Βοτανικός Κήπος Κρήτης: 200 στρέμματα βιοποικιλότητας στις πλαγιές των Λευκών Ορέων

Στη γη του καλλιεργείται ό,τι φυτό μπορεί να φανταστεί κάποιος

Γύρω από το δέντρο με τα φρούτα του πάθους έχουν μαζευτεί 5-6 άτομα.

Είναι η εποχή που το εξωτικό φυτό καρποφορεί και το ζευγάρι από την Πολωνία περιεργάζεται τον σκούρο μοβ καρπό, ενώ παραδίπλα δύο γονείς από τις ΗΠΑ εξηγούν στα παιδιά τους τον κύκλο της ζωής των δέντρων και της φύσης.

Λίγο πιο πίσω, τα αβοκάντο και τα λίτσι θέλουν λίγες ημέρες ακόμα για να βγάλουν καρπούς.

Στους πρόποδες των Λευκών Ορέων, 18 χλμ. από τα Χανιά και πάνω από το χωριό Φουρνές, ο Βοτανικός Κήπος Κρήτης απλώνεται σε μια έκταση σχεδόν 200 στρεμμάτων. Στη γη του καλλιεργείται ό,τι φυτό μπορεί να φανταστεί κάποιος, από μεσογειακά βότανα και εσπεριδοειδή μέχρι εξωτικά φρούτα και περίεργα λουλούδια. Η δημιουργία του συνδέεται με μια μεγάλη καταστροφή, ένα όνειρο και πολύ πείσμα.

Αργά το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 2003 αποφασίστηκε η εκκένωση του οικισμού Σκορδαλού λόγω πυρκαγιάς. Οι λιγοστοί κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι, που είχαν συγκεντρωθεί στην εκκλησία, απομακρύνθηκαν, καθώς οι φλόγες πλησίαζαν επικίνδυνα. Οι δυνατοί άνεμοι, εντάσεως μέχρι και οκτώ μποφόρ, έκαναν εξαιρετικά δύσκολη την κατάσβεση. Ο Πέτρος Μαρινάκης, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό, έβλεπε τις φλόγες να καταπίνουν τη μία πλαγιά μετά την άλλη, καίγοντας μεταξύ άλλων τους πατρογονικούς ελαιώνες.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2004, ο Πέτρος φύτεψε το πρώτο δέντρο. Η θλίψη παραχωρούσε τη θέση της στη λαχτάρα να δουλευτεί ξανά η γη, να γίνουν πάλι όλα πράσινα. Η ιδέα ενός μεγάλου κήπου που θα αναδείκνυε όχι μόνο την κρητική χλωρίδα αλλά και τον φυτικό πλούτο όλου του κόσμου ωρίμαζε μέσα του. «Στην εποχή μας, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι είναι τόσο αποσυνδεδεμένοι από το φυσικό τους περιβάλλον. Ζούμε σε κουτιά σε πόλεις, τα μικρά παιδιά δεν γνωρίζουν τι και πώς βγαίνει από τη γη, πώς παράγεται η τροφή», λέει σήμερα.

Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Χρειάστηκαν πάνω από έξι χρόνια για να μπορέσει ο χώρος να υποδεχτεί τους πρώτους επισκέπτες το 2010. Έπρεπε να εισαχθούν φυτά από ξένες χώρες με ειδικές διαδικασίες, να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα ευνοήσουν την ανάπτυξη των φυτών, να γίνει ο σχεδιασμός που θα επιτρέψει την περιήγηση του κοινού στον κήπο. Η λέξη «κήπος», βέβαια, δεν αρκεί για να περιγράψει τα χιλιάδες φυτά και δέντρα που πλέον είναι απόλυτα εναρμονισμένα με το τοπίο. Και αυτό, μαζί με τη βιοποικιλότητα, είναι που κάνει τον Βοτανικό Κήπο Κρήτης να ξεχωρίζει. Περπατώντας εντός του, αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε ένα φυσικώς άγριο, πράσινο τμήμα της Κρήτης, όχι σε ένα πάρκο που φύτεψαν ανθρώπινα χέρια.

Ένα μοναδικό μικροκλίμα

Η καμένη ελιά της εισόδου, που μοιάζει με γλυπτό, θυμίζει την καταστροφή που συνέβη εδώ πριν από 22 χρόνια. Περισσότερο όμως στέκει σαν υπενθύμιση της ελπίδας που μπορεί να γεννηθεί, ακόμα και μέσα από το μαύρο και το γκρίζο. Η διαδρομή περιήγησης έχει μήκος 2,5 χλμ., με αρκετές ανηφόρες και κατηφόρες. Διακριτικές πινακίδες δίνουν πληροφορίες για κάθε είδος – το όνομά του, τον τόπο προέλευσης, τις ευεργετικές του ιδιότητες. Τα πιο εξωτικά χωροθετούνται στην αρχή του κατηφορικού μονοπατιού· πρόκειται για τροπικά δέντρα από τα οποία βγαίνουν μπαχαρικά και φρούτα. Ακολουθεί το μεσογειακό τμήμα, μαζί με ενδημικά φυτά του νησιού, όπως η κρητική μαντζουράνα, το δίκταμο και η μαλοτήρα (τσάι του βουνού). Σε όλο τον κήπο, αλλά περισσότερο εδώ, οι αισθήσεις είναι σε εγρήγορση: η μυρωδιά της ρίγανης και του θυμαριού, τα χρώματα της λεβάντας, τα άγρια χόρτα και το σταμναγκάθι. Το μονοπάτι συνεχίζει μέσα από κερασιές, περνώντας από γεφυρούλες και ρυάκια. Οι επισκέπτες κάνουν ησυχία και το μόνο που ακούγεται είναι ο ήχος των πουλιών. Από τότε που δημιουργήθηκε ο κήπος, προσέλκυσε δεκάδες πτηνά, από τρυγόνια και αηδόνια μέχρι γερακίνες και κιρκινέζια.

«Το μικροκλίμα της περιοχής, αλλά και όλης της Κρήτης, είναι μοναδικό ως προς τη βιοποικιλότητα. Εδώ μπορούν να μεγαλώσουν φυτά από τρεις διαφορετικές κλιματικές ζώνες, τη μεσογειακή, την τροπική αλλά και την αλπική, καθώς είμαστε κάτω από τα Λευκά Όρη. Δίπλα στο έλατο, καρποφορεί μάνγκο, κοντά στην καστανιά βρίσκεται το μακαντέμια της Αυστραλίας», εξηγεί ο Πέτρος Μαρινάκης. Πλάι σε μια τεχνητή λιμνούλα ζουν πάπιες, χήνες, παγόνια, γαϊδουράκια και ελάφια. Πεταλούδες που καλύπτουν όλο το φάσμα της χρωματικής παλέτας πετούν από λουλούδι σε λουλούδι. Στο τελευταίο τμήμα της διαδρομής συναντάμε ποικιλίες εσπεριδοειδών από διαφορετικά μέρη του κόσμου.

Όλη η φροντίδα και η καλλιέργεια γίνονται με φυσικούς τρόπους, χωρίς τη χρήση χημικών. Άλλωστε, ό,τι βγάζει ο κήπος χρησιμοποιείται στο εστιατόριό του, μαζί με προϊόντα μικρών παραγωγών από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Μέχρι και ψωμί ζυμώνεται και ψήνεται στον ξυλόφουρνο.

Η χλωρίδα πέντε ηπείρων βρίσκεται συγκεντρωμένη σε αυτά τα 200 στρέμματα, ανάμεσα σε χωριά με λιγοστούς κατοίκους και σε κοντινή απόσταση από την πόλη των Χανίων. Σε μια εποχή που οι φυσικές καταστροφές πολλαπλασιάζονται και το περιβάλλον απειλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η υπενθύμιση του μεγαλείου και της ομορφιάς της φύσης είναι και αναγκαία, εκτός από απολαυστική.

Πηγή: kathimerini.gr