«Ρεαλισμός ή όραμα;»

Γράφει ο Μιχάλης Ψύλος

Πολλοί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων μοιάζουν περισσότερο με διαχειριστές της στασιμότητας, παρά με διαμορφωτές μίας πορείας προς το μέλλον.

«Να κρατήσουμε τον πρόεδρο Τραμπ χαρούμενο – όποιο και αν είναι το κόστος»: Αυτό ήταν προφανώς το σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης για την επίσημη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου.
Το σχέδιο φαίνεται να έχει λειτουργήσει. Για δύο ημέρες, η κεντροαριστερή κυβέρνηση των Εργατικών του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ και η βασιλική οικογένεια εργάστηκαν σκληρά για να προσφέρουν στον Τραμπ ό,τι ακριβώς ζητούσε: Από πανηγυρικούς κανονιοβολισμούς και χρυσές άμαξες με λευκά άλογα μέχρι αεροπορικές επιδείξεις και μια ιδιαίτερα μεγάλη στρατιωτική τελετή. «Όλα έγιναν για να διασφαλιστεί ότι ο πρόεδρος Τραμπ ένιωσε πραγματικά ότι αυτή ήταν μια ξεχωριστή στιγμή για αυτόν», εξηγούν στη «Ναυτεμπορική», Βρετανοί δημοσιογράφοι.

Η βρετανική ηγεσία κατέβαλε τεράστια προσπάθεια για να κάνει τον Τραμπ να νιώσει ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω του. Να μην βρεθεί αντιμέτωπος με την πραγματικότητα της ζωής έξω από τα τείχη του κάστρου και τους χαλύβδινους φράχτες του Ουίνδσορ. Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν μακριά στο Λονδίνο. Και ακόμη και ο βασιλιάς Κάρολος δάγκωσε τη γλώσσα του στο κρατικό συμπόσιο και δεν μίλησε για την κλιματική αλλαγή, όπως κάνει κάθε φορά , αλλά για την «ομορφιά της φύσης».

Ο πρόεδρος Τραμπ φαινόταν πανευτυχής στα τηλεοπτικά πλάνα. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε χωρίς περιστροφές: «Θα είμαστε φίλοι για πάντα».

Η «χημεία»

Τραμπ και Στάρμερ μπορεί κατά τα άλλα να διαφέρουν σημαντικά στις πολιτικές τους πεποιθήσεις, αλλά η μεταξύ τους «χημεία» φαινόταν εντελώς φιλική, με τον κατά τα άλλα απρόβλεπτο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών,να έχει «τιθασευτεί». Μια επιτυχία του Στάρμερ που μπορεί να μεταφραστεί σε αριθμούς: 250 δισεκατομμύρια λίρες σε επενδύσεις θα διασχίσουν σύντομα τον Ατλαντικό, ανακοίνωσαν ο Τραμπ και ο Στάρμερ στην κοινή συνέντευξη Τύπου – εκ των οποίων το ισοδύναμο περίπου 170 δισεκατομμυρίων ευρώ θα εισρεύσει στη Μεγάλη Βρετανία από εταιρείες όπως η Google, η Microsoft, η Nvidia, η Palantir και η Boeing. Στάρμερ την χαρακτήρισε «τη μεγαλύτερη επένδυση του είδους της στην ιστορία της χώρας».

Σε μια περίοδο άλλωστε , που η βρετανική οικονομία έχει τα χάλια της και η κυβέρνηση των Εργατικών αμφισβητείται από την πλειονότητα των πολιτών και η επιβίωσή της κρέμεται από μια κλωστή.

Αριστερά και Δεξιά

Μήπως τελικά, οι παραδοσιακοί όροι όπως «αριστερά» και «δεξιά» έχουν χάσει το περιεχόμενό τους; Και πρέπει να κυριαρχεί απλά ο «ρεαλισμός»; Σε βάρος του «οράματος»; Μήπως η κορυφαία προτεραιότητα της κάθε κυβέρνησης είναι απλώς η αποφυγή λαθών, που θα επιτρέψει τη μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στην εξουσία; Αναμφίβολα, η πολιτική αστάθεια της Ευρώπης, η μεταβαλλόμενη συμπεριφορά των ψηφοφόρων και η απειλή της ακυβερνησίας εγείρουν επείγοντα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της ίδιας της δημοκρατίας.

Πολλοί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων μοιάζουν περισσότερο με διαχειριστές της στασιμότητας, παρά με διαμορφωτές μίας πορείας προς το μέλλον.

Η Ευρώπη ζει με τις συνέπειες ενός σοκ που κρατά 15 χρόνια -από την κρίση του ευρώ μέχρι την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Το αποτέλεσμα είναι κατακερματισμένα κοινοβούλια, πολωμένα κόμματα και ολοένα και πιο ασταθή εκλογικά σώματα», αναλύει το Bloomberg . Μια εύστοχη διάγνωση που εξηγεί γιατί η κρίση της δημοκρατίας στην Ευρώπη είναι τόσο βαθιά ριζωμένη.

Η πόλωση και η απώλεια εμπιστοσύνης στην καθιερωμένη πολιτική, επιδεινώνουν τις κοινωνικές διαιρέσεις και παρεμποδίζουν τον εποικοδομητικό διάλογο. Αντ’ αυτού, τα συναισθήματα και οι απλουστεύσεις κυριαρχούν στη συζήτηση, εμβαθύνοντας το χάσμα. Ένας μοιραίος συνδυασμός σε περιόδους πολλαπλών κρίσεων.

«Μητσοτάκης ή χάος»

Για παράδειγμα στη χώρα μας: Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που προβάλει το Μέγαρο Μαξίμου και ο ίδιος ο πρωθυπουργός είναι: « Να φύγει ο Μητσοτάκης και να έλθει ποιος;» ‘Η ακόμη: «Μητσοτάκης ή χάος;».

Προφανώς από την πλευρά του ο πρωθυπουργός θεωρεί τον εαυτό του αναντικατάστατο. Υπάρχουν όμως στιγμές που η ιστορία επιταχύνεται και προσφέρει πολλές διεξόδους διαφυγής. Τη μια στιγμή, φαίνεται εφικτή η επιστροφή σε μια καθησυχαστική κανονικότητα. Την επόμενη, βρισκόμαστε ήδη στο χείλος της αβύσσου. Έχει συμβεί πολλές φορές τον τελευταίο αιώνα. Θα μπορούσε να συμβεί ξανά, αν δεν έχουμε την ικανότητα να ερμηνεύσουμε το παρόν και να επιλέξουμε την πορεία προς τα εμπρός.

Σε τι είδους χωρά θέλουμε να ζήσουμε; Τι πραγματικά θέλουμε για τα επόμενα χρόνια; Δεν χρειαζόμαστε κάποιο περιστασιακό εργαλείο που θα μας επιτρέψει απλά, να αντιμετωπίσουμε το επόμενο πρόβλημα. Χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο όραμα.

Ο σοφός Μάριο Ντράγκι το επανέλαβε αυτό με πεισματική υπομονή στις Βρυξέλλες: «Πρέπει να κάνουμε ό,τι δεν έχει γίνει ποτέ πριν και να αρνηθούμε να μας εμποδίζουν τα αυτοεπιβαλλόμενα όρια».

Πηγή ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ