Τι σημαίνει η λέξη «Τζιβαέρι» – Η έννοια που δεν γνωρίζατε

Πώς χρησιμοποιείται η λέξη στα τραγούδια

Η λέξη «τζιβαέρι» είναι μια από εκείνες τις λέξεις που δεν χρησιμοποιούμε σχεδόν καθόλου πια, ωστόσο έχει μια πολύ τρυφερή σημασία.

Έχει γίνει αρκετά δημοφιλής το τελευταίο διάστημα καθώς ακούγεται αρκετές φορές στο τραγούδι της Klavdia που θα μας εκπροσωπήσει στη Eurovision 2025.

Κι όμως η λέξη «τζιβαέρι» κουβαλά μέσα της λαϊκή μνήμη, στοργή, θρήνο και αγάπη, όλα μαζί σε πέντε συλλαβές που μυρίζουν μπαχάρια Ανατολής και σεντούκια γεμάτα χρυσαφικά του συναισθήματος.

Η προέλευση της λέξης

Το «τζιβαέρι» προέρχεται από την τουρκική λέξη cevahir, που σημαίνει πολύτιμο πετράδι, κόσμημα, θησαυρός.

Στην ελληνική γλώσσα, ειδικά μέσα από τη δημοτική ποίηση και τα ρεμπέτικα, η λέξη πήρε συναισθηματική σημασία. «Τζιβαέρι μου» σημαίνει ο άνθρωπος που αγαπάς σαν θησαυρό, είναι ο άνθρωπός σου εκείνος που έχει ανεκτίμητη αξία.

Πώς χρησιμοποιείται η λέξη στα τραγούδια

Η λέξη έγινε αθάνατη μέσα από το παραδοσιακό τραγούδι «Τζιβαέρι». Πρόκειται για το μικρασιάτικο μοιρολόι που τραγουδήθηκε από δεκάδες ερμηνευτές με πιο γνωστή εκτέλεση αυτή της Δόμνας Σαμίου.

Το τραγούδι αποτυπώνει τη οδύνη του αποχωρισμού, την πίκρα της ξενιτιάς. Η μάνα αποχωρίζεται από το παιδί της, το τζιβαέρι της και του δίνει την ευχή να θυμάται.

«Aχ, η ξενιτιά το χαίρεται, τζιβαέρι μου,
το μοσχολούλουδό μου

σιγανά, σιγανά, σιγανά και ταπεινά.

Aχ, εγώ ήμουνα που το ’στειλα, τζιβαέρι μου,
με θέλημα δικό μου.

σιγανά, σιγανά, σιγανά πατώ στη γη.

Αχ, πανάθεμά σε ξενιτιά, τζιβαέρι μου,
εσέν’ και το καλό σου

σιγανά, σιγανά, σιγανά και ταπεινά.

Αχ, που πήρες το παιδάκι μου, τζιβαέρι μου,
και το ’κανες δικό σου

σιγανά, σιγανά, σιγανά πατώ στη γη».

Τι σημαίνει η λέξη σήμερα

Σήμερα, η λέξη έχει σχεδόν χαθεί από τον καθημερινό λόγο, παραμένει όμως ζωντανή σε δημοτικά τραγούδια, αφηγήσεις παλιότερων, κείμενα με νοσταλγία και ποίηση.

Όταν λέμε «τζιβαέρι» σε κάποιον είναι σαν να του λέμε: “Είσαι κάτι σπάνιο, πολύτιμο, και δεν θα σε άλλαζα με τίποτα.”