Τουρισμός: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι του Ιουλίου

Πλέον οι επισκέπτες υπολογίζουν το κόστος των διοδίων, της βενζίνης και του φαγητού εκτός του ξενοδοχείου, εξηγούν οι φορείς

Παραδοσιακά ο Ιούλιος και ο Αύγουστος συνιστούν βαρόμετρο για την πορεία του τουρισμού και πιο συγκεκριμένα για την ταξιδιωτική κίνηση με τις ανάλογες προσδοκίες σε εισπράξεις. Φέτος, ο Ιούλιος αναδεικνύει μια διττή εικόνα της τουριστικής κίνησης, εικόνα που δεν είναι ενθαρρυντική.

Πλέον οι επισκέπτες υπολογίζουν το κόστος των διοδίων, της βενζίνης και του φαγητού εκτός του ξενοδοχείου, εξηγούν οι φορείς της αγοράς, και προσθέτουν οτι δημοφιλείς προορισμοί, βλέπουν πληρότητες που θυμίζουν άλλες εποχές. Φέτος οι επισκέπτες είναι πιο επιλεκτικοί, αποφεύγουν τους κοσμικούς και κορεσμένους προορισμούς, επιλέγοντας είτε all inclusive services με ελεγχόμενο προϋπολογισμό είτε πιο παραδοσιακούς προορισμούς σε λιγότερο δημοφιλείς περιοχές.

Ενδεικτικά, πέρυσι ταξίδεψαν περίπου 41 εκατ. επισκέπτες και το 2025 αναμένονται κοντά στα 42 εκατ. Η Αττική και ο Αργοσαρωνικός με τη Θεσσαλονίκη σημειώνουν άνοδο. Ως προς τους μεγάλους νησιωτικούς προορισμούς, Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα, Κως κ.ά., έχουν επίσης θετικό πρόσημο -μικρότερο ή μεγαλύτερο- στις αφίξεις, ωστόσο με τουρίστες, οι οποίοι μένουν πιο λίγες μέρες και ξοδεύουν με φειδώ.

Αρνητικό είναι το πρόσημο για την ακτοπλοΐα, τις μετακινήσεις σε Κυκλάδες, Σαντορίνη και Μύκονο, ενώ θετικά κινούνται οι δείκτες για τις αεροπορικές μετακινήσεις.  Σύμφωνα με τα στοιχεία του INSETE, ο αριθμός των προγραμματισμένων θέσεων σε διεθνείς πτήσεις προς την Ελλάδα ξεπερνά τα 5,3 εκατομμύρια, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 3,8% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024.

Στην εξίσωση μπαίνει η αμερικανική αγορά, η οποία τα τελευταία χρόνια ψηφίζει «Ελλάδα», και σε συνδυασμό με τα έσοδα του τριμήνου Ιούλιος-Αυγουστος-Σεπτέμβριος (ο τελευταίο πέρυσι έπιασε ιστορικά υψηλά νούμερα), θα καθοριστεί η τουριστική επίδοση του 2025.

Σταθερά κερδισμένοι του Ιουλίου είναι καταρχάς οι περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα, όπως τα μεγάλα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, καθώς και οι παραθαλάσσιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις που έχουν προσαρμοστεί σε ποιοτικές υπηρεσίες και έχουν υιοθετήσει στρατηγική της βελτίωσης της εμπειρίας τιυ κάθε επισκέπτη κερδίζουν σημαντικό μερίδιο αγοράς.

Σύμφωνα με μελέτη της Eurobank το κλειδί στην προσπάθεια στροφής σε ένα πιο διατηρήσιμο τουριστικό μοντέλο, είναι η επιδίωξη της αύξησης της οικονομικής συνεισφοράς του κλάδου, όχι μέσω αύξησης του αριθμού των αφίξεων, αλλά μέσω αύξησης της δαπάνης ανά επισκέπτη. Αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει την παραδοχή ότι η βιωσιμότητα του τουριστικού «προϊόντος», σε κάθε προορισμό, συνδέεται με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της παράδοσης κάθε τόπου, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση της ομορφιάς των φυσικών τοπίων. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες εγγυώνται την αυθεντικότητα της εμπειρίας, που είναι το ζητούμενο των επισκεπτών.

Πέρυσι, πλην της κρουαζιέρας, η ταξιδιωτική κίνηση ανά την Ελλάδα άγγιξε τα 36 εκατομμύρια, νούμερο που ενδέχεται να ανέβει στα 37-37,5 εκατομμύρια φέτος, ενώ οι τουριστικές εισπράξεις ανήλθαν στα 20,6 δισ. ευρώ και μένει να φανεί αν θα έχουν περαιτέρω άνοδο, καθιστώντας τη φετινή χρονιά ως το νέο έτος αναφοράς του ελληνικού τουρισμού. Σημειωτέον ότι συμπεριλαμβανομένης της κρουαζιέρας πέρυσι η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση άγγιξε τα 40,7 εκατομμύρια ταξιδιώτες, ενώ οι εισπράξεις ήταν στα 21,6 δισ. ευρώ.

Αυτό επιβεβαιώνει και η Eurobank για τον κλάδο: «Στη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής των αφίξεων ήταν 7,1%, οδηγώντας την εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση στους 40,7 εκατομμύρια ταξιδιώτες το 2024 (συμπεριλαμβανομένων των αφίξεων από κρουαζιέρα), από 15 εκατομμύρια το 2010. Αντιθέτως, η μέση δαπάνη των ταξιδιωτών μειώθηκε στα 531 ευρώ το 2024, από 640 το 2010, λόγω και της μείωσης της μέσης διάρκειας παραμονής των ταξιδιωτών στην Ελλάδα στις 5,9 διανυκτερεύσεις το 2024, από 9,3 το 2010. Η τάση της μειωμένης διάρκειας καταγράφεται και φέτος, σύμφωνα με τους ξενοδόχους, όχι μόνο για το ξένο αλλά και το εγχώριο κοινό, με τους Ελληνες τα τελευταία χρόνια να έχουν μειώσει τη διάρκεια παραμονής τους στους ελληνικούς προορισμούς, με την προοπτική της μιας εβδομάδας να είναι σαφώς πιο σπάνια».

Στην Κρήτη, η σεζόν κινείται σε γενικές γραμμές προς τα πάνω, ωστόσο «ο κόσμος που έρχεται κάνει οικονομία, υπάρχει στενότητα στις τσέπες και των Ευρωπαίων», σχολιάζει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, Νίκος Χαλκιαδάκης, προσθέτοντας ότι είναι λιγότεροι οι τουρίστες φέτος που ξοδεύουν στην εστίαση. Ο ίδιος εστιάζει και στο θέμα της βραχυχρόνιας μίσθωσης στο νησί «που είναι εκτός ελέγχου όχι μόνο από τους Ελληνες ιδιοκτήτες, αλλά και τους ξένους που έχουν αγοράσει σπίτια στην Κρήτη. Εχουμε φέτος αφίξεις αυξημένες κατά 5% περίπου και την ίδια στιγμή οι πληρότητες στα ξενοδοχεία μπορεί να είναι μειωμένες ακόμη και σε ποσοστό που φτάνει το 10% σε ορισμένες περιπτώσεις».

Ανακαμψη για Σαντορίνη

Τα στοιχεία του πρώτου δεκαημέρου του Ιουλίου δίνουν ένα αισιόδοξο κλίμα για σταδιακή αποκατάσταση στην Σαντορίνη και λίγο πιο χαμηλά για Μύκονο. Η πτώση  στην κινηση φαίνεται να περιορίζεται στο -20%. Οι αφίξεις αφορούν στην αγορά της Ιταλίας, της Αμερικής και της Κεντρικής Ευρώπης. Στη Μύκονο όπως αναφέρουν  παράγοντες του χώρου της φιλοξενίας που διατηρούν καταλύματα, η πορεία των κρατήσεων είναι πτωτική και κατώτερη του αναμενόμενου, γεγονός που εντείνει την ανησυχία για την σεζόν.

Προβλήματα και στην ακτοπλοΐα

Μειωμένη παρουσιάζεται η επιβατική κίνηση προς τα ελληνικά νησιά τον Ιούλιο με τις μεγαλύτερες απώλειες να καταγράφονται στο κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς: Σαντορίνη -20%, Μύκονος -15%, ενώ μικρότερες απώλειες εντοπίζονται στην Κρήτη τα Δωδεκάνησα και τις υπόλοιπες Κυκλάδες. Και στην ακτοπλοΐα μοναδικό φωτεινό παράδειγμα αποτελεί ο Αργοσαρωνικός με αύξηση 20% στην επιβατική κίνηση. Σύμφωνα με τους ανθρώπους του κλάδου η πτώση οφείλεται στο αυξημένο κόστος των εισιτηρίων. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ίδιους, τα κόστη στα καύσιμα (δεκάμηνη λειτουργία) το φορολογικό καθεστώς, οι υποχρεωτικές εκπτώσεις σε κοινωνικές ομάδες χωρίς αντιστάθμισμα από την πολιτεία, καθιστούν το σύστημα ασύμφορο για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, ειδικά στις γραμμές χαμηλής πληρότητας, γραμμές οι οποίες υπηρετούνται σταθερά και κατά το χειμώνα, όπως αναφέρουν.

Σημειώνεται πως η συνεισφορά της ακτοπλοΐας είναι υψηλότερη στην οικονομία του Νοτίου Αιγαίου με 2,3 δισ. ευρώ και της Κρήτης με 1,5 δισ.ευρώ. Πρόσφατα, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, Διονύσης Θεοδωράτος, δήλωσε από το Ηράκλειο πως «η ελληνική ακτοπλοΐα παραμένει κρίσιμος πυλώνας για την τουριστική και νησιωτική οικονομία, ωστόσο χωρίς μία ουσιαστική μεταρρύθμιση στους φορολογικούς συντελεστές τις υποχρεωτικές εκπτώσεις και με το βλέμμα στο 2030 οπότε ο κλάδος πρέπει να εναρμονιστεί με τις νέες οδηγίες της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος, ο κλάδος κινδυνεύει να συρρικνωθεί δραματικά, επηρεάζοντας τα νησιά». Σημειώνεται πως σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 17,9% των επιβατών ναυτιλίας στην ΕΕ επιβιβάστηκαν ή αποβιβάστηκαν το 2023 από λιμάνι της Ελλάδας. Η συνολική συμβολή της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται σε 5,4% του ΑΕΠ το 2023 με 11,8 δισ. ευρώ. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συμβολή της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται σε 318.000 άτομα το 2023, δηλαδή το 6,9% του συνόλου της χώρας. Το 44,3% της συνολικής επίδρασης καταγράφεται στο τοπικό ΑΕΠ των νησιωτικών περιοχών. Το ποσό ανέρχεται σε 5,2 δισ. ευρώ.