Τι σημαίνει για τους παραγωγούς η ευρωπαϊκή πιστοποίηση του κρητικού ελαιολάδου – Τυποποίηση αποκλειστικά στην Κρήτη

Ο μακρύς δρόμος προς την αναγνώριση

Σε μια εξέλιξη που χαρακτηρίζεται ορόσημο για τον πρωτογενή τομέα της Κρήτης, το κρητικό ελαιόλαδο εξασφάλισε επιτέλους τη θέση του στον ευρωπαϊκό κατάλογο των προϊόντων Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Πρόκειται για την κορύφωση ενός πολυετούς και επίπονου αγώνα, μιας πραγματικής Οδύσσειας μέσα από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, τις εγχώριες ενστάσεις και τις τεχνικές δυσκολίες.

Η Θεανώ Βρέντζου, μια μορφή ταυτισμένη με την αγροτική ανάπτυξη του νησιού, πρώτα από τη θέση της Αντιπεριφερειάρχη Πρωτογενούς Τομέα και πλέον ως Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ενιαίου Φορέα Προώθησης Κρητικού Ελαιολάδου, μίλησε στο Ράδιο Λασίθι για τη σημασία αυτής της ιστορικής κατάκτησης.

Ξεδίπλωσε τον «οδικό χάρτη» της επιτυχίας, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις που ξεπεράστηκαν, αλλά κυρίως, σκιαγραφώντας την επόμενη, απαιτητική ημέρα. Η νέα εποχή για το «υγρό χρυσάφι» της Κρήτης δεν φέρνει μόνο ένα ισχυρό διαβατήριο για τις διεθνείς αγορές, αλλά και ένα βαρύ φορτίο ευθύνης για παραγωγούς, συνεταιρισμούς και τυποποιητές, που καλούνται να διαφυλάξουν την ποιότητα και να κεφαλαιοποιήσουν μια ευκαιρία δεκαετιών.

Ο μακρύς δρόμος προς την αναγνώριση

Η προσπάθεια για μια ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα του κρητικού ελαιολάδου, αν και θα έπρεπε να έχει ευοδωθεί «πριν από 50 χρόνια», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κα Βρέντζου, πήρε συντονισμένη μορφή το 2017. Στο πλαίσιο της ενιαίας στρατηγικής της Περιφέρειας Κρήτης για τον πρωτογενή τομέα, η κατοχύρωση του ελαιολάδου ως ΠΓΕ αποτέλεσε την ύψιστη προτεραιότητα.

Η διαδρομή, ωστόσο, ήταν κάθε άλλο παρά εύκολη. Η πρώτη πρόταση που κατατέθηκε από την Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας επεστράφη, καθώς ο κανονισμός απαιτούσε την υποβολή του αιτήματος από συνεταιριστικές οργανώσεις. Τη σκυτάλη πήραν η Ένωση Χανίων, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Μυλοποτάμου, η Ένωση Ηρακλείου και ο συνεταιρισμός Επισκοπής Ηρακλείου, που υπέγραψαν την επαναδιατυπωμένη πρόταση.

Ακολούθησε ένας αγώνας δρόμου, με τον φάκελο να αντιμετωπίζει την ένσταση του ΣΕΒΙΤΕΛ, η οποία τελικά κερδήθηκε, και στη συνέχεια να αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Εφτά φορές μας επέστρεψαν το φάκελο», τόνισε η κα Βρέντζου, αποκαλύπτοντας το μέγεθος της γραφειοκρατικής μάχης, η οποία απαίτησε τέσσερις προσωπικές της μεταβάσεις στις Βρυξέλλες και τη συνδρομή του ευρωβουλευτή Μανώλη Κεφαλογιάννη. Το βασικό εμπόδιο, όπως αποδείχθηκε, ήταν η ίδια η ονομασία. Η ελληνική πλευρά επέμενε στο «Λάδι Κρήτης», με την Κομισιόν να αντιτείνει πως κάθε ελαιόλαδο που παράγεται στο νησί είναι «λάδι Κρήτης». Η λύση βρέθηκε στη λιτή και ισχυρή ονομασία: «Κρήτη». Αυτή είναι πλέον η επίσημη, κατοχυρωμένη επωνυμία του προϊόντος.

Η θωράκιση του προϊόντος: Τυποποίηση αποκλειστικά στην Κρήτη

Η μεγαλύτερη ίσως επιτυχία που κρύβεται μέσα στον φάκελο, σύμφωνα με την κα Βρέντζου, είναι ο όρος που διασφαλίζει ότι το ελαιόλαδο ΠΓΕ «Κρήτη» θα πρέπει να τυποποιείται αποκλειστικά εντός των ορίων του νησιού. «Αυτό είναι που διασφαλίζει και τη νοθεία», δήλωσε με έμφαση, εξηγώντας πως αυτός ο όρος ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους της αρχικής ένστασης του ΣΕΒΙΤΕΛ.

Η υποχρεωτική τυποποίηση επί τόπου βάζει οριστικό τέλος στα «βαφτίσια» και τις ανεξέλεγκτες εξαγωγές χύμα προϊόντος, που συχνά κατέληγε να πωλείται ως ιταλικό ή ισπανικό. Πλέον, το προϊόν θα φεύγει από το νησί με τη δική του ταυτότητα, ένα «πάρα πολύ δυνατό διαβατήριο» που εγγυάται την προέλευση και την ποιότητά του.

Οι νέες υποχρεώσεις και η επόμενη μέρα

Η κατοχύρωση της ΠΓΕ αποτελεί ένα συμβόλαιο ποιότητας που δεσμεύει ολόκληρη την παραγωγική αλυσίδα. «Είναι ευλογία και είναι και κατάρα από την αντίθετη πλευρά, εάν δεν ακολουθήσουμε τους κανόνες», προειδοποίησε η κα Βρέντζου.

Όλο το ελαιόλαδο που παράγεται στην Κρήτη, κυρίως από την ποικιλία Κορωνέικη, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ΠΓΕ, εφόσον οι παραγωγοί ακολουθούν τις συγκεκριμένες καλλιεργητικές πρακτικές που περιγράφονται στον φάκελο. Για τον σκοπό αυτό, η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα, τον αρμόδιο φορέα πιστοποίησης, θα ξεκινήσει άμεσα έναν κύκλο ενημερωτικών ημερίδων σε όλο το νησί για να αναλύσει τις νέες υποχρεώσεις.

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Φορέα απηύθυνε σαφές κάλεσμα στους παραγωγούς να εστιάσουν στην ποιότητα, να ξεχάσουν τις νοθείες και τις παλιές πρακτικές, ενώ τόνισε την ανάγκη για ένα ισχυρό, συντονισμένο μάρκετινγκ. Στόχος είναι η ταύτιση του brand «Κρήτη» με την αδιαπραγμάτευτη ποιότητα, ώστε ο παραγωγός να λάβει την πολυπόθητη προστιθέμενη αξία, να ενισχυθεί το εισόδημά του και να τερματιστεί ο πόλεμος των μεσαζόντων.

Η ανάγκη για ισχυρές Οργανώσεις Παραγωγών

Στον Ενιαίο Φορέα συμμετέχουν ήδη εννέα από τις μεγαλύτερες ενώσεις και συνεταιρισμούς του νησιού, εκπροσωπώντας ένα μεγάλο μέρος των παραγωγών. Ωστόσο, η πόρτα παραμένει ανοιχτή, με την κα Βρέντζου να τονίζει την κρισιμότητα δημιουργίας ισχυρών και σύγχρονων Οργανώσεων Παραγωγών.

«Οι εκπρόσωποι των συνεταιρισμών πρέπει να βάλουνε νερό στο κρασί τους, να ξεχάσουνε τις πρακτικές του παρελθόντος», είπε με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Έφερε ως παράδειγμα την πρότυπη οργάνωση παραγωγών στα Αστερούσια, η οποία διαχειρίζεται μεγάλες ποσότητες, πετυχαίνει εξαιρετικές τιμές και σύντομα θα αποκτήσει και δικό της τυποποιητήριο. Ο δρόμος, όπως είπε, είναι οι συλλογικότητες και τα έξυπνα σχήματα. «Κανείς μεμονωμένος. Πάμε σε σχήματα λοιπόν».

Για τους ιδιώτες τυποποιητές και εξαγωγείς, η συμμετοχή στον Ενιαίο Φορέα δεν είναι υποχρεωτική. Μπορούν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους, αρκεί το λάδι που τυποποιούν και εξάγουν με το δικό τους brand να πληροί τις αυστηρές προδιαγραφές του φακέλου ΠΓΕ «Κρήτη», κάτι που θα ελέγχεται αυστηρά από τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα και τον ΕΦΕΤ.

Μια νέα σελίδα, γεμάτη προοπτικές αλλά και απαιτήσεις, ανοίγει για τον απέραντο ελαιώνα της Κρήτης. Η επιτυχία της πιστοποίησης δεν είναι το τέλος του δρόμου, αλλά η αρχή του. Η ευθύνη για την αξιοποίησή της ανήκει πλέον συλλογικά στους ανθρώπους του νησιού.

Πηγή: freepik