Σαρωτικές αλλαγές στις κληρονομιές: Τι πρέπει να γνωρίζετε – «Όργιο» χαμένων περιουσιών και στην Κρήτη

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές που εξετάζει η αρμόδια επιτροπή

Στην αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου, θέτοντας σε πρώτο πλάνο τις διαθήκες προχωράει το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Η επιτροπή που έχει συστήσει το αρμόδιο Υπουργείο από τον περασμένο Δεκέμβριο, εξετάζει λεπτομερώς κάθε πτυχή αυτού του κλάδου, ο οποίος μάλιστα αποτελεί έναν από τους πιο περίπλοκους τομείς του Αστικού Δικαίου.

Στόχος της επιτροπής είναι να προτείνει αλλαγές που θα εξασφαλίσουν την πιο αποτελεσματική και δίκαιη λειτουργία του θεσμικού πλαισίου, ενώ στόχος της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι να έρθει το συντομότερο δυνατόν, προς ψήφιση στη Βουλή.

Σε… «λάθος» χέρια, χιλιάδες περιουσίες και στην Κρήτη

Ειδικά στις διαθήκες, το θεσμικό πλαίσιο παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο για 8 δεκαετίες, με αποτέλεσμα όλα αυτά τα χρόνια να έχουν παρατηρηθεί… «όργια» αντιδικιών μεταξύ συγγενών – κληρονόμων, αλλά και μεταξύ συγγενών και τρίτων προσώπων που με δόλιο τρόπο και με πλαστές διαθήκες, απέσπασαν σημαντικές περιουσίες από τους εν δυνάμει κληρονόμους των αποβιωσάντων – διαθετών.

Και φυσικά το φαινόμενο είναι ιδιαιτέρα γνωστό και υπαρκτό και στο Ηράκλειο και στην Κρήτη συνολικά, όπως υπογράμμισε στο Cretaone.gr o δικηγόρος και υπεύθυνος Ενημέρωσης της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Ηρακλείου κ. Γιώργος Αράπογλου.

Όσον αφορά στις ιδιόγραφες διαθήκες είναι γνωστά τα περιστατικά πλαστών διαθηκών που μοιράζουν βολικά την περιουσία κατόπιν… συνεννόησης των κληρονόμων, ενώ δυστυχώς, δεν είναι καθόλου σπάνιες και οι περιπτώσεις προσώπων άγνωστων προς τον θανόντα, που συντάσσουν πλαστές διαθήκες όταν διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει κληρονόμος!

Όπως τόνισε ο κ. Αράπογλου, μιλώντας στο Cretaone.gr , «o αστικός κώδικας συντάχθηκε το 1945 και όσον αφορά τις διατάξεις του κληρονομικού δικαίου δεν έχει γίνει κάποια ουσιαστική τροποποίηση που να συμβαδίζει και με τη στάση της εποχής και με την πραγματικότητα όπως υφίσταται σήμερα».

Συμπλήρωσε μάλιστα ότι «οι αλλαγές κυρίως στο κομμάτι της δημοσίευσης της διαθήκης που θα προτείνει η αρμόδια επιτροπή, θα είναι καίριες και καθοριστικές προκειμένου να αποφευχθούν οι μέχρι σήμερα αρκετές αντιδικίες που υπάρχουν κυρίως μεταξύ αδελφών και μεταξύ άλλων συγγενικών προσώπων που είναι ιδιαίτερα στενάχωρο και για τις σχέσεις συγγένειας που υπάρχουν, αλλά και για τον θεσμό της οικογένειας συνολικά», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Παράλληλα όμως, οι αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο θα έρθουν να δώσουν τέλος στα αναξιοποίητα ακίνητα των συγκληρονόμων και ειδικότερα στις περιπτώσεις εκείνες που οφείλονται στην πολυετή καθυστέρηση της συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, που παρατηρείται σήμερα από χιλιάδες κληρονόμους.

Ο κ. Αράπογλου επεσήμανε ότι ήταν αναγκαίο όχι απλά απαραίτητο, να γίνουν αυτές οι αλλαγές μετά από 80 χρόνια προκειμένου να εκσυγχρονιστεί ο αστικός κώδικας με τη σημερινή εποχή.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές

Οι σημαντικότερες αλλαγές που θα προτείνει η επιτροπή στο Υπουργείο Δικαιοσύνης αναφορικά με τον νέο κληρονομικό κώδικα επικεντρώνονται στις ιδιόγραφες διαθήκες, στη χρονική οριοθέτηση της συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, καθώς επίσης και στη, δάνεια από το αμερικάνικο δίκαιο, θεσμοθέτηση των κληρονομικών συμβάσεων μεταξύ συντρόφων.

Αναλυτικά: 

• Δικλείδες ασφαλείας στις ιδιόχειρες διαθήκες

«Το πρώτο μέτρο που αφορά την ιδιόγραφη διαθήκη που συντάσσεται από τον διαθέτη και στη συνέχεια δημοσιεύεται στο αρμόδιο Πρωτοδικείο. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η διαθήκη του διαθέτη θα είναι η μια και μοναδική» τόνισε ο κ. Αράπογλου.

«Πλέον η προπαρασκευαστική επιτροπή που έχει συσταθεί προκειμένου να διασφαλίσει και να εξασφαλίσει τα εχέγγυα ούτως ώστε αυτό το έγγραφο να είναι απόλυτα γνήσιο και να έχει γραφεί η διαθήκη με το ίδιο χέρι του διαθέτη και όχι να παρατηρούνται φαινόμενα όπως σήμερα, όπου προκύπτουν αντιδικίες στα δικαστήρια μεταξύ συγγενών γιατί πολλοί πλαστογραφούν διαθήκες κάτι που είναι πολύ σοβαρό όχι μόνο ποινικό αδίκημα αλλά επιφέρει επιπτώσεις στο κομμάτι του αστικού δικαίου, όπως την αγωγή ακύρωσης διαθήκης κ.α., ενώ πολλοί έχουν κινδυνεύσει να οδηγηθούν μάλιστα στη φυλακή διότι αποτελεί κακούργημα εφόσον είναι ιδιαίτερα μεγάλη η αξία του κληρονομιαίου ακινήτου που θεωρητικά κληρονόμησε ο κληρονόμος που συνέταξε τη διαθήκη» συμπλήρωσε.

Οι ιδιόχειρες διαθήκες, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, θα παραμείνουν σε ισχύ και συνεπώς ο καθένας θα διατηρεί το δικαίωμα να συντάξει ιδιόγραφη διαθήκη, είτε την κρατώντας την στην κατοικία του, είτε καταθέτοντάς την σε συμβολαιογράφο για μεγαλύτερη ασφάλεια.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Cretaone.gr, η αλλαγή που εξετάζεται από την αρμόδια επιτροπή, είναι οι όροι υπό τους οποίους αναγνωρίζεται η ισχύς μιας ιδιόγραφης διαθήκης, όταν αυτή δεν έχει κατατεθεί επισήμως και προσκομίζεται από συγγενικά πρόσωπα μετά τον θάνατο του διαθέτη. Οι αλλαγές έχουν στόχο να περιορίσουν το φαινόμενο των πλαστών διαθηκών, που είναι ιδιαίτερα συχνό.

Στο εξής, για να γίνει δεκτή μια τέτοια διαθήκη — δηλαδή μια ιδιόγραφη που βρέθηκε στο σπίτι ή στο γραφείο του εκλιπόντος — θα πρέπει απαραίτητα να κηρυχθεί γνήσια. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει τη συμμετοχή μαρτύρων και τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι πράγματι γράφτηκε από τον ίδιο τον διαθέτη.

• Χρονικό όριο στη Συμβολαιογραφική Πράξη

«Το άλλο σημαντικό ζήτημα που παρατηρείται στην ελληνική πραγματικότητα είναι ότι πολλοί κληρονόμοι που κληρονομούν ένα ακίνητο, μετά δεν προβαίνουν ποτέ στη συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομιάς. Προβαίνουν μόνο στη δήλωση φόρου κληρονομιάς, που η προθεσμία είναι 9 μήνες και ακόμα και αν είναι εκπρόθεση η δήλωση το πρόστιμο είναι 100 ευρώ το οποίο μάλιστα δεν προσαυξάνεται» επεσήμανε στο  Cretaone.gr  o κ. Αράπογλου, ενώ συμπλήρωσε ότι «πολλές ιδιοκτησίες μένουν χωρίς να έχουν γίνει και να έχουν συνταχθεί οι συμβολαιογραφικές πράξεις κληρονομιάς για πολύ μεγάλα διαστήματα, ακόμα και 5 -10 χρόνια, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να δεσμεύονται οι υπόλοιποι συγκληρονόμοι και μην μπορεί να αξιοποιηθεί το ακίνητο».

«Επομένως, ο νομοθέτης προβλέπει ότι θα ορίζεται ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο θα πρέπει ο κληρονόμος να προβεί και σε συμβολαιογραφική πράξη κληρονομιάς και να τεθεί περιορισμός όσον αφορά το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει να κάνει την αποδοχή κληρονομιάς και να μη δίνεται η δυνατότητα μέχρι σήμερα να μην υπάρχει κάποιο όριο ως προς αυτό» είπε χαρακτηριστικά.

• Θεσμοθέτηση κληρονομικών συμβάσεων

Η 3η σημαντική αλλαγή που έρχεται στο νέο κληρονομικό δίκαιο, αφορά στη θεσμοθέτηση των κληρονομικών συμβάσεων. Σύμφωνα πάντα με τον κ. Αράπογλου, «οι Κληρονομικές συμβάσεις είναι συμβάσεις που προβλέπονται σε άλλα δίκαια, όπως για παράδειγμα στο αμερικανικό δίκαιο, όπου υπάρχει η δυνατότητα σε άτομα που μπορεί να μην έχουν τελέσει κάποιο σύμφωνο συμβίωσης ή γάμο και να είναι σύντροφοι στη ζωή, με ένα έγγραφο που θα υπογράφει ο διαθέτης να αφήνει στον σύντροφό του τα περιουσιακά στοιχεία που επιθυμεί».

Μάλιστα ο κ. Αράπογλου υπογράμμισε ότι «η συγκεκριμένη διαδικασία θα πραγματοποιείται παρουσία συμβολαιογράφου, ενώ θα διασφαλίζεται πλέον και μέσω κωδικών taxinet».

Φροντιστές ηλικιωμένων, ο δυσεπίλυτος γρίφος…

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι υπό εξέταση βρίσκεται η αναγνώριση δικαιωμάτων σε φροντιστές ηλικιωμένων, οπότε εξετάζεται η πιθανότητα ο κληρονομούμενος να καταλείπει κάποιο αντάλλαγμα σε περιπτώσεις που υπάρχει αποδεδειγμένη φροντίδα χωρίς ανταλλάγματα από τον φροντιστή.

Η συγκεκριμένη πρόταση, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, αποτελεί έναν… «δυσεπίλυτο γρίφο» για την επιτροπή, καθώς η εν λόγω ρύθμιση θα πρέπει να διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκληθούν επιπλέον δικαστικές διενέξεις.