343 Μοίρα: Οι «κυνηγοί» των εχθρικών ραντάρ που εξορμούν από την Κρήτη

Πίνακας Περιεχομένων

Τα F-16 της 115 Πτέρυγας Μάχης και η ιδιαίτερη αποστολή τους

Πετούν στην εχθρική ενδοχώρα με έναν και μόνο σκοπό… Να ανοίξουν τον δρόμο στα φίλια αεροσκάφη κρούσης προκειμένου αυτά να φτάσουν στους στόχους τους και να τους πλήξουν, απαλλαγμένα από την απειλή των επίγειων αντιαεροπορικών συστημάτων. Στα φτερά τους μεταφέρουν το πλέον εξειδικευμένο βλήμα αντι-ραντάρ, AGM-88B HARM, που τους επιτρέπει να εκτελούν αποστολές καταστολής της εχθρικής αεράμυνας. Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε τα F-16 Block 52+ και τα εκσυγχρονισμένα Viper της 343 Μοίρας με έδρα την 115 Πτέρυγα Μάχης στα Χανιά, τότε καταλήγουμε εύκολα στο συμπέρασμα ότι οι χειριστές των Α/Α συστημάτων της άλλης πλευράς έχουν έναν επιπλέον λόγο να ανησυχούν…

Στο σύγχρονο περιβάλλον των αεροπορικών επιχειρήσεων οι αποστολές καταστολής της εχθρικής αεράμυνας (SEAD- Suppression of Enemy Air Defenses) θεωρούνται από τις πλέον κρίσιμες, ενώ η έκβασή τους καθορίζει σε μεγάλο βαθμό της επιτυχία ή όχι της επιθετικής ενέργειας που θα αναλάβουν τα φίλια αεροσκάφη εναντίον στόχων του αντιπάλου.

Η αποδιοργάνωση ή ακόμα και η καταστροφή του δικτύου αεράμυνας και των Α/Α συστημάτων που καλύπτουν την περιοχή του εκάστοτε στόχου εξασφαλίζει καλύτερες συνθήκες για τα αεροσκάφη κρούσης, τα οποία απαλλαγμένα από τις επίγειες απειλές θα έχουν ασύγκριτα μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης και εκτέλεσης των προβλεπόμενων βολών.

Η Πολεμική Αεροπορία, αν και είχε εκφράσει το ενδιαφέρον της για την απόκτηση κατάλληλων βλημάτων προκειμένου να είναι σε θέση να εκτελεί παρόμοιες αποστολές από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 με αφορμή και την είσοδο σε υπηρεσία των μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλού ρόλου F-4E Phantom, θα έπρεπε να περιμένει μέχρι το 1988 για να παραλάβει τα πρώτα βλήματα αντι-ραντάρ.
Επρόκειτο για το βλήμα AGM-88B HARM το οποίο μπήκε τελικά σε υπηρεσία και εξόπλισε τα μαχητικά F-16 Block 50 της 341 Μοίρας, η οποία επιχειρεί από την 111 Πτέρυγα Μάχης της Νέας Αγχιάλου. Ήταν η πρώτη Μοίρα της Π.Α. που απέκτησε την δυνατότητα εκτέλεσης αποστολών καταστολής της εχθρικής αεράμυνας, ενώ οι Μοίρες αυξήθηκαν σε δύο με την ένταξη σε υπηρεσία των α/φων F-16 Block 52+ και την ανάληψη αντίστοιχου ρόλου από την 343Μ με έδρα την αεροπορική βάση της Σούδας.

Τα F-16 της 115 Πτέρυγας Μάχης και η ιδιαίτερη αποστολή τους 365 ημέρες το χρόνο και 24 ώρες το 24ωρο, το ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό της 343 Μοίρας δίνει τον καλύτερό του εαυτό. (Φωτογραφία: Γιώργος Λαμπράκης)

Ο κρίσιμος ρόλος της 343 Μοίρας

365 ημέρες το χρόνο και 24 ώρες το 24ωρο, το ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό της 343 Μοίρας δίνει τον καλύτερό του εαυτό προκειμένου τα εναέρια μέσα που διαθέτει και τα σύγχρονα όπλα που αυτά φέρουν, να είναι σε θέση να εκτελέσει οποιαδήποτε αποστολή του ανατεθεί. Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, ο αγώνας είναι συνεχής και μετριέται με ιδρώτα, κηροζίνη και αίμα…

Η 343Μ, συμμετέχοντας σε πολλές ασκήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχει αποδείξει ότι δίκαια θεωρείται ως μία εκ των κορυφαίων Μοιρών της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ σε καθημερινή βάση τα αεροσκάφη της αναλαμβάνουν καθήκοντα ετοιμότητας τόσο από την 115 Π.Μ. όσο και από την 133 Σμηναρχία Μάχης του Καστελίου, καλύπτοντας το νότιο τομέα.

Το βλήμα HARM σχεδιάστηκε για εκτοξεύεται κατά μέτωπο στον επιλεγμένο στόχο, από μεγάλα ύψη και ταχύτητες.

Ειδικά για την δυνατότητα ανάληψης αποστολών SEAD, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της 343 μοίρας περιλαμβάνει την θεωρητική εκπαίδευση των ιπταμένων τόσο για τις τακτικές που ακολουθούνται όσο και για τις δυνατότητες των βλημάτων HARM, ενώ στη συνέχεια οι ιπτάμενοι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμογής πλέον όλων των διαδικασιών βάζοντας εξόδους με τα μαχητικά F-16 Block 52+.

Η σκληρή και ρεαλιστική εκπαίδευση και η αξιοποίηση στο έπακρο των δυνατοτήτων των F-16, σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει τη Μοίρα, αποτελεί την μεγαλύτερη εγγύηση ότι αν οι συνθήκες το απαιτήσουν οι αποστολές θα έχουν επιτυχή έκβαση.

Tα πληρώματα της Π.Α. εφαρμόζουν τακτικές αιφνιδιασμού του εχθρού ακολουθώντας συγκεκριμένα προφίλ αποστολών.

SEAD στην πράξη…

Τα αεροσκάφη της 343 Μοίρας θα κληθούν σε περίοδο επιχειρήσεων να προσφέρουν υπηρεσίες καταστολής της εχθρικής αεράμυνας και προστασίας των φίλιων αεροσκαφών κρούσης εφαρμόζοντας συγκεκριμένες τακτικές διείσδυσης και εξαπόλησης των βλημάτων αντι-ραντάρ AGM-88B HARM Block IIIA που διαθέτει στο οπλοστάσιό της η Πολεμική Αεροπορία.
Τα βλήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά στις αποστολές SEAD ενώ αν οι αποστολή είναι η καταστροφή της εχθρικής αεράμυνας (DEAD-Destruction of Enemy Air Defenses) τότε τα αεροσκάφη της Μοίρας θα φέρουν συμβατικά όπλα. Άλλωστε, η επιτυχημένη έκβαση μιας αποστολής SEAD δεν έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την καταστροφή των συστημάτων αεράμυνας του αντιπάλου, αλλά την αδρανοποίησή τους.

Η παρουσία σε μια περιοχή ενδιαφέροντος μαχητικών με δυνατότητες SEAD και η χρήση των AGM-88B HARM, θα υποχρεώσει το προσωπικό των Α/Α συστημάτων να διατηρήσουν τα ραντάρ τους κλειστά προκειμένου να αποφύγουν τα πιθανά πλήγματα και κατ’ επέκταση την καταστροφή τους. Αυτό όμως δεν θα επιτρέψει στα συστήματα αυτά να αντιδράσουν απέναντι στα αεροσκάφη κρούσης που θα εισέλθουν στην περιοχή του στόχου και θα εξαπολύσουν τα όπλα που θα φέρουν εναντίον του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αντικειμενικός σκοπός για τα αεροσκάφη καταστολής εχθρικής αεράμυνας θα έχει επιτευχθεί, καθώς τα φίλια μαχητικά που θα έχουν ως αποστολή την προσβολή των επίγειων στόχων θα μπορέσουν να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα επιχειρώντας σε ένα περιβάλλον όπου οι δυνατότητες της αεράμυνας του αντιπάλου θα είναι κατά πολύ περιορισμένες.

Τα αεροσκάφη της 343 Μοίρας θα κληθούν σε περίοδο επιχειρήσεων να προσφέρουν υπηρεσίες καταστολής της εχθρικής αεράμυνας και προστασίας των φίλιων αεροσκαφών κρούσης.

Στις αποστολές Disruptive SEAD ο σκοπός των αεροσκαφών είναι η προσωρινή αποδιοργάνωση της εχθρικής αντιαεροπορικής άμυνας για τον χρόνο που αυτή απειλεί τα φίλια Α/Φ όταν προσβάλουν τους στόχους τους, με τη χρήση βλημάτων HARM, ηλεκτρονικών παρεμβολών και παραπλανητικών ιχνών διείσδυσης.

Αντίστοιχα, στις αποστολές Destructive SEAD η αποστολή προβλέπει την καταστροφή των επιμέρους συστημάτων υποστηρίζοντας με βλήματα HARM τα φίλια αεροσκάφη, στα ποια έχει ανατεθεί η καταστροφή των αντιαεροπορικών συστημάτων με την χρήση βομβών (συμβατικών ή κατευθυνόμενων) και βλημάτων αέρος –εδάφους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση κάθε αποστολής είναι η σωστή προετοιμασία και ο σχεδιασμός της από το έδαφος. Αυτό θα μπορέσει να επιτευχθεί με την παροχή κάθε δυνατής πληροφορίας που θα επιτρέψει στα πληρώματα των αεροσκαφών να σχεδιάσουν την εξουδετέρωση των στόχων εκμεταλλευόμενα τις δυνατότητες των βλημάτων αντι-ραντάρ σε σχέση με τις παραμέτρους των βολών.

365 ημέρες το χρόνο και 24 ώρες το 24ωρο, το ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό της 343 Μοίρας δίνει τον καλύτερό του εαυτό.

Με τις κατάλληλες πληροφορίες για τον στόχο τα πληρώματα των αεροσκαφών καταστολής εχθρικής αεράμυνας θα μπορέσουν να σχεδιάσουν με τέτοιο τρόπο την αποστολή τους, ώστε να εξασφαλίσουν ότι η εξαπόλυση των βλημάτων θα γίνει με τις κατάλληλες παραμέτρους που θα εξασφαλίσουν την επιτυχή προσβολή του στόχου από τα βλήματα HARM. Σε διαφορετική περίπτωση, όταν δηλαδή οι πληροφορίες για τον στόχο δεν είναι οι επιθυμητές, τότε η σχεδίαση της αποστολής θα προβλέπει την διείσδυση των αεροσκαφών με τρόπο ώστε να μπορέσει κατά τη εκτέλεσή της να εκτιμηθεί ο στόχος και να γίνει η προσβολή του από τα αεροσκάφη SEAD τα οποία όμως θα πρέπει να πετάξουν εγγύτερα των συστημάτων αεράμυνας του αντιπάλου με ότι κινδύνους περισσότερους συνεπάγεται αυτό.

Σε κάθε περίπτωση τα πληρώματα της Π.Α. εφαρμόζουν τακτικές αιφνιδιασμού του εχθρού ακολουθώντας συγκεκριμένα προφίλ αποστολών που θα τους επιτρέψουν να εξαπολύσουν τα βλήματά τους, περιορίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο τα περιθώρια αντίδρασης του αντιπάλου.

Το βλήμα αντι-ραντάρ AGM-88B HARM Block IIIA θεωρείται ως το πλέον κατάλληλο όπλο για την εκτέλεση αποστολών καταστολής εχθρικής αεράμυνας.

To βλήμα HARM

Το βλήμα αντι-ραντάρ AGM-88B HARM Block IIIA που βρίσκεται στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας θεωρείται ως το πλέον κατάλληλο όπλο για την εκτέλεση αποστολών καταστολής εχθρικής αεράμυνας ενώ τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του επιτρέπουν στα πληρώματα των αεροσκαφών να εκτελούν -υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις- τις βολές ενώ τα μαχητικά βρίσκονται εκτός της εμβέλειας των Α/Α συστημάτων του αντιπάλου. Αρχικά, η Πολεμική Αεροπορία είχε αποκτήσει την έκδοση AGM-88B HARM Block II, όμως τα βλήματα μετά την αναβάθμιση τους έχουν αποκτήσει επιπλέον δυνατότητες, βελτιωμένη ακρίβεια και μεγαλύτερη αντοχή στα αντίμετρα που θα χρησιμοποιήσει η άλλη πλευρά εναντίον τους.

Το βλήμα HARM σχεδιάστηκε για εκτοξεύεται κατά μέτωπο στον επιλεγμένο στόχο, από μεγάλα ύψη και ταχύτητες ενώ μπορεί να επιφέρει καίρια πλήγματα εναντίον των ραντάρ και των αισθητήρων που εκπέμπουν από τα επίγεια αντιαεροπορικά συστήματα. Οι υψηλές επιδόσεις του AGM-88B HARM εξασφαλίζει στα επιτιθέμενα αεροσκάφη ότι θα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχούς εκτέλεσης των αποστολών τους, είτε πρόκειται για τα αεροσκάφη SEAD είτε για τα αεροσκάφη που αποτελούν το «πακέτο» κρούσης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τρείς διαμορφώσεις, ανάλογα με το είδος της αποστολής και τους στόχους.

Σε καθημερινή βάση τα αεροσκάφη της αναλαμβάνουν καθήκοντα ετοιμότητας τόσο από την 115 Π.Μ. όσο και από την 133 Σμηναρχία Μάχης του Καστελίου.

Η πρώτη διαμόρφωση Self Protect αφορά ουσιαστικά την αυτοπροστασία του αεροσκάφους-φορέα καθώς μέσω του συστήματος RWR μπορεί να ανιχνεύει τις επίγειες απειλές τις οποίες τα ηλεκτρονικά συστήματα μπορούν να αναγνωρίσουν ως «εχθρικές», με τη βοήθεια της βάσης δεδομένων που διαθέτει το σύστημα αυτοπροστασίας. Η δεύτερη διαμόρφωση Τarget Of Opportunity προβλέπει την αντιμετωπίσει απειλών που έχουν προκαθοριστεί στο σύστημα, και τις οποίες αναγνωρίζουν οι ειδικοί αισθητήρες του βλήματος. Ο πιλότος του αεροσκάφους μπορεί να εξελίξει και να μετατρέψει την διαμόρφωση αυτή σε Self Protect ανάλογα με την ανίχνευσή τους και το είδος των απειλών.

Τέλος, η τρίτη διαμόρφωση Pre-briefing mode αφορά προεπιλεγμένους στόχους, οι θέσεις των οποίων είναι γνωστές και έχουν «αποθηκευτεί» στη μνήμη δεδομένων πριν από την εκτέλεση της αποστολής των αεροσκαφών SEAD.

Διαμορφώσεις αεροσκαφών

Οι συνηθέστερες διαμορφώσεις για τις αποστολές καταστολής εχθρικής αεράμυνας των F-16 της 343M είναι: Τρείς ή δύο AIM-120C-5 Amraam στους ακροπτερυγικούς πυλώνες, ένας ή δύο Iris-T ή AIM-9L Sidewinders στους εξωτερικούς, δύο AGM-88B HARM Block IIIA, πλήρες φορτίο βλημάτων για το εξάκανο πυροβόλο που φέρει εσωτερικά το F-16, ECM pod, 60/30 chaff/flare και δυο εξωτερικές δεξαμενές των 370 Gal.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για μεταφορά τεσσάρων AGM-88s HARM εάν αφαιρεθούν οι δυο εξωτερικές δεξαμενές και τοποθετηθούν CFT’s, όμως είναι μια διαμόρφωση που σπάνια θα επιλεγεί σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες. Η διασύνδεση των HARM βλημάτων με το αεροσκάφος – φορέα γίνεται μέσω του Aircraft Launcher Interface Computer (ALIC) που παρέχει την απαιτούμενη ηλεκτρική ισχύ, έλεγχο και απεικόνιση των λαμβανόμενων δεδομένων ιδίως όταν χρησιμοποιούνται τα βλήματα σε mode αποκάλυψης εκπομπών εχθρικών Radar.

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι τακτικές που εφαρμόζει η Πολεμική Αεροπορία και οι δυνατότητες του βλήματος AGM-88B HARM επιτρέπουν στην Πολεμική Αεροπορία να εκτελεί ένα ευρύ φάσμα αποστολών Suppression of Enemy Air Defenses ή Destruction of Enemy Air Defenses (SEAD or DEAD) και να είναι σε θέση να επιφέρει καίρια πλήγματα στον αντίπαλο.

Η 343Μ, συμμετέχοντας σε πολλές ασκήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχει αποδείξει ότι δίκαια θεωρείται ως μία εκ των κορυφαίων Μοιρών της Πολεμικής Αεροπορίας.

Ιστορικό 343 Μοίρας

Η 343 ΜΑΗ ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1955 στην αεροπορική βάσης της Ελευσίνας με αεροσκάφη F-86E Sabre σε ρόλο αναχαίτισης ημέρας.
Τον Νοέμβριο του 1956 η Μοίρα μεταστάθμευσε στην 114 Πτέρυγα Μάχης στην αεροπορική βάση της Τανάγρας όπου και παρέμεινε μέχρι τον Μάιο του 1958. Στην συνέχεια μεταστάθμευσε στην 111 Πτέρυγα Μάχης της Νέας Αγχιάλου στο Βόλο.
Το 1961 τα αφη F-86E αντικαταστάθηκαν με τα αφη F-86D και ο ρόλος της Μοίρας άλλαξε σε “Αναχαίτισης παντός καιρού”.
Το Μάρτιο του 1966 η Μοίρα εφοδιάστηκε με αφη F-5A/B Freedom Fighter και της ανατέθηκε σαν πρωτεύων ρόλος η “Αναχαίτιση Ημέρας” και σαν δευτερεύων η “Δίωξη Βομβαρδισμού”.
Τον Ιούλιο του 1974 η Μοίρα επέστρεψε στην 113 Πτέρυγα Μάχης στη Θεσσαλονίκη όπου και παρέμεινε μέχρι τον Ιούνιο του 1985 οπότε μεταστάθμευσε στην Αεροπορική βάση της Ν. Αγχιάλου.
Τον Ιούλιο του 1987 επέστρεψε στην 113 ΠΜ, όπου και παρέμεινε εώς τον Μάρτιο του 2001 που ανεστάλλει η λειτουργία της.
Στις 21 Ιουλίου του 2003 η μοίρα επαναλειτούργησε στην 115 Πτέρυγα Μάχης στη Σούδα με μαχητικά αεροσκάφη F-16C/D Block 52+, ενώ παραλαμβάνει και τα εκσυγχρονισμένα μαχητικά Viper.

H Πολεμική Αεροπορία εκτελεί ένα ευρύ φάσμα αποστολών Suppression of Enemy Air Defenses ή Destruction of Enemy Air Defenses.