Οι αλλοδαποί στα χωράφια, οι Έλληνες στα καφενεία – Ποιος θα μαζέψει τις ελιές φέτος;

Το πρόβλημα της ελαιοσυλλογής δεν είναι τα εφόδια αλλά οι εργάτες

Μια σημαντική φθινοπωρινή φροντίδα όχι μόνο για τον αγροτικό κόσμο, αλλά και για άλλο μεγάλο κομμάτι των κατοίκων της χώρας μας, είναι η ελαιοσυλλογή. Σήμερα, η καλλιέργεια της ελιάς έχει επεκταθεί σε όλη την επικράτεια, όπου φυσικά το ευλογημένο αυτό δένδρο μπορεί να εγκλιματιστεί. Τα καταστήματα αγροτικών εφοδίων, έχουν ήδη ντυθεί στα γιορτινά τους: κοντάρια, χτένες, δίχτυα, μηχανάκια για ρεύμα, φυλοδιαχωριστήρες κ.α.

Το πρόβλημα της ελαιοσυλλογής όμως δεν είναι τα εφόδια, τα οποία σήμερα αφθονούν, αλλά οι εργάτες και κυρίως το υψηλό μεροκάματο που ζητούν. Η αναχώρηση πολλών αλλοδαπών εργατών για νέες πατρίδες έχει δημιουργήσει σημαντικό έλλειμμα, για μια εργασία όπου η εκμηχάνισή της παραμένει περιορισμένη.

Συνηθίζουμε να βλέπουμε το όλο θέμα από την μεριά των παραγωγών, που διαμαρτύρονται για τα υψηλά μεροκάματα που ζητούν οι εργάτες: με 70 ευρώ την ημέρα δεν μένει τίποτα, ας μείνουν αμάζευτες, είναι η κλασική επωδός. Από τη μεριά τους οι εργάτες επισημαίνουν ότι και πέρυσι και πρόπερσι τα ίδια έλεγαν κι όμως τελικά μάζεψαν τις ελιές τους πληρώνοντας τα μεροκάματα που εμείς ζητούσαμε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

ΟΠΕΚΕΠΕ: Εξελίξεις στην Εξεταστική μετά τις συλλήψεις – Καλούνται Μυλωνάκης, «Φραπές» και Αυγενάκης

Άρα αντέχουν, καταλήγουν στις συζητήσεις που προσπαθείς να εκμαιεύσεις εάν η αγορά βρίσκεται απλώς σε κρίση ή σε φάση κερδοσκοπίας.

«Εάν η δουλειά μας ήταν τόσο εύκολη, γιατί δεν πάει να μαζέψει ο τάδε τις 50 ρίζες ελιές με την γυναίκα του και τον γιό του, που κάθεται όλη την ημέρα στην καφετέρια. Σιγά τη δουλειά! Περιμένει πότε θα τελειώσουμε εμείς τα μεγάλα κομμάτια, να πάμε και σε αυτόν 2 ημέρες. Ας έκανε μόνος του τρεις, ας έκανε τέσσερις ημέρες και χωρίς κανένα έξοδο θα μάζευε τα δένδρα του. Τώρα, ο γιος του, μας πάει το πρωί και μετά μας φέρνει τους καφέδες στις 11 η ώρα, γιατί δεν κάθεται να δουλέψει; Τότε ας πληρώσει…»

Η οικογενειακή γεωργία σε δοκιμασία

Η ολίγον brutal αυτή τοποθέτηση των αλλοδαπών φίλων μας, φέρνει στην επιφάνεια ένα θέμα το οποίο λίγο κουβεντιάζουμε μεταξύ μας, αυτό της οικογενειακής γεωργίας. Οι ελληνικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, είναι μικρές και με περιορισμένο επενδεδυμένο κεφάλαιο. Στην ουσία, δουλεύονται από τον αρχηγό τους με την βοήθεια της γυναίκας του και περιστασιακά των παιδιών τους, ώστε να εξασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές οικογενειακό εισόδημα.

Τα τελευταία πολλά χρόνια, με την αφθονία εργατικού δυναμικού που υπήρξε στην χώρα μας και τα φθηνά ημερομίσθια, η αλήθεια αυτή ξεχάστηκε. Οι περισσότερες γυναίκες, δεν εμφανίζονται πια συχνά στα χωράφια και τα περιβόλια, ενώ τα παιδιά που σε κάθε περίπτωση είναι η διάδοχη κατάσταση, είναι κυριολεκτικά άφαντα! Πολύ λίγους αγρότες βλέπεις να παίρνουν μαζί τους τα παιδιά τους στη δουλειά, μια δουλειά που κατ’ έξοχήν μαθαίνεται από τον πατέρα στο γιο. Το γεγονός μάλιστα ότι πολλά από τα παιδιά οικογενειών με μικρή παραγωγική βάση σε παραγωγική ηλικία κάθονται πολλές ώρες στο καφενείο, ή ξυπνούν νωρίς το μεσημέρι, προκαλούν το δημόσιο αίσθημα, κυρίως των αλλοδαπών εργατών που είναι μόνιμα εγκατεστημένοι σε χωριά και ξέρουν πρόσωπα και πράγματα.

Γεγονός λοιπόν είναι ότι οι εργάτες είναι λίγοι και τα μεροκάματα που ζητούν κάθε χρόνο και μεγαλύτερα. Για το τελευταίο, προβάλλουν ένα ακόμη επιχείρημα: αυτό της παρενιαυτοφορίας της ελιάς. «Όταν δεν έχει καρπό μια χρονιά με ρωτάει εμένα πως τα βγάζω πέρα», τόνισε με έμφαση ένας εργάτης αλβανικής καταγωγής κάποιας ηλικίας. Προέρχεται μάλιστα από μια περιοχή της γείτονος, όπου πολλοί κάτοικοι, μεταφέρονται μαζικά το καλοκαίρι στη Βόρειο Ελλάδα για τη συλλογή των πυρηνόκαρπων (ροδάκινα, βερίκοκα, κεράσια). Φέτος που δεν είχε παραγωγή λόγω πάγου, πώς θα βγάλουν το χειμώνα εκεί στα μέρη τους, που συνήθως είναι και βαρύς, αναρωτιέται.

Επιπλέον, οι άλλες αγροτικές δουλειές έχουν σημαντικά μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Οι καλλιέργειες που ζητούσαν κόσμο, όπως το βαμβάκι, έχουν μειωθεί πολύ, τα σιτηρά που τις αντικατέστησαν είναι πλήρως εκμηχανισμένες, ενώ άλλες βοηθητικές δουλειές αναβάλλονται ελλείψει χρημάτων και προοπτικής. Έχουν μείνει πια λίγοι εργάτες για τις αγροτικές εργασίες αλλά μεροκάματα βρίσκονται. Προβάλουν όμως ένα ακόμη επιχείρημα, αυτό της ηλικίας τους. Μεγαλώσαμε κι εμείς και δεν μπορούμε να δουλεύουμε όπως όταν ήμασταν παιδιά. «Κοίτα εδώ, έχω το χέρι μου με επίδεσμο, από τα βάρη που φόρτωνα το καλοκαίρι μπάλες! Τα βράδια δεν μπορώ να κοιμηθώ από τον πόνο». Στην ουσία λένε ότι πρέπει να αρχίσουν να φτιάχνουν ένα κομπόδεμα για τα γεροντάματά τους, τώρα που τα παιδιά τους μεγάλωσαν και δεν χρειάζονται την φροντίδα τους.

Τεράστια ανάγκη επενδύσεων κι εκσυγχρονισμού

Και θα ξεσπάσουν στα μεροκάματα της ελαιοσυλλογής; Φαίνεται πως ναι, αλλά μεταξύ μας βρίσκουν και τα κάνουν. Πέρα από το θέμα της κατάλυσης της οικογενειακής γεωργίας ακόμη και στις μικρότερες εκμεταλλεύσεις, υπάρχει ένα ακόμη θέμα, αυτό της έλλειψης επενδύσεων εκσυγχρονισμού. «Τόσο λάδι έβγαλες πρόπερσι, πάρε και κανένα μηχάνημα να εκσυγχρονιστείς, να βοηθήσεις κι εμάς να δουλεύουμε πια ξεκούραστα!»

Αναφέρουν ονόματα καλλιεργητών, μέτριων και μεγάλων, που κάθε χρόνο αγοράζουν εξαρτήματα που κάνουν τη συλλογή πιο εύκολη για τους ίδιους και πιο αποτελεσματική για τους ιδιοκτήτες. «Πέρυσι ο τάδε πήρε καινούργια κουπεπέ (είναι ένα είδος ραβδιστικού) πολύ πιο καλά από τα παλιά που είχε. Φέτος, μου έλεγε τις προάλλες, πήρε και μηχάνημα να ξεχωρίζει τα φύλα από τον καρπό. Ο άλλος πήρε μηχάνημα που μαζεύει τα δίχτυα μόνο του. Γιατί να έλθω σε εσένα που τα κουβαλάω στην πλάτη από δένδρο σε δένδρο;» Καταλήγει.

Ώρες αποφάσεων και αλλαγών. Πρέπει να διανυθεί δρόμος μακρύς, που τόσα χρόνια αναβάλλαμε να διαβούμε. Οι αναγκαίες δομικές αλλαγές να μαζευτούν τα διάσπαρτα μικρά περιβόλια σε λίγα σημεία, να βελτιωθούν και να προστατευθούν οι αγροτικοί δρόμοι, ώστε τα απομακρυσμένα περιβόλια «να έλθουν πιο κοντά», η σωστή διαχείριση του νερού δεν μπορούν πια να περιμένουν. Το ίδιο ανυπόμονες είναι και οι οργανωτικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Και το ξέρουν αυτό οι αγρότες μας. Σε επιδείξεις μηχανημάτων ελαιοσυλλογής, μαζεύονται πια πλήθη κόσμου. Είναι ακριβά μηχανήματα και χρειάζεται συνεργασία τόσο την αγορά όσο και την συντήρηση και λειτουργία, πράγματα δύσκολα για τον Έλληνα που θέλει να έχει τα πάντα δικά του και στην αυλή του.

Και τέλος είναι ώρα να προστατεύσουμε το μοντέλο της οικογενειακής γεωργίας, για την διατήρηση του οποίου άλλωστε μας δίνουν και τις τόσες επιδοτήσεις από τις Βρυξέλλες (άσχετα εάν εμείς δεν τις εισπράττουμε…). Οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις, ευεργετούνται από άλλου είδους κίνητρα, όπως φορολογικά, αναπτυξιακά και οργανωτικά, δεν χρειάζεται να περιμένουν τις επιδοτήσεις κάθε φθινόπωρο. Οι οικογενειακές όμως εκμεταλλεύσεις χρειάζονται άμεση ενίσχυση με ζεστό χρήμα στο δύσκολο περιβάλλον που δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια η πρωτογενής παραγωγή, εάν θέλουμε να παραμείνουν κάτοικοι στην επαρχία.

Ο Αμερικάνος Πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ, με το γνωστό του ύφος αλλά και τον πραγματισμό του σαν επιτυχημένος επιχειρηματίας, είπε μια μεγάλη αλήθεια, οτι οι αγρότες δεν βγάζουν χρήματα, τους αρέσει ο τρόπος αυτός ζωής. Μας είναι χρήσιμοι και πρέπει να τους ενισχύσουμε.

Επ΄ αυτού εμείς εδώ στον παλαιό κόσμο, έχουμε μια σχετική παροιμία, συν Αθηνά και χείρα κίνει και στην περίπτωσή μας αυτό ερμηνεύεται ότι πρέπει κάποια διαστήματα του χρόνου, όπως αυτό της ελαιοσυλλογής , αγρότες και άλλοι ιδιοκτήτες ελαιοτεμαχίων να ανασκουμπωνόμαστε και να δουλεύουμε πολύ πιο εντατικά, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητα και την καλή φήμη του εθνικού μας προϊόντος.

insider.gr