Το «Ευαγγέλιο του Θωμά της παιδικής ηλικίας» περιγράφει θαυμαστά κατορθώματα του μικρού Ιησού

Παρότι η Βίβλος αποτελεί το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο στην ιστορία της ανθρωπότητας και πολλά από τα κείμενά της ξεπερνούν τα 2.000 χρόνια ζωής, οι μελετητές συνεχίζουν να ανακαλύπτουν νέες πτυχές ή διαφορετικές ερμηνείες των γραφών.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ένα λιγότερο γνωστό κείμενο, το λεγόμενο «Ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Θωμά», το οποίο έρχεται να ταράξει τα καθιερωμένα δεδομένα του χριστιανικού δόγματος.

Για τους περισσότερους χριστιανούς, ο Ιησούς θεωρείται η ενσάρκωση του Θεού, με χαρακτηριστικά όπως η απόλυτη καλοσύνη, η παντογνωσία και η παντοδυναμία. Ωστόσο, το συγκεκριμένο απόκρυφο κείμενο παρουσιάζει μια πλευρά του που απέχει αισθητά από τη γνωστή εικόνα πραότητας και συγχώρεσης.

Η πρωτότυπη πηγή (ή πιο παλιά γνωστή χειρόγραφη απόδειξη) για το «Ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Θωμά» (Infancy Gospel of Thomas) είναι ένα παπύρινο χειρόγραφο με κωδικό P. Hamb.Graec. 1011, το οποίο ανακαλύφθηκε στην Κρατική & Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Αμβούργου.

Σύμφωνα με τους παπυρολόγους που το μελέτησαν, χρονολογείται στον 4ο-5ο αιώνα, και περιέχει περίπου 13 γραμμές ελληνικού κειμένου από το ευαγγέλιο.

Επιπλέον, υπάρχουν μεταγενέστερα χειρόγραφα στα ελληνικά, όπως ο Κώδικας Σινά 453, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την ελληνική έκδοση (Greek B).

Ένας Ιησούς με υπερφυσικές δυνάμεις

Το «Ευαγγέλιο του Θωμά της παιδικής ηλικίας» περιγράφει θαυμαστά κατορθώματα του μικρού Ιησού, όπως το να δίνει ζωή σε πουλιά φτιαγμένα από πηλό, να μεταφέρει νερό από σπασμένη στάμνα ή να θεραπεύει ένα παιδί που είχε τραυματιστεί από τσεκούρι.

Σύμφωνα με το κείμενο, ο Ιησούς εμφανίζεται μόλις πέντε ετών, σε αντίθεση με τα κανονικά ευαγγέλια, όπου η νεότερη ηλικία στην οποία αναφέρεται είναι τα δώδεκα.

Μάλιστα, αναφέρει και ένα περιστατικό στο οποίο ο Ιωσήφ απεικονίζεται εξοργισμένος με τη συμπεριφορά του παιδιού, σε μια σκηνή όπου τον πιάνει από το αυτί και τον μαλώνει αυστηρά.

Η αντίδραση του Ιησού είναι έντονη και προκλητική: του δηλώνει ότι δεν του ανήκει πραγματικά και τον προειδοποιεί να μην τον εξοργίζει.

Η αφήγηση συνεχίζεται με τον Ιωσήφ να οδηγεί τον Ιησού σε δάσκαλο για να μάθει τα γράμματα. Εκεί, όμως, η κατάσταση εκτροχιάζεται, καθώς το παιδί γελά ειρωνικά με τις οδηγίες του δασκάλου και υποστηρίζει ότι γνωρίζει περισσότερα από όλους, ακόμη και πριν από τη δημιουργία των ανθρώπων. Δηλώνει μάλιστα ότι γνωρίζει πόσα χρόνια ζωής απομένουν στον καθένα, προκαλώντας αμηχανία.

Ένα κείμενο που έμεινε εκτός Βίβλου

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πρώτοι ηγέτες της Εκκλησίας απέρριψαν το συγκεκριμένο ευαγγέλιο και δεν το συμπεριέλαβαν στον επίσημο Κανόνα της Καινής Διαθήκης.

Η εικόνα ενός βίαιου, ιδιότροπου και εκδικητικού παιδιού ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το πρότυπο του φιλεύσπλαχνου Σωτήρα που ήθελε να προβάλλει η χριστιανική πίστη.

Παρόλα αυτά, το «Ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Θωμά» παραμένει ένα κείμενο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ιστορικούς και θεολόγους, καθώς αποκαλύπτει πώς διαφορετικές κοινότητες προσπάθησαν, ανά τους αιώνες, να ερμηνεύσουν τη μορφή του Ιησού και τη θεϊκή του φύση, φωτίζοντας μια λιγότερο γνωστή και πιο ανθρώπινη – έστω και αντιφατική – εκδοχή της ζωής του.