιμία που εξελίσσεται γρήγορα σε ανάγκη για εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης
& εμφάνιση αντισωμάτων

Μονογονιδιακός- MODY διαβήτης
Γονιδιακή ανίχνευση σε νεογνά, μεταλλάξεις σε αλληλόμορφα γονιδίων

Άλλα αίτια
Παγκρεατίτιδα ή Παγκρεατεκτομή

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Πολυουρία (συνεχής ανάγκη διούρησης)
• Πολυδιψία (ξηρό στόμα & αφυδάτωση)
• Πολυφαγία (έντονα αυξημένη όρεξη & τσιμπολόγημα)
• Κόπωση, ζάλη, αδυναμία, υπνηλία

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Τιμές γλυκόζης πλάσματος νηστείας: >126mg/dl & >92mg/dl για διαβήτη κύησης
• Τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης: HbA1c >6,5%
• Τεστ ανοχής της γλυκόζης (O.G.T.T): 2 ώρες  200mg/dl & > 153mg/dl για διαβήτη κύησης
• Τυχαία μέτρηση γλυκόζης & συμπτώματα: >200mg/dl

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ
– Χορήγηση ινσουλίνης εξωγενώς με:
1. Εντατικοποιημένο σχήμα ενέσεων ινσουλίνης
2. Αντλίες έκχυσης ινσουλίνης

Τύποι ινσουλίνης:
– Βραδείας δράσης/ 24 ώρες
– Μέσης δράσης/ 12-16 ώρες
– Ταχείας δράσης/ 15-30 λεπτά
– Υπερ ταχείας δράσης/ 5-10 λεπτά

Χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη αν δεν αντιμετωπιστεί ορθά ή άμεσα:
– Αμφιβληστροειδοπάθεια
– Νεφροπάθεια
– Νευροπάθεια
– Αθηροθρόμβωση των στεφανιαίων αρτηριών

Ολιστική προσέγγιση ασθενούς από:
– Διαιτολόγους
– Γυμναστές
– Ψυχολόγους

Συστάσεις & Συμβουλές Διατροφής
– Υδατάνθρακες: 40-45% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης και απλά σάκχαρα < 10%
– Κορεσμένο λίπος: <30-35%, trans λιπαρά <1%
– Φυτικές ίνες: 20-35%γρ/ημέρα (ολικής άλεσης, όσπρια, φρούτα, λαχανικά)
– Πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά, τουλάχιστον 2φ/εβδομάδα ψάρι
– Προτιμήστε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (φρούτα όπως: μήλο, πορτοκάλι, αχλάδι, ακτινίδιο, ροδάκινο// λαχανικά όπως: μαρούλι, αγγούρια, κολοκυθάκια,
πιπεριές// αμυλούχα όπως: ψωμί-μακαρόνια-ρύζι ολικής αλέσεως, γλυκοπατάτα, κινόα)

• Προτείνεται, σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα, η απώλεια βάρους, σε ποσοστό 5- 7% του σωματικού τους βάρους
• Ξεκινήστε με πρωινό χαμηλών υδατανθράκων και πλούσιο σε πρωτεΐνη για καλύτερη ρύθμιση
• Καταναλώστε την μεγαλύτερη ποσότητα υδατανθράκων στο μεσημεριανό γεύμα
• Κάντε μικρά & συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα σας
• Δοκιμάστε συνδυασμούς τροφίμων για καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης αίματος, πχ φρούτο & ξηρούς καρπούς ή ρυζογκοφρέτες με φυστικοβούτυρο
• Περιορίστε το αλάτι στα 5-6γρ/ημέρα
• Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τύπου junk food
• Πολύ σημαντικό είναι να έχετε μαζί σας έναν μικρό χυμό ή καραμέλες ή κυβάκια ζάχαρης για να αναστείλετε τυχόν υπογλυκαιμία
• Συστήνεται σωματική άσκηση 150 λεπτά ή 70 λεπτά έντονης φυσικής δραστηριότητας, τουλάχιστον 3 φ/εβδομάδα – για τον ΣΔ Τύπου 2, η άσκηση αποτελεί μέρος της θεραπευτικής αγωγής για τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου!
• Δεν ενδείκνυται η έναρξη προπόνησης με σάκχαρο άνω του 200mg/dl ή κάτω του 100mg/dl

!!! Η προσθήκη φυσικής δραστηριότητας χρήζει προσθήκη και ειδικών οδηγιών από τον υπεύθυνο ιατρό σας, για το πότε να λάβετε την ινσουλίνη, σε ποια σημεία να την λάβετε, και οδηγίες για κατά την πριν-κατά τη διάρκεια και μετά την άσκησης, για αντιμετώπιση υπερ και υπογλυκαιμιών.

ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
– Συνεχής εκπαίδευση για τους υδατάνθρακες, τα ισοδύναμα, τις μονάδες ινσουλίνης
– Συνεχής εργαστηριακός έλεγχος για τον εντοπισμό πιθανών αρρύθμιστων τιμών
– Τακτική αναφορά τυχόν συμπτωμάτων ή προβλημάτων (πχ με αντλία) στον υπεύθυνο ιατρό σας
– Ενημέρωση κοντινών ανθρώπων & μετάδοση απαραίτητων γνώσεων για τυχόν βοήθεια

ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥ – ΠΡΟΛΑΒΕ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ