Η Nia Foes, δημιουργός του Συμποσίου, μιλά στο CretaOne για τη νέα εποχή του πολιτιστικού τουρισμού στην Κρήτη και για το «Greek Spirit Stories», την πρώτη ζωντανή μουσικοθεατρική αφήγηση που ανατρέπει τον μύθο του Θησέα

Σε μια στιγμή που η Κρήτη επιχειρεί να καθιερωθεί ως διεθνής προορισμός πολιτισμού και ποιοτικών εμπειριών, το Ηράκλειο φιλοξενεί ένα φιλόδοξο Συμπόσιο Πολιτιστικού Τουρισμού με θέμα «Exploring the Future of Cultural Tourism in Greece». Η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύστοχη, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και οργανισμοί όπως ο UNWTO και ο European Travel Commission αναδεικνύουν πλέον τον πολιτισμό και την ταυτότητα κάθε τόπου ως βασικά στοιχεία της ταξιδιωτικής εμπειρίας. Η Περιφέρεια Κρήτης στηρίζει την πρωτοβουλία, η οποία, με την αιγίδα μεγάλων φορέων του τουρισμού και του πολιτισμού, φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης, ως κοινό τραπέζι ιδεών και ως αφετηρία για συνεργασίες που θα δώσουν στην Κρήτη ένα νέο αφήγημα: αυτό του culture-based tourism.

Στο πλαίσιο του Συμποσίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο νησί -και για πρώτη φορά στην Ελλάδα ως μορφή- η μουσικοθεατρική αφήγηση «Greek Spirit Stories: Who is the Hero?». Ένα έργο που διασκευάζει τον μύθο του Θησέα και του Μινώταυρου με έναν τρόπο εντελώς απροσδόκητο, μέσα από τις φωνές προσώπων που έμειναν στο περιθώριο της επίσημης εκδοχής της ιστορίας και μέσα από μια μουσική σύνθεση που δημιουργεί μια ατμόσφαιρα άλλοτε μυσταγωγική και άλλοτε σχεδόν κινηματογραφική.

Η δημιουργός της παράστασης, η Ευγενία Αθηνά Φώη, γνωστή ως Nia Foes, είναι μια γυναίκα που κινείται με άνεση ανάμεσα στη σκηνοθεσία, την αφήγηση, τη φιλοσοφία και την πολιτιστική στρατηγική. Μιλήσαμε μαζί της λίγο πριν τη μεγάλη πρεμιέρα στην Αίθουσα Καρελλή, στις 16 Δεκεμβρίου.

«Ο λαβύρινθος δεν είναι του Μινώταυρου – είναι του καθενός μας»

– Ευγενία, πώς συνδέεται η πρεμιέρα του έργου με το Συμπόσιο Πολιτιστικού Τουρισμού; Πώς γεννήθηκε αυτή η σύμπτωση;

«Η σύνδεση δεν είναι σύμπτωση. Το Συμπόσιο πραγματεύεται τον πολιτιστικό τουρισμό όχι ως θεωρία, αλλά ως πράξη. Το «Greek Spirit Stories» είναι ακριβώς αυτό: ένα πολιτιστικό προϊόν νέας γενιάς, σχεδιασμένο για τον σύγχρονο ταξιδιώτη που δεν θέλει μόνο να δει την Ελλάδα, αλλά να την καταλάβει. Στο πάνελ θα μιλήσουμε για το πώς ο μύθος, η μουσική και η αφήγηση μπορούν να γίνουν εργαλεία εξωστρέφειας και ανάπτυξης. Η παράσταση είναι το ζωντανό παράδειγμα αυτού του οράματος.»

– Τι διαφορετικό προτείνετε μέσα από αυτή την παράσταση; Ο Θησέας και ο Μινώταυρος έχουν ειπωθεί χιλιάδες φορές…

«Έχουν ειπωθεί, αλλά όχι έτσι. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει να αναπαράγουμε τον μύθο. Μας ενδιαφέρει να τον φωτίσουμε αλλιώς. Τι κρύβεται πίσω από τις σιωπές των δευτερευόντων προσώπων; Ποια είναι η ιστορία της υπηρέτριας του Μίνωα; Τι σκέφτεται η Πασιφάη; Τι ρόλο είχε πραγματικά η Πυθία; Και, κυρίως, ποιος ήταν ο Μινώταυρος ως ύπαρξη; Ίσως όχι ένα τέρας, αλλά ένα ον παγιδευμένο στον ρόλο που του επέβαλε η μοίρα. Το έργο μας μιλά για την εσωτερική πλευρά του μύθου, για το ανθρώπινο κομμάτι του τέρατος και για τον φόβο του ήρωα.»

– Μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφικό ταξίδι παρά με θεατρική αφήγηση.

«Ακριβώς. Η παράσταση δεν περιορίζεται στη δράση, ανοίγει έναν διάλογο με τον θεατή. Τι είναι η γενναιότητα; Ποιος αποφασίζει ποιος είναι ο κακός και ποιος ο ήρωας; Από τι προσπαθούμε να σωθούμε στη ζωή μας; Οι θεατές αναγνωρίζουν πολύ γρήγορα ότι ο λαβύρινθος δεν είναι μεταφορά μόνο για τον Μινώταυρο, αλλά και για τον καθένα από εμάς.»

– Η μουσική φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο. Τι θα δούμε στη σκηνή;

«Τέσσερις μουσικοί συνδημιούργησαν μαζί μου το έργο. Δεν έχουμε την κλασική μουσική συνοδεία, έχουμε έναν διάλογο ήχων. Η ασκομαντούρα, η φλογέρα, τα πλήκτρα, η κιθάρα και τα κρουστά συνυπάρχουν σαν ζωντανός οργανισμός. Η μουσική άλλοτε γίνεται αέρας, άλλοτε καρδιά, άλλοτε παλμός. Είναι εμπειρία, όχι απλή υπόκρουση.»

– Γιατί στα αγγλικά; Δεν φοβάστε ότι θα χαθεί ένα κομμάτι του ελληνικού αυθεντικού στοιχείου;

«Το αντίθετο. Θέλουμε να συστήσουμε την ελληνική μυθολογία με τρόπο που να γίνει κατανοητός και προσβάσιμος στο διεθνές κοινό, χωρίς να χαθεί η βαθύτερη ουσία. Οι Έλληνες θα έχουν ελληνικούς υπότιτλους. Αλλά το έργο απευθύνεται εξίσου στους ξένους επισκέπτες της Κρήτης. Ο τουρισμός δεν χρειάζεται μόνο εικόνες και παράδοση. Χρειάζεται περιεχόμενο.»

– Πόσο σημαντικό θεωρείτε ότι είναι το Συμπόσιο για την Κρήτη;

«Είναι κομβικό. Η Κρήτη έχει τεράστια πολιτιστική δυναμική, αλλά χρειάζεται στρατηγική. Το Συμπόσιο φέρνει στο ίδιο τραπέζι ξενοδόχους, καλλιτέχνες, τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστήμια, tour operators. Μιλάμε για τα εμπόδια, γραφειοκρατία, έλλειψη δομών, απουσία κοινής γλώσσας μεταξύ φορέων, αλλά κυρίως μιλάμε για λύσεις. Στόχος είναι η Κρήτη να γίνει ευρωπαϊκό πρότυπο culture-based tourism. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο συλλογικά.»

– Τι θα θέλατε να πάρει μαζί του ο θεατής φεύγοντας από το «Greek Spirit Stories»;

«Ελπίζω να φύγει με μια μικρή κάθαρση. Να έχει δει κάτι από τον εαυτό του μέσα στο τέρας. Να έχει αναρωτηθεί τι σημαίνει ηρωισμός. Και, πάνω απ’ όλα, να έχει αισθανθεί ότι η ελληνική μυθολογία δεν είναι κάτι μακρινό. Είναι ένας ζωντανός καθρέφτης που μας αγγίζει όλους.»

Η Κρήτη μοιάζει να βρίσκεται μπροστά σε μια νέα εποχή, όπου ο πολιτισμός δεν αντιμετωπίζεται ως διακοσμητικό στοιχείο της τουριστικής εμπειρίας, αλλά ως βασικός πυλώνας της. Το Συμπόσιο Πολιτιστικού Τουρισμού θέτει αυτό ακριβώς το ερώτημα, πώς μετατρέπεται ο πολιτισμός σε στρατηγικό πλεονέκτημα;

Το «Greek Spirit Stories» της Nia Foes δίνει μια απάντηση με έργα που συνομιλούν με τον ταξιδιώτη σε βάθος, που τιμούν τον μύθο αλλά τον επαναδιατυπώνουν, που φέρνουν την ελληνική ψυχή στο κέντρο της σύγχρονης αφήγησης.

Και ίσως, ο πραγματικός ήρωας να είναι εκείνος που τολμά να κοιτάξει …τον δικό του λαβύρινθο!