Βόλτα στην παλαιοχριστιανική βασιλική του Χαλινάδου της Αγίας Παρασκευής

Στο μνημείο μπορεί κανείς να φτάσει με το αυτοκίνητο του ή με εύκολη πεζοπορία 

Τρία χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού της Αγίας Παρασκευής, ο χωματόδρομος σε φέρνει στο ορεινό σκεπασμένο με πεύκα Ύψωμα του Χαλινάδου. 100 περίπου μέτρα από την άκρη του Μυλοπόταμου βρίσκονται τα ερείπια του παλαιοχριστιανικού ναού του Χαλινάδου.

Καταστράφηκε λένε από σεισμό και δεν αναστήθηκε ποτέ μέχρι που οι αρχαιολόγοι ξανάστησαν στη θέση του ό,τι είχε απομείνει.Αργότερα, στο κεντρικό κλίτος του, κτίστηκε μικρός ναός χωρίς στέγη αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο.

Η παλαιοχριστιανική βασιλική Χαλινάδου αποτελούσε πιθανότατα το καθολικό μικρού μοναστηριού, όπως προκύπτει από τα λείψανα τοίχων των κελιών που διασώζονται στη νότια πλευρά της. Αρχιτεκτονικά μέλη από την παλαιοχριστιανική βασιλική εντοπίζονται στα ερείπια δύο κοντινών μεταβυζαντινών ναών (στο ερειπωμένο εκκλησάκι- υπαίθριο εικονοστάσι της Παναγίας, σε απόσταση 70 μ. από αυτή και στον Άγιο Δημήτριο πάνω σε παρακείμενο μικρό λόφο).

Πότε χτίστηκε;

Για την ίδρυση της παλαιοχριστιανικής βασιλικής δεν έχουμε στη διάθεσή μας ιστορικές μαρτυρίες, ωστόσο με βάση τα στιλιστικά χαρακτηριστικά της μορφής και της διακόσμησης των κιονόκρανών της μπορούμε να τοποθετήσουμε την ανέγερσή της στο δεύτερο μισό του 6ου αι. μ.Χ. Σε αυτή τη χρονολόγηση συνηγορεί και ο εντοπισμός ενός χάλκινου νομίσματος της εποχής του Μαυρίκιου Τιβέριου (587-8 μ.Χ.).

Ο κυρίως ναός έχει στην κάτοψη σχήμα περίπου τετράγωνο. Στα ανατολικά δεσπόζει η προεξέχουσα ημικυκλική αψίδα του ιερού. Στα δυτικά είναι προσκολλημένος ο νάρθηκας, πλάτους έξι μέτρων, ο οποίος εξέχει του σώματος του ναού στη νότια πλευρά. Στη βόρειά του πλευρά δημιουργούνται δύο ανοίγματα, ενώ στη νότια ακόμα ένα. Ο ναός ήταν ξυλόστεγος, όμως η αψίδα του ιερού καλυπτόταν κατ’ εξαίρεση με κτιστό θόλο (τεταρτοσφαιρικό), όπως συνάγεται από το μεγάλο πάχος των τοίχων της.
Δύο κιονοστοιχίες, αποτελούμενες από δύο παραστάδες και πέντε κίονες η κάθε μία, διαιρούν τον κυρίως ναό σε τρία κλίτη από τα οποία το μεσαίο είναι ευρύτερο από τα πλάγια. Οι κιονοστοιχίες βαίνουν πάνω σε ψηλό στυλοβάτη, ύψους μισού μέτρου, όπως συνηθίζεται και σε άλλες παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Λέσβου (Υψηλομέτωπο, Αφεντέλλη). Οι κίονες αποτελούνται από βάση, κορμό και κιονόκρανα και είναι μονολιθικοί και αρράβδωτοι, κατασκευασμένοι από εγχώριο ερυθρωπό ασβεστόλιθο.

Τα κιονόκρανα παρουσιάζουν τη συνηθισμένη στα παλαιοχριστιανικά μνημεία μορφή, ιωνικού τύπου.Το δάπεδο του ναού ήταν στρωμένο με μεγάλες πλάκες από τις οποίες διατηρούνται σε καλή κατάσταση αυτές του νότιου κλίτους.Τον ναό ανέσκαψε το 1937 και αναστήλωσε μερικώς ο καθηγητής Α. Ορλάνδος με δαπάνες του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας και της κοινότητας Αγίας Παρασκευής.

Στο μνημείο μπορεί κανείς να φτάσει με το αυτοκίνητο του ή με εύκολη πεζοπορία διάρκειας μιάμισης ώρας.

Πηγή: stonisi.gr